Chính quyền Ukraine trong suốt nhiều tháng nay tiếp tục đưa ra các cáo buộc sự hỗ trợ vũ khí từ Nga cho quân ly khai miền đông. Mới đây nhất, chính quyền nước này lại công bố thông tin cho rằng lực lượng ly khai ở miền Đông Ukraine đã sở hữu các tổ hợp pháo phản lực đa nòng TOS-1 220mm và tổ hợp tên lửa – pháo phòng không tầm gần Pantsir-S1 do Nga chế tạo.

Theo quan chức Bộ Quốc phòng Ukraine, Quân đội Ukraine đã phá hủy một tổ hợp pháo phản lực đa nòng TOS-1 của lực lượng dân quân miền Đông Ukraine. Trước đó vào hôm 14/1 Quân đội Ukraine cũng đã từng thông báo về việc lực lượng dân quân đòi ly khai sử dụng các tổ hợp TOS-1 trong các đợt giao tranh tại sân bay Donetsk.

Trong khi đó, vẫn chưa có bất cứ kênh phương tiện truyền thông nào trên thế giới ghi hình được việc lực lượng ly khai Ukraine sử dụng các tổ hợp pháo phản lực đa nòng TOS-1 trong các cuộc giao tranh tại sân bay Donetsk, mặc dù Bộ quốc phòng Ukraine luôn khẳng định việc lực lượng dân quân đòi ly khai sở hữu TOS-1.

Nhưng phía Ukraine cũng không thể đưa ra được bất cứ bằng chứng nào về việc tồn tại các tổ hợp TOS-1 ở chiến trường miền Đông Ukraine kể cả tổ hợp TOS-1 bị phá hủy hôm 3/2, đã khiến giới truyền thông quốc tế hoài nghi về tính xác thực nguồn tin của Bộ quốc phòng Ukraine.

Bên cạnh đó, trong thời gian gần đây cũng xuất một số hình về tổ hợp tên lửa – pháo phòng không tầm gần Pantsir-S1 do Nga chế tạo được cho là đang hoạt động tại chiến trường miền Đông Ukraine và do lực lượng dân quân đòi ly khai sử dụng, tại hai thành phố Shakhtarsk và Makiivka thuộc tỉnh Donetsk, miền Đông Ukraine. Cũng giống như trường hợp của TOS-1, thông tin về các bức ảnh của Pantsir-S1 ở miền Đông Ukraine đều không thể được kiểm chứng.

TOS-1 là tổ hợp pháo phản lực đa nòng hạng nặng do Nga chế tạo, nó có tầm bắn tối đa khoảng 3,6km với các tên lửa cỡ 220mm trang bị đầu đạn nhiệt áp. TOS-1 được đặt trên khung gầm của xe tăng chiến đấu chủ lực T-72 với hệ thống ống phóng gồm 30 nòng, trong khi đó biến thể nâng cấp TOS-1A với các tên lửa cải tiến lại có tầm bắn lên tới 6km và được trang bị hệ thống ống phóng 24 nòng.

Mặc dù vai trò chính xác của các tổ hợp pháo phản lực đa nòng TOS-1 ở miền Đông Ukraine vẫn chưa được xác định, nhưng với việc được trang bị các đầu đạn nhiệt áp và hệ thống ống phóng được đặt trên khung xe tăng hạng nặng. TOS-1 sẽ là thứ vũ khí hiệu quả để chống lại lực lượng bộ binh và cơ giới của đối phương trên mặt đất.

TOS-1 cũng được Quân đội Nga sử dụng tại Chiến tranh Chechnya vào năm 1999-2000 và nó đã chứng minh hiệu quả của mình trong tác chiến đô thị. Do đó các tổ hợp pháo phản lực đa nòng hạng nặng TOS-1 còn được Quân đội Nga coi như là một thứ vũ khí chiến lược chỉ được trang bị với số lượng hạn chế, và nó không phải là một đơn vị thuộc lực lượng Pháo binh Nga.

Còn tổ hợp tên lửa – pháo phòng không Pantsir-S1 được Nga phát triển để thay thế cho các tổ hợp 2K22 Tunguska đã lỗi thời do Liên Xô chế tạo trước đây.

Pantsir-S1 có hệ thống vũ khí chính gồm 2 pháo cao tốc 2A38M 30mm và 12 tên lửa phòng không tầm thấp 57E6. Trong đó pháo 2A38M có tốc độ bắn tối đa 2.500 phát/phút, tầm bắn tối đa 4km, tầm cao tối đa 3km, còn tên lửa phòng không tầm trung 57E6 có tầm bắn tối đa lên tới 20km và được lắp đầu đạn phân mảnh.

Sự thật là gì?

Nếu như lực lượng ly khai ở miền Đông Ukraine được trang bị TOS-1 và Pantsir-S1 thì đây có thể sẽ là dấu chấm hết cho lực lượng Quân đội cUkraine đang bị vây hãm ở thành phố Debaltseve, thuộc tỉnh Donetsk. Với sức mạnh hỏa lực của mình TOS-1 sẽ đè bẹp mọi cứ điểm phòng thủ của Quân đội chính phủ Ukraine bên trong Debaltseve, trong khi đó Pantsir-S1 lại giúp lực lượng dân quân miền Đông Ukraine ngăn chặn mọi hoạt động hỗ trợ trên không từ Không quân Ukraine dành cho lực lượng bộ binh bên dưới mặt đất.

Nhưng đó mới chỉ là giải thuyết bởi vì nếu thật sự lực lượng dân quân đòi ly khai ở miền Đông sở hữu TOS-1 và Pantsir-S1 thì cục diện chiến sự ở Debaltseve đã sớm ngã ngũ, trong khi đó hiện tại Debaltseve vẫn nằm trong quyền kiểm soát của Quân đội chính phủ Ukraine mặc dù đang bị vây hãm.

Còn phía chính quyền Kiev luôn cáo buộc Nga hỗ trợ vũ khí cho lực lượng dân quân đòi ly khai ở miền Đông Ukraine và cho rằng Nga là quốc gia duy nhất có thể cung cấp các tổ hợp TOS-1 và Pantsir-S1 trong khu vực, nhưng lại không đưa ra được bất kỳ bằng chứng nào ngoài các tuyên bố.

Trong khi đó cả hai tổ hợp vũ khí này đều là các loại vũ khí hiện đại nhất của Quân đội Nga và chắc chắn Nga sẽ không dễ dàng trao chúng cho bất cứ ai. Mặc dù cả TOS-1 và Pantsir-S1 đều được Nga xuất khẩu sang một số quốc gia như Azerbaijan, Kazakhstan, và Iraq với các tổ hợp TOS-1, còn Pantsir-S1 chỉ được xuất khẩu sang Trung Đông với các đơn đặt hàng từ Algeria, Iraq, Syria, và UAE.