Ngày 7/10/2015, ba tàu chiến lớp Buyan-M và một tàu chiến lớp Gepard Project 11661K của Tiểu Hạm đội Caspian, Hải quân Nga đã phóng 26 tên lửa hành trình 3M-14T Kalibr vượt 1.500km đánh chính xác 11 mục tiêu phiến quân IS ở Syria. Sự kiện này đã khiến cả thế giới sốc nặng trước sức mạnh tên lửa Nga, nó cũng đánh dấu việc Mỹ mất đi vị thế độc tôn tấn công tầm xa với tên lửa Tomahawk lừng danh. Đồng thời, sự kiện này đã “hạ bệ sự ngạo mạn” của người Mỹ khi cho rằng Nga không thể có tên lửa hành trình tầm bắn tới 1.500km.
Không chỉ khiến người Mỹ phải sốc trước tên lửa 3M-14T Kalibr, Quân đội Nga còn tạo nên sự kinh ngạc với lớp tàu chiến mang phóng tên lửa. Trong khi, tên lửa Tomahawk chỉ có thể triển khai trên tàu chiến Aegis cỡ 9.000-10.000 tấn hoặc tàu ngầm hạt nhân cỡ lớn thì Kalibr có thể tích hợp trên tàu cỡ nhỏ. Cụ thể, lớp Buyan-M chỉ có lượng giãn nước chưa tới 1.000 tấn còn Gepard là 2.000 tấn. Thực sự, đây là bước đột phá công nghệ, nghệ thuật tác chiến hải quân của Hải quân Nga. Các tàu chiến nhỏ sở hữu khả năng tấn công không hề thua kém tàu chiến cỡ lớn.
Buyan-M Project 21631 là biến thể của lớp tàu hộ vệ thế hệ mới lớp Buyan Project 21630 được nghiên cứu phát triển bởi Cục thiết kế Zelenodolsk, chế tạo hàng loạt tại nhà máy Almaz (ở St.Petersburg).
Tính tới thời điểm hiện tại, đã có 8 tàu hộ vệ lớp Buyan và Buyan-M được chế tạo, trong đó 6 tàu được hoàn thiện và biên chế cho Tiểu Hạm đội Caspian. Chúng gồm 3 chiếc tàu pháo Buyan Project 21630 và 3 tàu chiến tên lửa Buyan-M Project 21631 (mang tên Grad Sviyazhsk, Uglich và Veliki Ustyug).
Các tàu chiến Buyan-M Project 21631 có lượng giãn nước toàn tải 949 tấn, dài 75m, rộng 11m, cao 6,57m, mớn nước 2,5m, thủy thủ đoàn gồm 52 người.
Con tàu được trang bị hai động cơ diesel Zvezda M520 và hệ thống đẩy Pumpjet cho tốc độ hành trình tối đa 26 hải lý/h, tầm hoạt động 4.300km với vận tốc kinh tế 12 hải lý/h, dự trữ hành trình 10 ngày.
“Nhỏ mà có võ” – sức mạnh của Buyan-M Project 21631 là cực kỳ khủng khiếp. Phía sau thượng tầng là nơi đặt tổ hợp tên lửa hành trình Kalibr. Việc bố trí hơi kỳ lạ như vậy (thường các tàu chiến sẽ bố trí tổ hợp tên lửa phóng đứng phía trước thượng tầng) do kích cỡ nhỏ nhắn của tàu, không gian phía trước là khá hạn hẹp.
Các đạn tên lửa của tổ hợp Kalibr được đặt trong hệ thống phóng thẳng đứng UKSK hình hộp.
Trong ảnh, đạn tên lửa Kalibr đang được cần cẩu nạp vào bệ phóng đứng UKSK trên tàu hộ vệ lớp Buyan-M.
Tổ hợp Kalibr trên tàu chiến Buyan-M được trang bị hai loại đạn tên lửa gồm: Đạn chống hạm 3M-54T đạt tầm bắn phóng 440-660km, tốc độ bay siêu âm Mach 2,9, mang đầu đạn 200kg; đạn đối đất 3M-14T đạt tầm bắn 1.500-2.500km, tốc độ cận âm Mach 0,8, mang đầu đạn 450kg. Tùy từng nhiệm vụ tác chiến mà một hoặc cả hai loại tên lửa sẽ được lắp vào bệ UKSK.
Ngoài tổ hợp tên lửa hành trình Kalibr, Buyan-M Project 21631 được tích hợp hàng loạt công nghệ vũ khí tối tân khác đảm bảo khả năng phòng thủ. Trong ảnh là module chiến đấu hệ thống tên lửa phòng không 3M-47 Gibka, trên nó được tích hợp hệ thống ngắm mục tiêu quang điện và hai "cánh tay" lắp tên lửa vác vai kiểu Igla hoặc Igla-S. Phạm vi tác chiến 5-6km, độ cao hạ mục tiêu 3,5-4km.
Đặc biệt, trên Buyan-M được trang bị tổ hợp pháo phòng không siêu tốc AK-630M1-2 thiết kế với hai nòng pháo GSh-6-30 6 nòng cỡ 30mm cực kỳ hiệu quả trong tác chiến chống tên lửa diệt hạm bay thấp, mục tiêu trên không ở cự ly gần.
"Hỏa thần" AK-630M1-2 có thể phun 10.000 phát/phút với tầm bắn xa đến 4km.
Một điểm đáng ngạc nhiên nữa trên tàu chiến Buyan-M là nó được trang bị pháo hạm cỡ 100mm A190 - đây là bước đột phá công nghệ thu gọn pháo hạm cỡ lớn của người Nga lắp lên tàu nhỏ. Trước kia, pháo cỡ 100-130mm chỉ thể lắp trên tàu cỡ 5.000-6.000 tấn trở lên thì nay có thể lắp trên tàu chưa tới 1.000 tấn. Pháo 100mm A190 vượt trội tầm bắn so với AK-176 76,2mm, phạm vi tác chiến tới 20km, sức công phá mạnh hơn, tốc độ bắn 80 phát/phút.
