Churchill là dòng xe tăng hạng nặng của Quân đội Anh trong Chiến tranh Thế giới thứ 2. Khác với truyền thống tăng hạng nặng Xô-Đức, tăng hạng nặng của Anh thiên về khả năng hỗ trợ hỏa lực cho bộ binh trên chiến trường. Để hoàn thành nhiệm vụ đó, những biến thể xe tăng hạng nặng Churchill đầu tiên được trang bị lớp giáp bảo vệ khá dày với tốc độ di chuyển chậm tương đương tốc độ hành quân của bộ binh. Nguồn ảnh: WAR.ee.
Điều này cũng dẫn tới việc một số biến thể Churchill đầu tiên chỉ được trang bị pháo chính 40mm. Do đó, húng chỉ có thể tiêu diệt các công sự hay ụ súng máy của đối phương trên chiến trường nhằm hỗ trợ cho bộ binh vượt qua phòng tuyến địch. Nguồn ảnh: Gelty Images.
Tuy nhiên, sau thất bại thảm hại của quân Đồng Minh tại chiến trường Pháp vào năm 1940 đã buộc Quân đội Anh xem xét là chiến lược xe tăng của mình khi những chiếc xe tăng bộ binh và xe tăng thiết kỵ binh của Anh hoàn toàn vô dụng trước học thuyết chiến tranh chớp nhoáng Blitzkrieg của Đức. Nguồn ảnh: Wikipedia.
Để đáp ứng yêu cầu của chiến trường, những chiếc xe tăng hạng nặng Churchill được thay đổi phần lớn - nâng cấp hệ thống vũ khí chính với các loại pháo cỡ nòng lớn hơn và xe cũng được trang bị nhiều súng máy hơn. Một trong những biến thể Churchill có sự thay đổi rõ nét nhất là Churchill Mark VI với pháo chính 75mm, súng máy đồng trục 7.9mm và một súng máy khác ở phía trước thân xe. Nguồn ảnh: War History.
Càng về sau, các phiên bản tăng hạng nặng Churchill càng được nâng cấp mạnh mẽ hơn không chỉ về sức mạnh hỏa lực mà còn cả về hệ thống giáp bảo vệ biến nó thành cỗ xe tăng có giáp bảo vệ tốt nhất của quân Đồng Minh ở Mặt trận phía Tây. Giáp chính của Churchill dao động từ 102-152mm tùy thuộc vào từng vị trí điều này cũng có nghĩa là khi trúng một phát bắn trực tiếp từ pháo 88mm trên xe tăng Tiger của Đức ở khoảng cách 100m thì viên đạn đó chưa chắc đã xuyên qua được lớp giáp chính của Churchill. Nguồn ảnh: Paradox Interactive.
Như vậy, xe tăng Churchill hoàn toàn có thể đáp trả lại Tiger trong mọi tình huống. Bên cạnh đó số lượng áp đảo cũng là một lợi thế của các đơn vị xe tăng Anh so với Đức. Pháo chính 75mm trên Churchill Mark VI có khả năng xuyên giáp 68mm từ khoảng cách 460m và con số này có thể tăng lên khi nó giao chiến với Tiger ở cự ly gần. Nguồn ảnh: Pinterest.
Nhìn chung không có dòng xe tăng nào của Đồng Minh ở Mặt trận phía Tây có thể một đấu một với những chiếc Tiger của Đức. Do đó lợi thế về quân số hay những chiếc xe tăng được trang bị giáp tốt là lựa chọn duy nhất giúp họ đánh bại người Đức. Trớ trêu là với số lượng ít ỏi của các biến thể Churchill nâng cấp nên người Anh không thể sử dụng chúng trên toàn bộ các mặt trận và nó chỉ xuất hiện ở các chiến dịch quan trọng. Nguồn ảnh: Pinterest.
Phiên bản tăng Churchill được trang bị hỏa lực mạnh nhất là Churchill Mark VIII với pháo chính 95mm. Nó có tầm bắn hiệu quả lên tới hơn 7.000m nhưng số lượng Mark VIII ở mỗi trung đoàn Churchill chỉ tầm hai chiếc hoàn toàn không đủ để tạo nên sự khác biệt. Nguồn ảnh: War History.
Giống như nhiều dòng xe tăng hạng nặng khác trong CTTG 2 Churchill cũng gặp vấn đề với hệ thống động cơ xăng của mình khi nó không thực sự đáng tin cậy, nhưng nó cũng có mặt tốt là khi cho phép Churchill hoạt động ở nhiều loại địa hình khác nhau kể cả địa hình gồ ghề hoặc vùng đất dốc. Nguồn ảnh : World War Photos.
Theo thống kê, có khoảng hơn 7.300 chiếc Churchill được chế tạo trong suốt CTTG 2 ở tất cả các biến thể, trong đó Churchill Mark VII và Mark VIII có số lượng nhiều nhất khoảng 1.600 chiếc. Nguồn ảnh: Gelty Images.
Bên cạnh các biến thể chiến đấu, Churchill còn được phát triển thành các biến thể hỗ trợ như cứu kéo, cầu cơ giới nhưng đặc biệt nhất vẫn là biến thể Churchill AVRE mẫu cối tự hành hạng nặng 290mm. Thay vì được trang bị pháo 75mm hay 95mm Churchill AVRE lại được trang bị một nòng cối 290mm với mỗi quả đạn nặng tới 18kg đủ sức phá hủy hoàn toàn một công sự kiên cố, hạn chế duy nhất của mẫu cối này là có tầm bắn ngắn. Nguồn ảnh: War History.
Không chỉ phục vụ trong Quân đội Anh, Churchill còn được trang bị cho nhiều nước Đồng Minh khác trong đó có cả Liên Xô. Những chiếc Churchill cũng tham gia vào trận vòng cung Kursk một trong những trận đấu tăng lớn nhất trong lịch sử thế giới. Nguồn ảnh: Ricklawler-Propaganda.
Trong ảnh là một chiếc Churchill Mk III với pháo chính 57mm tham gia vào chiến dịch đổ bộ của Đồng Minh lên bờ biển Normandy, đến cuối CTTG 2 trọng lượng của những chiếc Churchill ban đầu từ 39 tấn đã lên tới gần 41 tấn khi lớn giáp chúng phải mang theo ngày càng nhiều. Nguồn ảnh: IWM Prints.
Dù không phải là chiếc xe tăng tốt nhất nhưng đối với người Anh Churchill vẫn là chiếc xe tăng khiến họ cảm thấy hài lòng, và nó không chỉ mang ý nghĩa về mặt quân sự mà cả chính trị khi Churchill được đặt theo tên Thủ tướng Anh lúc đó là Winston Churchill người dẫn dắt nước Anh vượt qua CTTG 2. Sau khi kết thúc CTTG 2 số phận của Churchill cũng giống như nhiều dòng xe tăng khác nhanh chóng bị lãng quên và được thay thế bằng các dòng xe tăng chiến đấu chủ lực hiện đại. Nguồn ảnh: Pinterest.
