Tìm ra người phụ nữ biến đổi dở dang giữa người và vượn

Bước tiến hóa đột phá để các loài người trở nên khác biệt với các loài vượn khác đã được tìm thấy trên cơ thể Issa, một người phụ nữ 2 triệu tuổi.

Tờ Science Alert dẫn lời nhà cổ sinh vật học Lee Berger từ Đại học Witwatersrand (Nam Phi), thành viên nhóm nghiên cứu: "Issa đi bộ giống người nhưng có thể leo trèo như một con vượn".
Dòng giống của người phụ nữ mang tên Issa - người vượn phương Nam - là một trong những loài đầu tiên bắt đầu mang nét người với một số hóa thạch quý giá từng được khai quật. Trong đó việc phân tích khung xương của Issa đã đem về những mảnh ghép còn thiếu cuối cùng về cách cột sống và các phần khác của khung xương bắt đầu biến đổi để trở thành con người hoàn toàn.
Tim ra nguoi phu nu bien doi do dang giua nguoi va vuon

Issa được tìm thấy ở Malapa, Nam Phi, với hóa thạch bao gồm các chuỗi đốt sống thắt lưng. "Chuỗi đốt sống thắt lưng cực kỳ hiếm trong hồ sơ hóa thạch hominin" - nhà hình thái học tiến hóa Scott Williams từ Đại học New York (Mỹ), thành viên nhóm nghiên cứu, giải thích.

Ngoài ra, hóa thạch còn gồm một phần quan trọng là vùng đầu gối, mà góc độ xương đùi nối với đầu gối cho thấy Issa đứng thẳng. Việc tái tạo một phần cột sống bằng quét vi CT xác nhận loài của Issa có đường cong vào trong ở cột sống thắt lưng giống như chúng ta, cũng là bằng chứng rõ ràng nhất của việc đứng thẳng.

Tuy nhiên các đặc điểm khác cho thấy Issa vẫn leo trèo giỏi như vượn.

Tim ra nguoi phu nu bien doi do dang giua nguoi va vuon-Hinh-2

Trước đó, Homo erectus, một loài người cổ đã tuyệt chủng, xuất hiện trên Trái Đất khoảng 1,8-2 triệu năm trước có biệt danh là "người đứng thẳng" bởi là loài đầu tiên được xác nhận di chuyển bằng cách bước đi như chúng ta và gần như từ bỏ thói quen leo trèo, đôi tay bắt đầu thuần thục với việc sử dụng công cụ. Nhưng những bước tiến hóa nào đã tạo nên Homo erectus vẫn là bí ẩn.

Issa có thể là câu trả lời. Dòng họ người vượn phương Nam của bà có lịch sử hàng triệu năm với các cá thể có phần khác biệt nhau, tiến hóa qua từng thời kỳ. Và rõ ràng khả năng đứng thẳng đã được phát triển cơ lớp người vượn phương Nam thời kỳ sau như Issa, bước tiến quan trọng để họ thực sự trở thành con người.

Ngoài ra, nhóm tác giả cho biết hiểu được quá trình tiến hóa của vùng lưng dưới sẽ giúp ích rất nhiều cho y học trong việc ngăn ngừa chấn thương và duy trì vùng lưng khỏe mạnh, bởi đây là một trong những khu vực dễ bị chấn thương và đau trên cơ thể người.

Nghiên cứu vừa công bố trên eLife.

Ếch tiến hóa nhờ hành tinh khiến khủng long tuyệt chủng

Một nghiên cứu khoa học cho thấy sự đa dạng lớn của loài ếch ngày nay là kết quả từ vụ va chạm giữa Trái Đất với một tiểu hành tinh khiến loài khủng long tuyệt chủng.

Nghiên cứu mới cho thấy quần thể ếch đã bùng nổ sau sự kiện tuyệt chủng cách đây 66 triệu năm. Điều này dường như mâu thuẫn với những bằng chứng trước đây cho thấy nguồn gốc cổ xưa của nhiều nhóm ếch chính.

Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Science, khoảng 90% loài ếch ngày nay tiến hóa từ 3 loài ếch sống sót sau sự kiện này.

30% chúng ta mọc thêm thứ kỳ lạ trong cánh tay

Một nhánh động mạch bất thường xuất hiện ngày càng nhiều trong cánh tay những người trưởng thành hiện đại, xuất hiện phổ biến hơn gấp 3 lần chỉ sau hơn 1 thế kỷ, là bằng chứng về sự tiến hóa tiếp diễn.

Theo các tác giả từ Đại học Adelaide và Đại học Flinders, nhánh động mạch này vốn tồn tại ở thai nhi nhưng sẽ biến mất dần khi thai lớn, người trưởng thành không còn thấy nữa. Nhưng đó là chuyện của vài thế kỷ trước.

30% chung ta moc them thu ky la trong canh tay

Mạch máu trong cánh tay nhiều người hiện đại đã khác nhiều so với các thế kỷ trước - Ảnh minh họa từ Science Alert

Các nhà khoa học đã bắt đầu để ý đến sự tồn tại của nhánh động mạch phụ kỳ lạ trong cánh tay một số người trưởng thành từ thế kỷ 18. Một nghiên cứu đối với nhóm dân số ra đời vào những năm 1880 cho thấy có tới 10% người trưởng thành đã sở hữu nhánh động mạch này. Thống kê mới, nghiên cứu trên những người ra đời vào cuối thể kỷ 20 cho thấy tỉ lệ đã tăng lên đến 30%, tức gấp 3 lần chỉ sau hơn 1 thế kỷ.

Nghiên cứu dựa trên thi hài của nhiều người Úc gốc châu Âu hiến tặng, có độ tuổi là 51 đến 101 khi qua đời.

Theo Science Alert, nhánh động mạch này, được gọi là "động mạch trung gian", thường thoái lui khi thai được 8 tuần, nhường lại nhiệm vụ cho 2 mạch máu lớn khác mà chúng ta vẫn thấy ở người trưởng thành là động mạch quay và động mạch trụ.

Nhà giải phẫu Teghan Lucas từ Đại học Flinders, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết sự phổ biến của nhánh động mạch này là một biểu hiện cho thấy con người đang tiến hóa bằng cách thay đổi một số gene giúp mạch máu này không bị biến mất như các thế hệ trước.

Người sở hữu đặc điểm tiến hóa mới này nhận được lợi thế là các ngón tay khéo léo hơn, cánh tay khỏe mạnh hơn nhờ được cấp máu dồi dào hơn, tuy nhiên lại tăng nguy cơ mắc hội chứng ống cổ tay.

Theo tiến sĩ Lucas, nếu xu hướng tiến hóa này tiếp diễn thì đến năm 2100, nó sẽ không còn là một đặc điểm lạ nữa vì hầu hết mọi người đều sở hữu.

Nghiên cứu vừa công bố trên Journal of Anatomy.  

Những sự thật lạ lùng về các loài động vật mà bạn không hề biết

Trong suốt nhiều thập kỷ nghiên cứu của mình, các nhà nghiên cứu đã thành công rực rỡ trong việc nghiên cứu sự tiến hóa. Và dưới đây là danh sách những sự tiến hóa lạ lùng của động vật nhưng vô cùng hấp dẫn nhất.

1. Bánh răng cưa của bọ Issus

Nhung su that la lung ve cac loai dong vat ma ban khong he biet

Đây là một loài bọ thuộc loại "côn trùng rầy" và nó là một trong những loài có gia tốc nhanh nhất trong thế giới động vật. Nó sống chủ yếu trên cây thường xuân leo ở Châu Âu và đã phát triển sức mạnh để có thể thoát khỏi các tình huống nguy hiểm.

Những con bọ này có thể biến mất chỉ trong hai phần nghìn giây ở tốc độ gia tốc 400G. Các nhà nghiên cứu nói rằng kỹ năng này là kết quả của áp lực rất lớn để trở nên nhanh hơn và có thể nhảy xa hơn. Ở những con chưa trưởng thành, chúng có thể nhảy với vận tốc 3,9m/giây. Những cú nhảy như thế đòi hỏi cả hai chân sau của nó phải đồng bộ phóng lên cùng lúc với cùng một lực.

Để có thể làm được điều này, ở chân khớp - chỗ nối liền chân sau với thân của con bọ sở hữu hai bánh răng cưa liên động. Khi con bọ nhảy, hai bánh răng hết sức ăn khớp nhau và giúp cho cả hai chân phóng lên cùng lúc.

2. Bonobo đã tiến hóa để trở nên đồng cảm với "người lạ" thay vì hung dữ và hung hãn

Nhung su that la lung ve cac loai dong vat ma ban khong he biet-Hinh-2

Chúng có quan hệ họ hàng gần với con người như loài tinh tinh. Trên thực tế, chúng là loài linh trưởng duy nhất không bao giờ giết đồng loại của mình.

Bonobo hay còn gọi là tinh tinh lùn, là một loài linh trưởng luôn sẵn sàng giúp đỡ những đồng loại xa lạ một cách vô điều kiện. Chúng đã phát triển loại hành vi dựa trên nhu cầu xã hội của loài. Trong quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học thấy được rằng đây là một loài linh trưởng có lòng vị tha thuần khiết và sẵn sàng chia sẻ thức ăn với những đồng loại hoàn toàn xa lạ mà không có bất kỳ yêu cầu hay khuyến khích nào.

Ngay cả khi Bonobo gặp một nhóm đồng loại xa lạ, chúng có xu hướng tương tác nhịp nhàng và thân thiện. Đây là loài linh trưởng có cấu trúc xã hội theo mẫu hệ, hòa bình và sử dụng các âm thanh phức tạp để giao tiếp.

Những con Bonobo cái chắc chắn sẽ phải rời khỏi nhóm gia đình của mình khi chúng đến tuổi trưởng thành, do đó việc hòa đồng với những đồng loại xa lạ trở nên quan trọng đối với chúng.

Bonobo chia sẻ 98% DNA của chúng với tinh tinh, nhưng hai loài này vẫn có những hành vi tương phản trong môi trường sống của mình. Tinh tinh có tính cách hung dữ và hay thù địch, không giống như Bonobo. Những con tinh tinh chỉ giúp đỡ các thành viên trong nhóm của mình khi chúng được yêu cầu.

3. Tiếng gáy trung bình của một con gà trống tương đương với âm lượng bạn sẽ phải nghe khi đứng cách máy bay phản lực cất cánh 15 mét!

Nhung su that la lung ve cac loai dong vat ma ban khong he biet-Hinh-3

Một con gà trống gáy có khả năng làm điếc tai của một người đứng rất gần nó. Âm lượng tiếng gáy của chúng có thể lên tới hơn 140 decibel - tiếng ồn tương đương với máy bay phản lực cất cánh.

Để biết những con gà có thể chịu đựng tiếng kêu của chúng như thế nào, các nhà nghiên cứu đã sử dụng một máy quét vi tính để tạo ra hình ảnh X-quang 3D về hộp sọ của chúng. Người ta quan sát thấy rằng trong khi mỏ của gà trống đang mở để gáy, một phần tư ống tai của nó sẽ hoàn toàn đóng lại. Ngoài ra, 50% màng nhĩ của nó được bao phủ bởi các mô mềm.

Do đó, các nhà khoa học kết luận rằng gà trống không có khả năng nghe thấy tiếng gáy của chúng ở âm lượng tối đa. Cơ chế này cũng giúp những con gà trống gần đó tự bảo vệ mình khỏi tiếng gáy của những con gà trống khác.

Ngoài ra, gà có thể tái tạo tế bào lông ở tai trong nếu chúng bị tổn thương.

4. Trong đại dương sâu thẳm và tối tăm, một số loài cá đã tiến hóa được tầm nhìn siêu năng lực

Nhung su that la lung ve cac loai dong vat ma ban khong he biet-Hinh-4

Trung bình, cá biển sâu có từ 1 đến 5 opsin RH1, gen phát hiện ánh sáng mờ. Tuy nhiên, một loài có tên "vây gai bạc" có các tế bào hình que bao gồm 38 gen opsin RH1 để thu nhận đầy đủ các loại phát quang sinh học.

Cá sống ở tầng sâu nhất của biển có mức độ tiếp xúc với ánh sáng rất thấp. Nguồn ánh sáng chính mà chúng nhận được là do vi khuẩn, động vật có vỏ, bạch tuộc và các loài cá khác phát ra. Nhược điểm này đã được khắc phục nhờ quá trình tiến hóa bằng cách tăng số lượng gen cho các opsin hình que. Nó là một protein võng mạc phát hiện ánh sáng mờ.

Để hiểu cách cá nhìn thấy ánh sáng yếu ớt này, các nhà nghiên cứu đã kiểm tra bộ gen của gần 100 loài cá biển sâu. Người ta kết luận rằng protein opsin giúp bắt các photon ở nhiều bước sóng và giúp cho chúng nhìn thấy màu sắc ngay cả trong vùng biển tối.

Opsin cho phép cá phát hiện các bước sóng ánh sáng khác nhau vì nó tạo ra các chuỗi axit amin. Một số ví dụ phổ biến về cá có từ một đến năm RH1 opsin là cá lồng đèn và cá mắt ống.

Khả năng nhìn thấy ánh sáng phát quang sinh học cung cấp cho cá chức năng kép là tránh kẻ thù săn mồi và phát hiện con mồi cùng một lúc.

5. Có tổng cộng 15 loài kiến bao gồm cả Colobopsis explodens, chúng có thể tự sát bằng cách tự phát nổ để bảo vệ lãnh thổ của chúng

Nhung su that la lung ve cac loai dong vat ma ban khong he biet-Hinh-5

Khi bị đe dọa bởi các loài côn trùng khác, những con kiến thợ trong nhóm kiến này - những con cái đã vô sinh, sẽ cố ý phá vỡ thành cơ thể của chúng. Chúng cẩn thận hướng lưng về phía kẻ thù để tiết ra một chất lỏng màu vàng tươi. Chất lỏng độc hại này sẽ áp đảo kẻ tấn công, và kết quả là cả hai đều chết. Các nhà nghiên cứu nói rằng chất lỏng dính này có mùi khó chịu tương tự như mùi cà ri.

Tuy nhiên, những con kiến này không phải là sinh vật duy nhất sử dụng cơ chế tự sát này. Một số loài rệp đậu và mối cũng sử dụng chiến thuật tương tự