Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) nhận định, triển vọng kinh tế quý 4/2023 là tăng trưởng hồi phục với áp lực gia tăng.
Tăng trưởng 2023 dự báo đạt 5%
Bức tranh kinh tế vĩ mô có gam màu khá trầm trong 9 tháng đầu năm 2023: khu vực nông, lâm, thủy sản và dịch vụ duy trì ổn định; trong khi đó, khu vực công nghiệp và xây dựng suy yếu, phản ánh các hoạt động kinh doanh sản xuất đang gặp khó khăn do số lượng đơn hàng sụt giảm trong bối cảnh vĩ mô quốc tế không thuận lợi và những tín hiệu đóng băng của thị trường bất động sản. Dù vậy, xu hướng tăng trưởng vẫn được duy trì qua từng quý là tín hiệu tích cực cho thấy triển vọng kinh tế phục hồi trong thời gian tới.
Trong quý cuối của năm 2023, KBSV kỳ vọng những tín hiệu khởi sắc của kinh tế vĩ mô sẽ quay trở lại nhờ động lực chính đến từ việc hoạt động xuất khẩu phục hồi kéo theo tăng trưởng sản xuất công nghiệp, Chính phủ đẩy nhanh tốc độ giải ngân vốn đầu tư, giải ngân vốn FDI và sự phục hồi của tiêu dùng nội địa nhờ các chính sách kích cầu.
Độ trễ trong các chính sách điều hành vẫn là yếu tố ủng hộ vĩ mô trong giai đoạn tới, tuy nhiên mối lo ngại về áp lực tỷ giá và lạm phát có thể khiến môi trường vĩ mô biến động theo chiều hướng bất lợi trong quý 4/2023 và nửa đầu 2024.
 |
| Một số chỉ tiêu vĩ mô năm 2023 |
KBSV duy trì dự báo tăng trưởng GDP năm 2023 ở mức 5% khi các kết quả vĩ mô phục hồi như kỳ vọng. Các yếu tố hỗ trợ tăng trưởng trong quý 4/2023 bao gồm: 1) Xuất khẩu hồi phục kéo theo sự tăng trưởng của ngành công nghiệp sản xuất; 2) Đầu tư công được đẩy mạnh giai đoạn cuối năm; 3) Các chính sách hỗ trợ tăng trưởng kinh tế của Chính phủ; 4) Dòng vốn FDI ổn định; và 5) Kỳ vọng tiêu dùng nội địa hồi phục.
Ở chiều ngược lại, áp lực lạm phát và tỷ giá quay trở lại khiến NHNN phải thận trọng hơn trong các chính sách điều hành, bên cạnh đó thị trường bất động sản trong nước vẫn chưa có tín hiệu phục hồi là những yếu tố rủi ro kìm hãm đà tăng trưởng của GDP.
Đồng thời, KBSV kỳ vọng hoạt động xuất khẩu của Việt Nam sẽ phục hồi trở lại trong quý 4 nhờ các yếu tố hỗ trợ cả trong và ngoài nước, bao gồm: (1) Kinh tế toàn cầu tăng trưởng khả quan hơn dự báo; (2) Yếu tố mùa cao điểm tiêu dùng vào cuối năm khi có nhiều dịp lễ tết tại cả 3 thị trường Mỹ, Trung Quốc và EU; (3) Tăng trưởng giá trị hàng tồn kho bán lẻ tại Mỹ (chưa điều chỉnh theo lạm phát) chạm đáy, kỳ vọng sẽ phục hồi trở lại kéo theo sự ấm lên của xuất khẩu Việt Nam sang thị trường này; và (4) Tỷ giá tăng sẽ khiến giá hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam rẻ hơn, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu có nguồn thu USD được hưởng lợi từ khía cạnh ghi nhận doanh thu, lợi nhuận bằng VND.
KBSV cho rằng các chính sách kích cầu tiêu dùng của Chính phủ và NHNN (như giảm thuế VAT, tăng lương cơ bản, hạ lãi suất điều hành ...) sẽ thẩm thấu và phát huy tác dụng vào thời điểm quý 4 năm 2023. Nhờ đó, lĩnh vực bán lẻ được kỳ vọng sẽ bứt phá mạnh mẽ hơn và trở thành một trong những động lực tăng trưởng của nền kinh tế.
Chính phủ đang không ngừng đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp và kích cầu tiêu dùng bằng các biện pháp tài khóa: giảm một số loại thuế, phí; tăng lương cơ bản; thông tư hỗ trợ thị trường bất động sản, TPDN... Bên cạnh đó, việc NHNN duy trì nới lỏng tiền tệ đã làm cho lãi suất huy động và cho vay hạ nhiệt tương đối so với thời điểm đầu năm. Theo đó, tăng trưởng tín dụng tăng tốc trong quý 3, đạt mức 6,92% so với đầu năm vào cuối tháng 9.
Với việc tác động từ chính sách tiền tệ và tài khoá thường có độ trễ, KBSV kỳ vọng quý 4 sẽ là thời điểm nền kinh tế phản ánh rõ nét hơn so với các quý trước các ảnh hưởng tích cực của các chính sách hỗ trợ.
Ngoài ra, rủi ro đến từ thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã giảm đi đáng kể do lượng trái phiếu đáo hạn sẽ hạ nhiệt ít nhất là trong 2 quý tiếp theo. Tuy nhiên, việc phục hồi niềm tin của nhà đầu tư khó có thể diễn ra nhanh chóng, và do đó, thị trường bất động sản tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn và duy trì tình trạng đóng băng. Điều này sẽ tác động tiêu cực lên nhiều ngành nghề kinh doanh khác và trở thành một trong những nhân tố khiến tăng trưởng GDP năm 2023 ở mức thấp.
Lạm phát 2023 cả năm dự báo tăng 3,6%
Một số dấu hiệu cho thấy lạm phát sẽ tăng trở lại trong quý cuối năm. Mặc dù vậy, với mức tăng rất thấp trong nửa đầu năm (+0,7% so đầu năm, bình quân 0.1% so tháng trước), KBSV kỳ vọng lạm phát cả năm 2023 vẫn sẽ được kiểm soát tốt ở mức thấp hơn so với mục tiêu Chính phủ đề ra.
Cụ thể, lạm phát 2023 cả năm dự báo tăng 3,6% so cùng kỳ, với mức tăng bình quân mỗi tháng trong nửa cuối năm là 0,77% so tháng trước. Trong đó, các yếu tố khiến lạm phát tăng bao gồm: (i) Giá xăng dầu tăng trở lại; (ii) Giá nguyên vật liệu xây dựng dự báo tăng nhẹ do đẩy mạnh đầu tư công cuối năm; (iii) Giá lợn, giá gạo tăng do những biến động về cung cầu; và (iv) Tăng học phí theo NĐ81.
Ở chiều hướng tích cực, KBSV nhận thấy những yếu tố hỗ trợ kiềm hãm đà tăng của lạm phát bao gồm: cung tiền tăng thấp, giảm thuế VAT, chỉ số giá nhập khẩu bình ổn, giá nhiên liệu và VLXD dù có xu hướng tăng nhưng vẫn thấp hơn so với cùng kỳ.
Giá dầu Brent bật tăng mạnh lên mức gần 96 USD/thùng vào thời điểm cuối tháng 9, đánh dấu mức cao nhất trong 1 năm trở lại đây. Dù hiện tại giá dầu đã hạ nhiệt, KBSV cho rằng đây vẫn là một yếu tố rủi ro gây áp lực lên lạm phát Việt Nam.
Trong quý cuối năm 2023, giá dầu Brent nhiều khả năng sẽ duy trì ở mức trên 85 USD/thùng do: (1) OPEC+ tiếp tục can thiệp vào nguồn cung dầu trên toàn thế giới bằng cách cắt giảm 4.96 triệu thùng/ngày đến cuối năm 2023, tương đương gần 5% nhu cầu toàn cầu; (2) Hoạt động khai thác dầu đá phiến ở Mỹ đã chậm lại do các doanh nghiêp đã hạn chế các khoản đầu tư thượng nguồn và sức ép đến từ các cổ đông; (3) Dự báo tiêu thụ dầu toàn cầu tiếp tục tăng trong nửa cuối năm 2023 và năm 2024, động lực chính đến từ việc Trung Quốc gia tăng tiêu thụ ở lĩnh vực sản xuất công nghiệp, du lịch và sản xuất phân bón; và (4) rủi ro xung đột giải Gaza leo tháng thành xung đột khu vực, ảnh hưởng đến nguồn cung dầu mỏ từ các quốc gia vùng Vịnh.
Giá lợn hơi bình quân tháng 9 đã giảm xuống mức 57.000/kg (-4,8% so tháng trước và -12% so cùng kỳ) do nguồn cung tăng trong khi nhu cầu tiêu thụ thịt heo ở mức thấp. Dù vậy, KBSV dự báo giá lợn từ giờ đến cuối năm sẽ tăng nhẹ lên mức 62.000/kg nhờ nhu cầu ăn uống nhà hàng, quán ăn, khu du lịch sôi động khiến nhu cầu tiêu thụ thịt lợn hồi phục.
Giá gạo trong nước dự báo cũng sẽ tăng theo giá gạo thế giới trong bối cảnh xảy ra nhiều biến động trong cung cầu thế giới: Ấn Độ vẫn chưa dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo tấm hay bỏ áp thuế 20% xuất khẩu gạo trắng, Philippines bỏ chính sách áp giá trần, Indonesia mở thầu 300.000 tấn gạo, Việt Nam chưa đến vụ thu hoạch chính... Cuối tháng 9, giá gạo tấm 5% xuất khẩu của Việt Nam đã lên mức gần 595 USD/tấn – cao nhất trong 11 năm qua.
Đầu tư công được triển khai mạnh mẽ trong giai đoạn cuối năm sẽ là động lực chính hỗ trợ nhu cầu tiêu thụ nguyên vật liệu xây dựng trong nước. Dù vậy, mức độ tăng của giá VLXD sẽ không đáng kể do: (1) Giá nguyên vật liệu đầu vào sản xuất thép và xi măng hạ nhiệt (biểu đồ 37); (2) Doanh số bán hàng ảm đạm từ lĩnh vực Bất đống sản dân dụng ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các dự án mới. Do vậy, KBSV dự báo giá nguyên vật liệu xây dựng sẽ đi ngang hoặc chỉ tăng nhẹ từ giờ đến cuối năm.
KBSV cho rằng giá khí đốt sẽ đi ngang do giá năng lượng thế giới dự báo sẽ ổn định cho tới cuối năm. Giá điện nước sinh hoạt tăng nhẹ so với năm ngoái sau những đợt tăng giá vừa qua.