Trung Quốc vừa chính thức ra lệnh cấm nhập khẩu tất cả các sản phẩm gia cầm và liên quan đến gia cầm từ Brazil do lo ngại về dịch cúm gia cầm. Quyết định này được Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố trên trang web ngày 29/5. Lệnh cấm áp dụng cho cả hàng nhập khẩu trực tiếp lẫn gián tiếp. Tất cả hàng hóa vi phạm sẽ bị trả lại hoặc tiêu hủy nếu bị phát hiện đưa vào Trung Quốc qua đường hàng hóa hoặc bưu kiện.
Ngoài ra, mọi chất thải động thực vật từ các tàu đến từ Brazil cũng buộc phải xử lý dưới sự giám sát của hải quan Trung Quốc và không được phép xả thải tự do. Đây là biện pháp phòng dịch nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn nguy cơ lây lan của virus cúm gia cầm độc lực cao.
Trước đó hai tuần, Trung Quốc đã tạm ngưng cấp phép nhập khẩu cho các trang trại chăn nuôi gia cầm Brazil. Tuy nhiên, lệnh cấm lần này mang tính toàn diện và có ảnh hưởng mạnh hơn nhiều đến thương mại song phương.
Một trang trại gia cầm sau khi Brazil xác nhận đợt bùng phát cúm gia cầm đầu tiên
Điều gì khiến lệnh cấm của Trung Quốc gây sốc?
Brazil hiện là quốc gia xuất khẩu thịt gà lớn nhất thế giới và cũng là nhà cung cấp thịt gà lớn nhất cho Trung Quốc. Một ổ dịch cúm gia cầm được xác nhận vào ngày 16/5 tại một trang trại thương mại ở thành phố Montenegro, bang Rio Grande do Sul – bang cực Nam của Brazil – đã kích hoạt hàng loạt lệnh cấm từ các quốc gia nhập khẩu.
Chính phủ Brazil từng đề nghị Trung Quốc chỉ cấm nhập khẩu sản phẩm từ vùng xảy ra dịch thay vì cấm toàn quốc. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã phớt lờ đề xuất này và lựa chọn áp dụng lệnh cấm trên toàn lãnh thổ Brazil.
Các nước như Nhật Bản, Ả Rập Xê Út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất – những thị trường lớn khác của thịt gà Brazil – chỉ áp dụng lệnh cấm ở cấp bang. Tuy nhiên, phản ứng mạnh tay của Trung Quốc được xem là cú đánh bất ngờ và nặng nề đối với ngành xuất khẩu gia cầm Brazil.
Lệnh cấm ảnh hưởng như thế nào đến kinh tế Brazil?
Năm 2024, Brazil đã xuất khẩu khoảng 10 tỷ USD thịt gà, chiếm khoảng 35% thị phần thịt gà toàn cầu. Vì vậy, việc Trung Quốc – một trong những thị trường nhập khẩu lớn nhất – áp đặt lệnh cấm toàn diện có thể gây thiệt hại lớn cho cả người chăn nuôi và nền kinh tế Brazil.
Lệnh cấm không chỉ khiến nguồn thu ngoại tệ từ xuất khẩu bị ảnh hưởng mà còn có nguy cơ dẫn đến tồn kho lớn trong nước, làm giảm giá thịt gà nội địa và ảnh hưởng dây chuyền đến ngành thức ăn chăn nuôi, hậu cần và việc làm.
Thêm vào đó, Liên minh châu Âu (EU) và Hàn Quốc cũng đã tuyên bố cấm nhập khẩu thịt gà Brazil, làm tăng thêm áp lực lên xuất khẩu nông sản của quốc gia Nam Mỹ này.
Chính phủ Brazil, dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva, từng kỳ vọng vào mối quan hệ hữu nghị ngày càng gần gũi với Trung Quốc – đối tác thương mại hàng đầu – để tháo gỡ khó khăn. Tổng thống Lula đã nhiều lần hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong nỗ lực tăng cường hợp tác thương mại và nông nghiệp.
Tuy nhiên, lệnh cấm toàn diện lần này được xem là một bước lùi, làm dấy lên câu hỏi về mức độ tin cậy và tính ổn định trong mối quan hệ thương mại song phương, đặc biệt khi rủi ro dịch bệnh có thể lặp lại bất cứ lúc nào.
Trong bối cảnh các nhà xuất khẩu Brazil đang tìm cách đàm phán để Trung Quốc nới lỏng lệnh cấm, dư luận cũng đặt câu hỏi về khả năng Brazil xây dựng chiến lược kiểm dịch và phòng chống dịch bệnh tốt hơn nhằm giữ vững thị trường xuất khẩu.
Các nước khác đang phản ứng ra sao?
Không chỉ Trung Quốc, một loạt quốc gia và khu vực đã nhanh chóng phản ứng với đợt bùng phát cúm gia cầm ở Brazil. Nhật Bản, Ả Rập Xê Út, UAE đã áp đặt các lệnh cấm nhập khẩu có chọn lọc. Trong khi đó, Liên minh châu Âu và Hàn Quốc áp dụng lệnh cấm toàn diện đối với thịt gà từ Brazil.
Những động thái này khiến nhiều người lo ngại về một làn sóng bảo hộ thực phẩm gia tăng trên thế giới. Việc các quốc gia siết chặt nhập khẩu trong bối cảnh lo ngại dịch bệnh có thể dẫn đến xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu và gây bất ổn giá cả trong nước.
Về phía Brazil, nước này đang phải đối mặt với áp lực ngày càng lớn trong việc cải thiện hệ thống giám sát dịch bệnh, đồng thời tìm cách trấn an các đối tác thương mại bằng cam kết minh bạch và hành động kịp thời.