Trào lưu chơi cây cảnh có tên gọi "cây không khí" với giá từ vài chục ngàn cho đến hàng triệu đồng đang nở rộ ở nhiều nơi, đặc biệt là thành phố Hồ Chí Minh. Nó được đồn thổi là có khả năng lọc khí thải độc hại.
Sở dĩ loài cây này được gọi tên là “cây không khí” vì nó không cần đất để sinh trưởng, chỉ sống trong không khí, không cần nước, không chất dinh dưỡng.
“Cây không khí” có xuất xứ từ Thái Lan, có tên là “Air plant”, tên khoa học là Tillandasia, họ dứa. Hiện thị trường Việt Nam có khoảng 12 loại cây này, có loại như lá dứa, loại lá nhỏ như que tăm.
Loài cây này được cho là có hàng trăm loại lá khác nhau, chỉ nhận biết qua hình dạng lá. Mỗi nhánh nhỏ của cụm lớn gọi là con.
Theo lời giới thiệu của nhiều chủ hàng, loài cây này dễ ra hoa, cứ treo ngoài không khí là sống.
“Cây không khí” được “đồn thổi” có các công năng lọc nguồn chất độc hữu cơ, chất thải công nghiệp, mùi khí thải động cơ...
Một giỏ "cây không khí" với vài cọng lưa thưa nhưng có giá bán 180.000đ tại vựa cây cảnh Dì Tư ở quận Gò Vấp, TPHCM. Chủ bán cho biết: “Giá bán 150.000 đồng một con nhỏ (nhánh nhỏ), con lớn vài trăm ngàn đồng, một cụm lớn cứ đếm con mà tính tiền, có cụm lên tới hàng triệu đồng”.
Tuy nhiên, chỉ quan sát bề ngoài, có thể thấy, lá cây này có màu trắng bạc hoặc vàng nhạt, lượng diệp lục thấp, nên khả năng thải oxy thấp hơn các loại cây lá có màu xanh sẫm.
Theo PGS.TS Trần Hợp, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Dịch vụ Sinh vật cảnh, Hội Sinh vật cảnh TPHCM, hiện loại cây này được biết đến như cây cảnh, khả năng thanh lọc không khí hay khử mùi hoàn toàn chưa được kiểm chứng.
TS Nguyễn Thị Lan, Trung tâm Kỹ thuật và Quản lý Môi trường, Nghệ nhân sinh vật cảnh TPHCM cho biết, thực vật không thể lọc hay khử được nguồn chất thải hữu cơ, khí thải công nghiệp, có chăng là khả năng che mùi. Khí thải xăng, dầu có tính chất hóa lý là dạng mạch vòng nên không loại cây nào hút mùi được, chỉ có chất hấp thụ nó. Một số cây có khả năng hấp thụ khí thải trong không khí nhưng chỉ là mức độ rất thấp. Cây chủ yếu làm cảnh, tạo khoảng xanh mát cho môi trường, giúp con người thấy dễ chịu, tinh thần thoải mái.
Ngoài ra, còn có một số loài cỏ có khả năng hút dầu, chất độc kim loại trong đất nhưng phải trồng trực tiếp xuống đất. Khi đó bộ rễ của nó có tác dụng hấp thụ độc chất, kim loại trong nước rỉ rác. Một số loại cỏ có thể xử lý nước thải sinh hoạt, nhưng chỉ một vài thành phần độc trong nước thải.
Tác dụng thực của “cây không khí” rất có thể bị thổi phồng vì mục đích thương mại.
