Ngày 13/8, Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên Đỗ Mạnh Tăng có văn bản kiến nghị Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên, đề nghị kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm vụ án hình sự sơ thẩm “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm”.
Theo đó, Toà án nhân dân tỉnh Hưng Yên kiến nghị Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm ngày 8/8 của Toà án nhân dân khu vực 5 - Hưng Yên theo quy định của pháp luật, để Toà án nhân dân tỉnh Hưng Yên xem xét lại toàn bộ vụ án và bản án sơ thẩm.
Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên đã ra quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với Thái Khắc Thành từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm lại toàn bộ vụ án theo quy định của pháp luật.
Ngay khi nhận được nhiều thông tin phản ánh khác nhau trên mạng xã hội, Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên đã phối hợp với Viện trưởng Viện kiểm sát và Công an tỉnh để nắm bắt toàn bộ nội dung vụ án. Tòa án tỉnh cũng yêu cầu Chánh án Tòa án nhân dân khu vực 5, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân khu vực 5 và Thẩm phán – Chủ tọa phiên tòa, Kiểm sát viên – kiểm sát xét xử và thực hành quyền công tố tại phiên tòa báo cáo giải trình.
Qua nghiên cứu toàn bộ hồ sơ vụ án, bản án hình sự sơ thẩm ngày 8/8 của Toà án nhân dân khu vực 5 - Hưng Yên và các quy định của pháp luật, Tòa án nhân dân tỉnh thấy rằng cấp sơ thẩm chưa áp dụng Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24/6/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025).
Theo đó, tại phụ lục danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT, gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae) thuộc nhóm IIB (không còn thuộc nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ như khi khởi tố điều tra và truy tố).
Bản án sơ thẩm xác định 13 cá thể thu giữ của Thái Khắc Thành là “Gà lôi trắng là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I- nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính Phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES)” và tuyên bố bị cáo Thái Khắc Thành phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự là không đúng với sự thay đổi của chính sách, pháp luật.
Hành vi nêu trên của Thái Khắc Thành có dấu hiệu của tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã” quy định tại Điều 234 Bộ luật Hình sự, tuy nhiên cần phải điều tra lại xác định giá trị các cá thể gà lôi thu giữ của Thái Khắc Thành để làm căn cứ giải quyết vụ án theo quy định của pháp luật.
Do đó, Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh không có thẩm quyền kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm theo trình tự phúc thẩm, vì vậy Toà án nhân dân tỉnh Hưng Yên đã có văn bản kiến nghị Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên kháng nghị theo thẩm quyền đối với Bản án hình sự sơ thẩm ngày 8/8 của Toà án nhân dân khu vực 5 - Hưng Yên theo quy định của pháp luật.
Ngày 13/8, tại Quyết định kháng nghị phúc thẩm, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên đã kháng nghị toàn bộ bản án trên theo hướng đề nghị hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.
Cùng ngày, Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên đã ra Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thái Khắc Thành từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm lại toàn bộ vụ án theo quy định của pháp luật.
Theo hồ sơ vụ án, từ năm 2022, Thái Khắc Thành tìm hiểu thông tin trên mạng xã hội, biết gà lôi trắng là động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm cần bảo tồn không được nuôi, nhốt, mua bán. Nhưng Thành đã nảy sinh ý định mua gà lôi về để nhân giống bán lấy tiền chi tiêu.
Năm 2024, Thành mua trên mạng xã hội 1 cá thể gà lôi trống của một người không quen biết ở Cần Thơ với giá 4.500.000 đồng. Sau đó, qua mạng xã hội, Thành liên hệ trao đổi với người không quen biết ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An để đổi 1 con chích choè lửa của Thành lấy 2 cá thể gà lôi mái để cùng nuôi nhốt tại nhà mình mà không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền.
Quá trình nuôi, các cá thể gà lôi mái đẻ được 13 trứng và ấp nở được 10 con gà lôi con, còn 3 trứng bị hỏng. Ngày 26/3/2025, Thành đã bán 10 cá thể gà lôi con cho một người không biết tên, địa chỉ để lấy số tiền 6.000.000 đồng và khi giao gà ở khu vực thuộc địa phận thôn Quý Sơn, xã Song An, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (nay là phường Vũ Phúc, tỉnh Hưng Yên) thì bị tổ công tác của Công an tỉnh Thái Bình (nay là tỉnh Hưng Yên) phát hiện thu giữ. Cơ quan Công an còn khám xét khẩn cấp thu giữ tại nơi ở của Thành 3 cá thể gà.
Kết quả giám định ngày 2 và 3/4/2025 của Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam - Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam kết luận: 10 cá thể động vật sống (con non) và 3 cá thể động vật sống (2 con cái và 1 con đực; trưởng thành) là loài gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae).
Gà lôi trắng là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I - nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ: sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính Phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES).
Bản cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (nay là Viện kiểm sát khu vực 5 - Hưng Yên) truy tố bị cáo Thái Khắc Thành về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm” theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự.
Tại phiên toà, đại diện Viện kiểm sát đề nghị Hội đồng xét xử tuyên bố bị cáo phạm tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm". Đề nghị áp dụng điểm b khoản 2 và khoản 4 Điều 244; điểm s khoản 1 và khoản 2 Điều 51; Điều 50; Điều 38, Điều 35 Bộ luật Hình sự, xử phạt bị cáo Thái Khắc Thành từ 5 năm 6 tháng tù đến 6 năm tù, phạt bổ sung bị cáo từ 50 triệu đồng đến 60 triệu đồng để nộp ngân sách Nhà nước và đề nghị xử lý vật chứng.
Bản án sơ thẩm của Toà án nhân dân khu vực 5 - Hưng Yên đã quyết định tuyên bị cáo Thái Khắc Thành phạm tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm" và xử phạt bị cáo Thành 6 năm tù, phạt bổ sung bị cáo 30.000.000 đồng để nộp ngân sách Nhà nước.
