Một gói thầu xây lắp tưởng chừng không quá phức tạp tại Thảo Cầm Viên Sài Gòn lại trở thành một “case study” điển hình, cho thấy rõ nét sự phân hóa về năng lực và tính chuyên nghiệp của các doanh nghiệp trên thị trường đấu thầu hiện nay. Khi chỉ có một nhà thầu duy nhất đáp ứng yêu cầu, câu hỏi đặt ra là: Điều gì đã khiến 4/5 nhà thầu còn lại bị loại một cách tâm phục khẩu phục?

“Chân dung” nhà thầu duy nhất về đích

Gói thầu số 4: Xây lắp (Mã TBMT: IB2500287173) thuộc công trình “Sửa chữa mặt đường bê tông nhựa đường nội bộ Thảo Cầm Viên Sài Gòn” do Công ty TNHH MTV Thảo Cầm Viên Sài Gòn làm chủ đầu tư, có giá trị 3.119.182.404 VNĐ.

Ngày 01/08/2025, bà Vũ Thị Hương Giang - Giám đốc Công ty TNHH MTV Thảo Cầm Viên Sài Gòn - đã ký Quyết định số 505/QĐ-TCV phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu. Theo đó, đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH Xây dựng Công trình Giao thông Cường Lộc (MST: 0313236187; địa chỉ: 28/36/15 Đường Lương Thế Vinh, Phường Phú Thạnh, TP.HCM; Giám đốc: Ông Nguyễn Tiễn) với giá trúng thầu 2.974.458.940 VNĐ, tiết kiệm 4,64% .

Chiến thắng của Công ty Cường Lộc không phải là điều bất ngờ nếu nhìn vào hồ sơ năng lực. Theo dữ liệu, đây là một nhà thầu có kinh nghiệm dày dặn, đã tham gia 57 gói thầu và trúng 35 gói, với tổng giá trị trúng thầu (cả độc lập và liên danh) lên tới hơn 144 tỷ đồng. Doanh nghiệp này là một cái tên quen thuộc tại thị trường TP.HCM, có quan hệ với 31 bên mời thầu và từng hợp tác với các chủ đầu tư lớn như Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực huyện Củ Chi, Công ty CP Đầu tư Xây dựng Đô thị Sài Gòn...

Việc đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về tư cách hợp lệ, năng lực, kinh nghiệm theo quy định tại Điều 5 Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 đã giúp Công ty Cường Lộc trở thành nhà thầu duy nhất được lựa chọn.

Hàng loạt nhà thầu “ngã ngựa” vì những lỗi sơ đẳng

Báo cáo đánh giá E-HSDT số 3563/2025/BCXT-NN ngày 24/07/2025 của bên mời thầu - Công ty CP Tư vấn xây dựng Nhất Nguyên - đã chỉ ra một cách chi tiết và minh bạch những lý do khiến 4 nhà thầu còn lại bị loại.

1. Công ty TNHH Xây dựng hạ tầng giao thông Sài Gòn (MST: 0314911892): Bị loại ngay từ vòng đánh giá tính hợp lệ do không đáp ứng điều kiện về cấp doanh nghiệp. Cụ thể, theo Nghị định số 80/2021/NĐ-CP, nhà thầu không phải là doanh nghiệp nhỏ hoặc siêu nhỏ, vi phạm yêu cầu của hồ sơ mời thầu (E-HSMT).

2. Công ty TNHH Phú Cao (MST: 3703027917, trong biên bản mở thầu ghi tên là "Sửa chữa đường nội bộ Thảo Cầm Viên Sài Gòn"): Bị loại vì không đáp ứng yêu cầu về nguồn lực tài chính. Nhà thầu chỉ cung cấp văn bản xác nhận dư nợ thay vì cam kết cung cấp tín dụng cho gói thầu với giá trị tối thiểu 960 triệu đồng và hiệu lực theo yêu cầu của E-HSMT.

3. Công ty TNHH Xây dựng hạ tầng giao thông Phước Anh (MST: 0313369772): Bị loại vì không đáp ứng hàng loạt yêu cầu về năng lực và kinh nghiệm:

Doanh thu: Doanh thu bình quân hàng năm chỉ đạt 3,3 tỷ đồng, không đáp ứng yêu cầu tối thiểu là 4,3 tỷ đồng.

Kinh nghiệm: Nhà thầu đã tự thừa nhận trong văn bản phúc đáp làm rõ rằng “không có kinh nghiệm hợp đồng xây lắp tương tự”.

Nhân sự: Cán bộ phụ trách kỹ thuật thi công có bằng cấp chuyên ngành không phù hợp (Kỹ sư Thủy lợi - Thủy điện thay vì Kỹ sư Giao thông).

Thiết bị: Không cung cấp được tài liệu chứng minh cho các thiết bị thi công đã kê khai, ngay cả sau khi có yêu cầu làm rõ.

4. Công ty TNHH Thương mại – Xây dựng Giao thông Phú Hòa (MST: 0304493780): Đây là trường hợp bị loại với nhiều lỗi nghiêm trọng nhất, thể hiện sự yếu kém toàn diện:

Về kinh nghiệm: Cung cấp hợp đồng tư nhân nhưng thiếu tài liệu chứng minh quy mô, cấp công trình; bảng quyết toán không có hạng mục thi công chính theo yêu cầu.

Về nhân sự: Hợp đồng lao động của các vị trí chủ chốt không ghi rõ thời hạn; nhân sự phụ trách an toàn lao động có bằng cấp không rõ chuyên ngành, CCCD hết hạn.

Về thiết bị: Kê khai thiết bị có tải trọng không đạt yêu cầu (xe 17,82 tấn so với yêu cầu 22 tấn), thông tin kê khai và tài liệu cung cấp mâu thuẫn, hợp đồng thuê không có tên thiết bị.

Thái độ thiếu chuyên nghiệp: Đặc biệt, khi bên mời thầu có công văn yêu cầu làm rõ E-HSDT, nhà thầu này đã không có văn bản phúc đáp.

Góc nhìn pháp lý: "Nhà thầu phải tự chịu trách nhiệm về hồ sơ của mình"

Trao đổi với phóng viên, Luật sư Võ Quang Vinh (Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long) nhận định, vụ việc này là một ví dụ điển hình cho thấy tầm quan trọng của việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định trong Luật Đấu thầu.

Luật sư Vinh phân tích: “Luật Đấu thầu 2023 đã quy định rất rõ về trách nhiệm của nhà thầu trong việc chuẩn bị và nộp hồ sơ dự thầu. Việc các nhà thầu bị loại vì những lý do như không đáp ứng cấp doanh nghiệp, doanh thu không đạt, hay thậm chí tự thừa nhận không có kinh nghiệm tương tự cho thấy sự chuẩn bị hời hợt, không nghiên cứu kỹ lưỡng E-HSMT. Theo luật, nhà thầu phải tự chịu trách nhiệm về tính chính xác và hợp lệ của các thông tin mình kê khai”.

Đặc biệt, đối với trường hợp không phúc đáp yêu cầu làm rõ của bên mời thầu, Luật sư Vinh nhấn mạnh: “Đây là một thiếu sót nghiêm trọng. Khoản 1, Điều 63 của Nghị định 24/2024/NĐ-CP quy định rõ, sau khi mở thầu, nhà thầu có trách nhiệm làm rõ E-HSDT theo yêu cầu của bên mời thầu. Việc không phản hồi hoặc phản hồi không đầy đủ đồng nghĩa với việc nhà thầu đã tự đánh mất cơ hội của mình và hồ sơ sẽ bị đánh giá dựa trên các tài liệu đã nộp. Điều này thể hiện sự thiếu chuyên nghiệp và không tôn trọng quy trình”.

Luật sư Vinh cũng đánh giá cao vai trò của bên mời thầu và chủ đầu tư: “Việc Công ty CP Tư vấn xây dựng Nhất Nguyên và Công ty TNHH MTV Thảo Cầm Viên Sài Gòn thực hiện chặt chẽ quy trình đánh giá, chỉ ra cụ thể từng thiếu sót của các nhà thầu là hoàn toàn đúng đắn, đảm bảo các nguyên tắc cơ bản của đấu thầu là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Kết quả này là một “bộ lọc” cần thiết để chọn được nhà thầu thực sự có năng lực, đảm bảo chất lượng công trình và hiệu quả nguồn vốn đầu tư”.