Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Getty
Theo BBC, chỉ vài giờ trước khi đón ông Zelensky tại Nhà Trắng ngày 18/8, Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky “có thể chấm dứt cuộc xung đột với Nga nếu muốn”, nhưng điều kiện là “Ukraine sẽ không gia nhập NATO”.
Ông Trump cũng tuyên bố sẽ “không có chuyện Ukraine lấy lại bán đảo Crimea” – vùng lãnh thổ sáp nhập Nga năm 2014, sau một cuộc trưng cầu dân ý.
Trên nền tảng Truth Social tối 17/8 (giờ địa phương), ông Trump viết: “Ông Zelensky có thể chấm dứt xung đột với Nga gần như ngay lập tức, nếu ông ấy muốn, hoặc ông ấy có thể tiếp tục chiến đấu. Hãy nhớ cách cuộc xung đột bắt đầu. Không có chuyện lấy lại Crimea và không có chuyện Ukraine gia nhập NATO. Có những điều không bao giờ thay đổi”.
“Ngày mai sẽ là ngày trọng đại tại Nhà Trắng. Chưa bao giờ có nhiều lãnh đạo châu Âu cùng đến một lúc như vậy. Tôi vinh dự được đón tiếp họ”.
Ngày 18/8 (giờ địa phương), nhiều lãnh đạo châu Âu sẽ cùng ông Zelensky tới Washington để tham dự hội nghị. Theo BBC, các lãnh đạo châu Âu góp mặt bao gồm Tổng Thư ký NATO Mark Rutte, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen. Tuy nhiên, chưa rõ bao nhiêu người trong số này sẽ trực tiếp có mặt tại Nhà Trắng.
Việc nhiều nguyên thủ vượt Đại Tây Dương với thông báo gấp gáp để tham dự một cuộc họp khẩn được đánh giá là chưa từng có tiền lệ trong kỷ nguyên hiện đại – cho thấy tính chất khẩn trương và tầm quan trọng của sự kiện.
Nguồn tin ngoại giao cho hay các quan chức châu Âu lo ngại ông Trump có thể gây sức ép buộc ông Zelensky chấp nhận thỏa thuận, nhất là khi nhà lãnh đạo Ukraine không được mời dự thượng đỉnh Trump – Putin tại Mỹ hôm 16/8.
Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio trả lời kênh CBS rằng ý kiến cho rằng ông Zelensky có thể bị ông Trump ép buộc là một “câu chuyện bịa đặt ngớ ngẩn của truyền thông”.
Theo BBC, giới lãnh đạo NATO cũng muốn tránh lặp lại kịch bản chuyến thăm Nhà Trắng hồi tháng 2, khi cuộc gặp giữa ông Zelensky với ông Trump và Phó Tổng thống Mỹ JD Vance kết thúc chóng vánh sau màn tranh cãi. Khi đó, ông Trump cáo buộc ông Zelensky “đang đùa với nguy cơ Thế chiến III”, khiến quan hệ Washington – Kiev rơi vào căng thẳng.
Từ đó đến nay, lãnh đạo châu Âu đã nỗ lực hàn gắn quan hệ, đồng thời “khuyên” ông Zelensky sử dụng ngôn ngữ mang tính “thỏa thuận”, phù hợp với cách tiếp cận của ông Trump.
Tháng 4, Kiev ký thỏa thuận khoáng sản cho phép Washington có lợi ích kinh tế tại Ukraine. Sau đó, ông Trump và ông Zelensky đã gặp riêng tại Vatican trước tang lễ Giáo hoàng Francis, và Ukraine cũng tỏ ý sẵn sàng trả tiền để mua vũ khí Mỹ.
Đến tháng 7, hai bên có một cuộc điện đàm mà ông Zelensky gọi là “cuộc trao đổi tốt nhất từ trước đến nay”.