Tại Kết luận 126 về một số nội dung tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025, Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu nghiên cứu định hướng tiếp tục sắp xếp bỏ cấp hành chính trung gian (cấp huyện) và định hướng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Đại biểu Phạm Văn Hòa – Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp khi trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống cho rằng, chủ trương bỏ cấp huyện, sáp nhập một số tỉnh thành là phù hợp trong bối cảnh hiện nay.

Tiền đề hướng tới việc sáp nhập tỉnh, thành

Chủ trương, định hướng của Bộ Chính trị, Ban Bí thư là nghiên cứu sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, bỏ cấp huyện. Đại biểu nhìn nhận thế nào?

Việc sáp nhập, hợp nhất một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, tôi đã có ý kiến cách đây 5,6 năm. Tại khóa 14, lần đầu tiên, tôi đã suy nghĩ vấn đề hợp nhất một số tỉnh, thành trên cả nước đối với các địa phương dân số ít, diện tích nhỏ. Có tỉnh hiện chỉ có hơn 300.000 dân số là quá bé so với các tỉnh, thành có hàng triệu dân.

Theo tôi, đây là thời điểm phù hợp để thực hiện chủ trương bỏ cấp huyện và sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh. Hiện đang thời điểm sắp xếp, tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, đây là cuộc cách mạng rất quan trọng đối với sự phát triển của đất nước. Chúng ta hiện đang thực hiện tinh giản một số bộ, ngành của trung ương đến các địa phương. Đa số các cán bộ, Đảng viên và nhân dân rất đồng tình ủng hộ đối với chủ trương này.

Tôi nghĩ rằng, đây là tiền đề quan trọng đến hướng tới việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh. Với dân số khoảng 100 triệu dân, nhưng có đến 63 tỉnh, thành phố, như thế là rất nhiều. Ngay nước láng giềng Trung Quốc, với dân số hơn 1,4 tỷ người, nhưng cũng chỉ có 34 tỉnh, thành (23 tỉnh, 5 khu tự trị, 4 thành phố trực thuộc trung ương và 2 Đặc khu hành chính). Trong khi Việt Nam chúng ta nhiều lần tách nhập để phát triển, nhưng vẫn chưa triệt để.

Hiện nay, việc hợp nhất các đơn vị hành chính cấp tỉnh là định hướng đúng đắn để bộ máy thống nhất từ trung ương đến địa phương không có sự cồng kềnh với nhau, mà quản lý nhà nước phân thẩm quyền, trách nhiệm, ủy quyền… cho các nơi một cách minh bạch, công tâm, khách quan, thể hiện quyền lực của địa phương dưới sự kiểm tra, giám sát của cơ quan trung ương. Tôi cho rằng, rất cần thiết đối với các tỉnh, thành.

Hiện đang trong thời điểm phải tổ chức thực hiện. Tất nhiên, chúng ta đang cùng một lúc sáp nhập, tinh gọn các bộ ngành, hiện đang nghiên cứu sáp nhập các tỉnh, thành, có thể cần phải có chủ trương cụ thể, có đề án khả thi để tổ chức thực hiện. Từ nay đến cuối năm cần có phương án và đầu năm 2026 thực hiện.

Theo đại biểu, sắp xếp bỏ cấp hành chính trung gian cấp huyện giờ đã phù hợp?

Hiện chính quyền từ trung ương đến địa phương là 4 cấp, địa phương hiện 3 cấp. Tôi cho rằng, cần thiết phải bỏ cấp trung gian cấp huyện. Tuy nhiên, phải giao thẩm quyền cho tỉnh và hợp nhất các xã lại với nhau. Hiện các xã của chúng ta vẫn rất manh mún dù sau nhiều lần sáp nhập, có xã chỉ có 2000 đến 3000 dân, tôi cho rằng là không hợp lý. Hiện nay thời kỳ 4.0, địa bàn có xa đi nữa, đường làng thôn xóm đã thuận lợi, hợp nhất các xã lại là phù hợp. Sau đó giao thẩm quyền cho cấp xã thay vì cấp huyện hiện nay đang quản lý. Ví dụ như trong đầu tư xây dựng cơ bản, hiện huyện đang thực hiện một số nhiệm vụ. Có thể tính toán lại, những dự án lớn giao cho tỉnh, những dự án nhỏ giao cho xã. Thời điểm hiện nay là phù hợp, nhưng phải làm từng bước chứ không thể -nóng vội, hiệu quả không cao.

Sáp nhập tỉnh, thành nên theo hướng nào?

Trước đây một số tỉnh tách ra, hiện có nên nhập lại hay nghiên cứu sáp nhập các, tỉnh thành theo quy hoạch vùng, liên kết vùng để thuận lợi đầu tư, phát triển kinh tế xã hội?

Đối với phương án sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh hiện mới là chủ trương, định hướng, chưa có phương án cụ thể. Tuy nhiên, theo tôi, để thực hiện sáp nhập tỉnh nào với tỉnh nào cần có tiêu chí cụ thể. Ngoài tiêu chí về quy mô dân số, diện tích tự nhiên cần tính đến những tiêu chí về văn hóa, lịch sử, an ninh quốc phòng, bảo vệ chủ quyền, vị trí địa chính trị, quy hoạch vùng, quốc gia, văn hóa của cộng đồng dân cư, nhằm đảm bảo sự ổn định để phát triển kinh tế - xã hội trong thời điểm đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

Trước đây, chúng ta có nhiều lần tách nhập. Đôi với các tỉnh từng tách ra, hiện có ý kiến hợp lại. Tuy nhiên, tôi cho rằng, việc sáp nhập tỉnh, thành cần theo tình hình thực tiễn hiện nay. Trước đây chúng ta từng tách tỉnh, nhưng đã lâu rồi, giờ nhập lại cần đánh giá, xem xét các khía cạnh, tình hình thực tiễn, khách quan về kinh tế xã hội, quốc phòng an ninh, quy hoạch vùng…Tôi đề xuất nghiên cứu theo vùng kinh tế như tỉnh công nghiệp, tỉnh nông nghiệp, tỉnh phát triển kinh tế biển, thành phố dịch vụ…Tôi nghĩ phân theo từng vùng, từng lĩnh vực, ngành nghề để thuận lợi cho đầu tư. Ví dụ như tỉnh A, B xưa không phải chung một tỉnh nhưng giờ có thể hai tỉnh nhập lại khi cùng định hướng phát triển công nghiệp hay tỉnh C, D đang liên kết vùng có thể nhập lại với nhau. Bên Trung Quốc họ làm rõ ràng tỉnh nào là du lịch, tỉnh nào là phát triển kinh tế công nghiệp, dịch vụ…Ở Việt Nam có thể nghiên cứu các phương án đó để phù hợp với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước khi bước vào kỷ nguyên mới.

Hiện tỉnh nào sáp nhập với tỉnh nào, bao nhiêu tỉnh trong diện sáp nhập, sáp nhập còn bao nhiêu tỉnh, thành là phù hợp…chưa thể biết được. Nhưng các tỉnh có diện tích nhỏ, dân số ít cần phải sáp nhập, còn lại cần phải có phương án, đề án cụ thể. Dư luận cho rằng sáp nhập còn trên dưới 40 tỉnh, thành, tôi nghĩ cũng là phù hợp.

Xin cảm ơn Đại biểu Phạm Văn Hòa về cuộc trao đổi trên!