Theo nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Văn Lạng, sự việc vỡ đường ống nước Sông Đà xuất phát từ sai sót trong vấn đề tư vấn thiết kế, lựa chọn thiết bị công nghệ và sai phạm của đơn vị chịu trách nhiệm thẩm định, phê duyệt dự án. Đương nhiên, đơn vị thi công, chủ đầu tư có liên quan trực tiếp đến công trình nên cũng không thể không truy cứu trách nhiệm.

Đường ống nước Sông Đà vỡ lần thứ 9.

Liên quan đến sự cố vỡ đường ống nước Sông Đà lần thứ 9, phóng viên đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Văn Lạng - Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ về nguyên nhân, trách nhiệm của những đơn vị có liên quan đến công trình này.

Đường ống dẫn nước từ Sông Đà về Hà Nội đã liên tiếp xảy ra sự cố, vỡ đến 9 lần. Là một người hoạt động trong lĩnh vực khoa học công nghệ, ông có đánh giá gì về nguyên nhân xảy ra sự cố và chất lượng công trình này?

TS Nguyễn Văn Lạng: Tôi cho rằng sự cố vỡ đường ống nước Sông Đà sẽ không chỉ xảy ra 9 lần mà tới đây chắc chắn sẽ còn thêm nhiều lần vỡ nữa. Bởi vì chất lượng đường ống có vấn đề, công nghệ được lựa chọn để làm đường ống cũng có vấn đề.

Đường ống Sông Đà dẫn nước từ thủy điện Thác Bà với độ chênh cao gần 80m so với Hà Nội cho nên áp lực nước của 80m này đổ xuống là vô cùng lớn. Bên cạnh đó, đơn vị thi công đã lựa chọn ống dẫn nước của công trình bằng ống cốt sợi thủy tinh. Ống cốt sợi thủy tinh có khả năng đàn hồi, có khả năng chịu được một số tác động của lực nhưng không chịu nổi khi áp lực nước dồn từ 80m xuống. Đây là áp lực quá lớn nên sẽ ảnh hưởng đến sức bền của vật liệu, chẳng hạn như tôn ở trong lòng đất.

Điều này cũng có nghĩa là khi thi công công trình, chủ đầu tư đã không quan tâm đến áp lực nước từ trên cao, dẫn đến việc thiếu sự tính toán và làm cho đường ống phải tải một áp lực lớn, dẫn đến vỡ đường ống nước Sông Đà.

Cùng với đó, quá trình chọn vật liệu để xây dựng hệ thống đường ống như ống cốt sợi thủy tinh là không chuẩn, không đảm bảo. Thông thường, người ta sẽ phải dùng ống thép, ống gang chứ không ai dùng ống cốt sợi thủy tinh.

Mới chỉ chạy có vài năm mà đã vỡ đến 9 lần thì tôi cho rằng nay mai sẽ còn vỡ nhiều hơn nữa. Bởi vì có một khái niệm là "mỏi vật liệu", khi vật liệu không chịu được nữa thì sẽ dẫn đến vỡ ống.

TS. Nguyễn Văn Lạng - Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ.

Chỉ trong một thời gian ngắn mà đường ống nước vỡ đến 9 lần khiến dư luận không khỏi đặt ra nghi vấn về việc ăn bớt nguyên vật liệu hoặc có yếu tố tham nhũng khi thi công công trình. Ông đánh giá thế nào về việc này?

Tôi không dám đánh giá là có sự tham nhũng hay ăn bớt gì từ công trình này. Nhưng nếu đánh giá về mặt kỹ thuật thì trước khi thi công người ta sẽ phải chọn một phương án thiết kế tối ưu, trong đó phải có những tính toán về yếu tố tự nhiên, xã hội, môi trường.

Đặc biệt là phải hết sức quan tâm đến độ chênh cao của hồ nước Sông Đà so với Hà Nội, phải quan tâm đến lượng nước cung cấp cho Hà Nội lên đến hàng trăm ngàn mét khối suốt ngày đêm.

Từ việc xem xét tất cả những vấn đề đó mới chọn ra một thiết kế phù hợp, chính xác, hệ thống van, cốt của đường ống như thế nào cho đảm bảo. Thậm chí phải sử dụng đến những trạm, những đoạn chuyển tiếp nhằm giảm áp lực nước hoặc sử dụng các thiết bị, công cụ để giảm áp lực.

Cho nên tôi cho rằng đây là sự sai sót xuất phát từ tư vấn thiết kế, lựa chọn thiết bị công nghệ và ngay cả đơn vị thẩm định, phê duyệt dự án này cũng phải chịu trách nhiệm. Đương nhiên, đơn vị thi công, chủ đầu tư có liên quan trực tiếp đến công trình nên cũng không thể bỏ qua.

Vì vậy, phải có một cuộc tổng kiểm tra, rà soát, đánh giá lại toàn bộ hệ thống đường ống nước Sông Đà để xem có thể tiếp tục sử dụng được không, nếu không sử dụng được thì cần phải loại bỏ để thay thế bằng một hệ thống mới.

Chúng ta đã sửa chữa rất nhiều lần nhưng đường ống nước vẫn tiếp tục bị vỡ. Vậy nếu cứ vỡ rồi lại sửa liệu có ổn không, thưa ông? Theo ông thì đâu mới là phương án tối ưu để giải quyết vấn đề này?

Để sửa chữa được hệ thống đường ống nước Sông Đà không phải là dễ, vì sửa chỗ này thì nó lại vỡ chỗ khác. Gốc của vấn đề là áp lực nước và sức bền vật liệu.

Với nhu cầu về lượng nước tại Hà Nội hiện nay và khả năng đáp ứng nhu cầu nước từ Sông Đà thì một hệ thống đường ống là chưa đủ, mà còn phải có thêm hệ thống đường ống thứ hai. Thậm chí nếu có điều kiện thì xây dựng thêm vài ba hệ thống đường ống nước nữa sẽ càng tối ưu hơn, sẽ đáp ứng được nhu cầu của người dân một cách đầy đủ hơn, giá nước cũng sẽ rẻ hơn.

Và đặc biệt là khi xảy ra sự cố như thế này thì chúng ta sẽ có thêm phương án thay thế, cung cấp nước cho người dân kịp thời. Vì cứ mỗi lần vỡ đường ống nước là làm ảnh hưởng đến sinh hoạt của hàng trăm hộ dân trong thành phố, vô cùng bất cập.

Làm thêm một vài hệ thống đường ống dẫn nước, theo tôi không có vấn đề gì. Điều cốt lõi là sau sự cố này, chúng ta sẽ phải chọn công nghệ, thiết bị như thế nào để đảm bảo không xảy ra sự cố nữa mới là điều quan trọng.

Xin cảm ơn ông!

Vừa qua, phóng viên nhận được thông báo và đơn đề nghị của ông Phạm Ngọc Ch. (SN 1944), bố đẻ của bà Phạm Thị Thanh Ng. (SN 1974, quốc tịch Mỹ), người phụ nữ được biết đến với biệt danh “kiều nữ Hải Dương”. Kèm theo đó là bệnh án tâm thần của bà Phạm Thị Thanh Ng. do Bệnh viện tỉnh Hải Dương xác nhận năm 2009.

Trong đơn đề nghị này, ông Ch. viết: “Thời gian qua con gái tôi bị bệnh đã không làm chủ được hành vi gây xôn xao dư luận. Nay tôi làm thông báo này tới các phương tiện thông tin đại chúng, đề nghị các cơ quan chức năng, các cá nhân, tổ chức khác bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho con gái tôi khi cháu tham gia sinh hoạt ngoài xã hội. Sau khi đã rộng đường dư luận mà cá nhân, tổ chức nào xâm phạm đến thân thể, danh dự nhân phẩm của con tôi thì phải hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật”.

Còn trong đơn, ông Châu đề nghị báo gỡ bỏ đường link thông tin về con gái của ông.

Ông Phạm Ngọc Ch. bố đẻ "kiều nữ Hải Dương" đã từng cho rằng, con gái ông bị bôi nhọ nhân phẩm.

Còn nhớ khoảng thời gian cuối tháng 12/2013, đầu tháng 1/2014, khi có thông tin vụ “kiều nữ Hải Dương, từ Mỹ, “kiều nữ” này đã “chia sẻ” với 1 tờ báo qua điện thoại: “Họ đã đặt điều cho những thứ Ng. không hề có để làm gì, với mục đích gì, thì chắc chắn Ng. cần phải làm rõ ý đồ của người phát tán thông tin đó. Ng. đã nói là sẽ đi đến cùng sự việc này rồi thì chắc chắn phải làm cho ra nhẽ…”.

Và chính ông Phạm Ngọc Ch. bố đẻ “kiều nữ” Phạm Thị Thanh Ng. cũng xác nhận, con gái ông đã điện thoại cho ông từ Mỹ về trong chiều tối 2/1 để thông tin về việc có 2 luật sư của Đoàn Luật sư Hà Nội và TP. HCM đề nghị được bào chữa miễn phí cho con gái ông.

“Việc này là có thật, 2 luật sư của Hà Nội và TP. HCM đã liên lạc với con Ng. để nắm bắt tình hình và đứng ra bảo vệ miễn phí cho Ng. Chúng tôi đã nắm chắc tinh thần này và gia đình quan điểm thống nhất là sẽ đi đến cùng sự việc để tìm ra người tung tin đồn đó có mục đích gì?” , ông C. cho hay.

Nói chi tiết hơn về hoạt động của con gái trong 2 năm trở lại đây, ông Ch. cho biết con gái ông thường xuyên đi từ Mỹ về Việt Nam, từ Việt Nam sang Mỹ, và nhất là: “Trong khoảng 1 năm trở lại đây, Ng. đi lại liên tục giữa Mỹ và Việt Nam chứ đâu ở cố định tại Việt Nam để liên tục gọi điện cho taxi, rồi làm những chuyện ghê gớm như người ta nói”.

Nói về đời sống sinh hoạt, quan hệ tình cảm của con gái, bố mẹ “kiều nữ Hải Dương” cho biết: “Có thể Ng. sống ở nước ngoài thời gian dài nên cũng có nhu cầu, các mối quan hệ cởi mở hơn. Nhưng nói nó ép người ta quan hệ tình dục tới vài chục lần trong một ngày thì quá sức vô lý, phản khoa học. Sự việc có thể chỉ có một, nhưng người ta đã đồn thổi, xuyên tạc lên gấp hàng trăm lần, còn lấy ảnh của người khác rồi bảo đó là con Ng”.

Có thể thấy, tại thời điểm thông tin về “kiều nữ Hải Dương” lạm dụng tình dục tài xế taxi vẫn khiến dư luận nghi ngờ về mức độ xác thực bởi đây là trường hợp chưa từng xảy ra ở Việt Nam, ông Phạm Ngọc Ch. và gia đình vẫn cho rằng đó là thông tin đồn thổi, xuyên tạc, đồng thời khẳng định “sẽ đi đến cùng sự việc”. Phía gia đình ông Ch. cũng cho rằng, xuất hiện thông tin đồn thổi trên là do có người nhằm ý đồ xấu để bôi nhọ, xúc phạm nhân phẩm, danh dự của con gái ông. Vì thế, ông đã gửi đơn kiện tới các cấp chính quyền để làm rõ nguyên nhân vụ việc.

Tuy nhiên, sau đó, con gái ông Ch. tiếp tục “đại náo” tài xế taxi, liên quan đến hành vi tình dục bất thường của mình. Cụ thể, ngày 4/5, bà Ng. “quậy” ở nhà nghỉ nằm sau cây xăng Hamico trên đường ĐT 741 (xã Tân Lập, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước), vì lý do không được “tài xế taxi yêu”. Hay rạng sáng 30/5, một tài xế taxi Thanh Nga ở Hà Nội cũng phải cấp cứu tại khoa chống độc Bệnh viện Bạch Mai sau khi ở chung phòng nghỉ cùng “kiều nữ”. Tiếp đến, đêm 7/6, sau khi tài xế H.Q.V và bà Ng. tự nguyện quan hệ nhiều lần trong một khách sạn gần khu vực Hồ Xuân Hương (Đà Lạt, Lâm Đồng), tài xế taxi này phải nhập viện cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa Lâm Đồng trong tình trạng hôn mê.

"Kiều nữ Hải Dương" liên tục gây ra những vụ "quấy rối" tài xế taxi.

Vậy là, một lần nữa để bảo vệ con gái mình, khác với lần trước là nhờ luật sư nhằm “làm rõ trắng đen”, lần này ông Phạm Ngọc Ch. lại lên tiếng rằng, “kiều nữ” bị bệnh tâm thần nên không làm chủ được hành vi và chứng minh bằng bệnh án tâm thần của bà Phạm Thị Thanh Ng. do Bệnh viện tỉnh Hải Dương xác nhận từ năm 2009. Tại sao ngay khi có thông tin về những “scandal” ở mức “động trời” do con gái ông gây ra, ông Ch. không lên tiếng luôn rằng bà Ng. bị bệnh tâm thần, rồi ngay sau đó kiểm tra thông tin báo chí nêu cũng như “giám hộ” cần thiết đối với bà Ng, như trong thông báo mà ông Phạm Ngọc Ch. gửi tới báo Đời sống và Pháp luật nói rằng ông là “người giám hộ đương nhiên” của con gái?

Về vấn đề ông Phạm Ngọc Ch. yêu cầu báo gỡ đường link vụ “kiều nữ Hải Dương”, luật sư Nguyễn Minh Tâm, Ủy viên Ủy ban thường vụ, Phó Tổng thư ký Liên đoàn luật sư Việt Nam cho biết: “Khi nào báo chí phản ánh sai mới phải đính chính, gỡ đường link… Trong trường hợp này, báo chí đã làm đúng chức năng của báo chí, phản ánh các vấn đề xã hội quan tâm, ngăn chặn kịp thời những tác động tiêu cực và các tệ nạn xã hội. Trong vụ kiều nữ Hải Dương, báo chí đã góp phần cảnh báo cho các lái xe taxi tránh bị bà N. dùng các chiêu thức với mục đích xâm hại tình dục làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần... của tài xế”.

Nếu bà Ng. thực sự bị bệnh tâm thần thì gia đình cần sớm đưa “kiều nữ” này vào cơ sở chữa bệnh. Có như vậy, bà Ng. mới được hưởng chế độ chăm sóc tốt, sớm ổn định sức khỏe, tinh thần. Còn nếu không, cơ quan chức năng cần vào cuộc để sớm xử lý dứt điểm vụ việc này, tránh gây mất an ninh trật tự xã hội và ảnh hưởng tới cộng đồng.

Lẽ đời bố mẹ nào chẳng yêu thương, luôn lo lắng và che chở con cái do mình dứt ruột sinh ra, ngay cả khi con đã trưởng thành. Tuy nhiên, sự yêu thương cần phải tỉnh táo, thể hiện bằng hành động đúng đắn, chứ không thể vì yêu con mà bênh vực kiểu bất chấp đúng sai như vậy được.