Như đã phân tích ở các kỳ trước, Công ty Trường Thắng không chỉ có tỷ lệ trúng thầu cao và tỷ lệ tiết kiệm thấp, mà thành công của họ còn gắn liền với một kịch bản quen thuộc: các đối thủ cạnh tranh thường bị loại sớm, mở đường cho doanh nghiệp này "một mình một ngựa" về đích.

Khi nhà thầu và bên mời thầu là "cặp bài trùng"

Dữ liệu cho thấy một mối quan hệ đặc biệt giữa nhà thầu trúng thầu và đơn vị được giao nhiệm vụ mời thầu. Trong 17 gói thầu do Công ty TNHH DTAH mời, Công ty Trường Thắng đã trúng tới 15 gói. Sự lặp lại này tạo ra một "hệ sinh thái" nơi các vai chính dường như không thay đổi.

Việc một đơn vị tư vấn được nhiều chủ đầu tư tin tưởng là chuyện bình thường. Tuy nhiên, khi kết quả lựa chọn nhà thầu do đơn vị này thực hiện lại thường xuyên nghiêng về một nhà thầu duy nhất, tính khách quan và công bằng của quá trình có thể bị đặt dấu hỏi.

Các kịch bản "loại đối thủ"

Để hiểu rõ hơn, hãy cùng xem lại cách các đối thủ của Trường Thắng đã "ngã ngựa" trong một số gói thầu điển hình:

Kịch bản 1: Loại vì năng lực, kinh nghiệm không đạt. Tại gói thầu "Nhà thư viện Trường Tiểu học Lý Tự Trọng" (giá gói thầu 1.348.418.000 đồng), chỉ có 2 nhà thầu tham gia là Công ty Trường Thắng và Công ty TNHH MTV Phúc Hải. Theo Báo cáo đánh giá E-HSDT số 155/BC-E-HSDT, Công ty Phúc Hải đã bị đánh giá "Không đạt" ở vòng năng lực kinh nghiệm do "nhân sự chủ chốt không đáp ứng yêu cầu kinh nghiệm". Kết quả, Trường Thắng là nhà thầu duy nhất còn lại và được phê duyệt trúng thầu.

Kịch bản 2: Loại vì kỹ thuật không đáp ứng. Tại gói thầu "Đường GT từ xã Đắk Sắk đi xã Tân Thành" (giá gói thầu 5.548.462.000 đồng), đối thủ duy nhất của Trường Thắng là Công ty TNHH Khánh Lợi. Theo Báo cáo đánh giá E-HSDT số 178/BC-E-HSDT, Công ty Khánh Lợi đã vượt qua vòng năng lực nhưng lại bị đánh giá "Không đạt" ở vòng kỹ thuật do một số lý do như "không đề xuất biện pháp thi công gia cố lề đường", "thuyết minh biện pháp đảm bảo chất lượng thi công cho công trình dân dụng... không đúng so với hồ sơ thiết kế". Một lần nữa, Trường Thắng trở thành cái tên duy nhất đi tiếp và trúng thầu.

Kịch bản 3: Đối thủ bị "thẻ đỏ" vì gian lận. Đây là tình huống nghiêm trọng nhất, xảy ra tại gói thầu "Nhà thư viện Trường THCS Lê Quý Đôn" (giá gói thầu 1.348.418.000 đồng). Đối thủ của Trường Thắng vẫn là Công ty TNHH MTV Phúc Hải. Tuy nhiên, lần này, Báo cáo đánh giá E-HSDT số 293/BC-ANDN đã chỉ ra hành vi "không trung thực" của Công ty Phúc Hải. Cụ thể, sau khi xác minh, Bên mời thầu kết luận nhà thầu này đã "làm giả hoặc làm sai lệch thông tin, hồ sơ, tài liệu trong đấu thầu" liên quan đến kinh nghiệm của chỉ huy trưởng công trình. Hành vi này vi phạm Khoản 4, Điều 16 Luật Đấu thầu và là lý do khiến Phúc Hải bị loại. Trường Thắng, không còn đối thủ, đã trúng thầu.

Kịch bản 4: Cùng nhau "trượt" để... đấu lại?. Tại gói thầu "Đường ĐH 21 từ QL14 vào làng Giao (Lần 1)" (Mã TBMT: IB2500105103), cả 3 nhà thầu tham gia, bao gồm cả Công ty Trường Thắng, đều bị đánh giá "Không đạt" về kỹ thuật, dẫn đến việc gói thầu bị hủy. Lý do của Trường Thắng là "đề xuất biện pháp đảm bảo chất lượng móng đường... không đúng so với hồ sơ thiết kế". Tuy nhiên, ngay sau đó, gói thầu được mời lại (Mã TBMT: IB2500233456), lần này Trường Thắng đã "sửa lỗi", đáp ứng yêu cầu và trúng thầu.

Những kịch bản trên cho thấy, dù có nhiều nhà thầu tham gia, nhưng cuộc cạnh tranh thực sự dường như không diễn ra ở vòng chào giá mà đã được định đoạt từ các vòng đánh giá hồ sơ.

Vậy, từ góc độ pháp lý và quản lý, cần nhìn nhận các vấn đề này như thế nào? Loạt bài viết sẽ được khép lại ở Kỳ 4 với những phân tích và chia sẻ từ các chuyên gia.