Các sàn giao dịch tiền ảo đang có xu hướng tấn công về vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Đây là những nơi mà sự hiểu biết của người dân về loại tiền này còn hạn chế.

Trắng tay vì tin lời mật ngọt

Mới đây, không ít người dân ở thị xã An Khê, Gia Lai bỗng chốc rơi vào cảnh nợ nần, trắng tay chỉ vì cả tin vào những lời quảng cáo siêu lợi nhuận từ kênh đầu tư với tên gọi “ngân hàng cộng đồng bitcoin” hay còn gọi là FXMT4.

Để tham gia, người chơi phải tạo “ví tiền ảo bitcoin” và phải mua ít nhất một bitcoin vào trong ví từ các trang mạng hoặc mua của người khác. Trị giá một bitcoin thay đổi theo thị trường và hiện tại có giá khoảng 13 triệu đồng.

Thành viên tham gia giới thiệu người chơi mới sẽ được cấp một mã ID trên trang “fxmt4.us”. Sau đó chuyển tiền từ ví bitcoin vào mã ID để lên “sàn giao dịch fxmt4.us” và lôi kéo người khác tham gia nhằm phát triển tuyến dưới của mình.

Với lợi nhuận được quảng cáo khủng lên đến 144%/tháng, cùng với tiền hoa hồng khi giới thiệu được thêm người tham gia nên chỉ sau một thời gian ngắn, “ngân hàng cộng đồng bitcoin” đã thu hút khoảng 1.000 người chơi. Khách hàng đủ thành phần nhưng nhiều người không hiểu biết về mạng và mù mờ về cái gọi là kinh doanh tài chính cũng nhảy vào đầu tư.

Khi đã gom được số tiền lớn, ước tính hơn 20 tỉ đồng, chỉ trong thời gian rất ngắn, toàn bộ số tiền này cùng với kẻ cầm đầu đã biến mất. Đến lúc này những người tham gia mới biết mình vừa được ăn quả đắng và không ít người trong số họ rơi vào cảnh nợ nần, tán gia bại sản.

Bất chấp thực tế nhiều người vừa trắng tay vì tiền ảo, không ít người vẫn tiếp tục lao vào cuộc chơi đầy may rủi này. Trên các trang mạng xã hội hiện nay vẫn đầy rẫy những kẻ tung chiêu dụ dỗ những ai muốn làm giàu thật nhanh mà không cần tốn công sức.

Đơn cử ngày 13/9, trên Facebook của một dân “đào” tiền ảo khoe khoang: Khi bitcoin ra sàn vào ngày 5/10/2009, khởi điểm giá chỉ 0,00076 USD/bitcoin. Hai năm sau tăng lên 200 USD/bitcoin, tức tăng 263.000 lần. Đỉnh cao là 1.242 USD/bitcoin vào tháng 12/2013, tức tăng đến 1,63 triệu lần! Hiện giờ bitcoin đang giao dịch ở ngưỡng khoảng 580 USD/bitcoin. Lợi nhuận kếch xù!

Với kiểu quảng cáo như vậy, những kẻ đào tiền ảo đang tận dụng mọi cách có thể để quảng bá chiêu làm giàu với loại tiền này. “Có lẽ cho tới khi nào con người chưa hết lòng tham thì những kẻ lừa đảo vẫn còn đất sống và danh sách những vụ lừa đảo vẫn chưa thể dừng lại” - một chuyên gia bình luận.

Thiệt đơn, thiệt kép

Theo tìm hiểu, từ đầu năm đến nay có đến hàng chục cuộc hội thảo về tiền ảo với hàng ngàn người tham dự được tổ chức rầm rộ ở khắp nơi. Ban đầu là tổ chức ở các TP lớn như Hà Nội, TP.HCM. Sau đó những người tự xưng là “chuyên gia tiền ảo”, “nhà đầu tư tiền ảo” dịch chuyển địa bàn hoạt động sang các địa phương như Nha Trang, Vũng Tàu, Hải Phòng, Hải Dương, Gia Lai…

Theo chuyên gia kinh tế Phan Dũng Khánh: “Dùng tiền thật để mua tiền ảo, rồi lợi nhuận tăng khi tiền ảo tăng giá và nhận hoa hồng, tiền thưởng khi kêu gọi thêm được người đầu tư cùng chơi. Cách làm này cũng giống hình thức kinh doanh đa cấp, lấy tiền người sau trả hoa hồng cho người trước. Đến khi không cầm cự được thì tất yếu là hệ thống sẽ bị vỡ và người chơi sẽ chịu thiệt đơn, thiệt kép”.

Bên cạnh đó, ông Khánh cho biết: Những kẻ cầm đầu luôn biết rằng cách dễ dàng nhất để lôi kéo mọi người tham gia chơi tiền ảo là đánh vào lòng tham của họ. Với những lời quảng cáo kiểu mật ngọt như “bạn chẳng cần làm gì cũng trở thành người giàu, tâm huyết mang đến sự giàu có cho người dân Việt”, “bạn sẽ giàu lên nhanh chóng mà không hiểu vì sao”… Chưa hết, những kẻ lừa đảo còn trưng ra những hồ sơ, tài khoản ảo mà trong đó số dư luôn ở mức vài tỉ đồng.

“Nếu thực sự tiền ảo đem lại lợi nhuận cao như vậy thì giới kinh doanh tài chính, chứng khoán đã sớm tham gia rồi, chứ không có chuyện thấy kiếm được nhiều tiền dễ dàng như vậy mà họ quay lưng với loại tiền này. Những người hiểu biết thì họ thấy khoản lợi nhuận khủng thực chất chỉ là bánh vẽ mà thôi”.

Theo luật sư Huỳnh Trung Hiếu, Trưởng Văn phòng luật Hasslaws, hiện ở Việt Nam chưa có bất cứ quy định nào về hoạt động kinh doanh tiền ảo. “Do vậy nếu đầu tư kinh doanh vào loại tiền này, nhà đầu tư chắc chắn sẽ gặp phải những thiệt hại về mặt kinh tế rất lớn. Bởi không có bất cứ cơ sở pháp lý nào để bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư khi xảy ra rủi ro, sự cố”.

Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh TP.HCM, cũng khẳng định: “Tiền ảo bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác như onecoin, ilcoin, gemcoin… không phải là tiền tệ, không phải là hàng hóa và không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Do vậy, việc sử dụng bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác làm phương tiện thanh toán không được pháp luật thừa nhận”.

Lấy tiền người sau trả người trước Cục Quản lý cạnh tranh thuộc Bộ Công Thương vừa khuyến cáo: Với loại hình giao dịch tiền ảo theo mô hình kinh doanh đa cấp, người đầu tư khi đã nộp tiền để tham gia thường sẽ rất khó rút tiền ra khỏi hệ thống hoặc mỗi ngày chỉ được rút một lượng tiền rất nhỏ. Bản chất vẫn là lấy tiền của người sau trả cho người trước. Khi không còn người đóng tiền vào, hệ thống sẽ sụp đổ và người tham gia sẽ rất khó lấy lại số tiền đã đầu tư. Các hoạt động mua bán tiền ảo thường được thực hiện và giao dịch trên trang tin điện tử với máy chủ đặt tại nước ngoài. “Việc tham gia hoạt động kinh doanh này tiềm ẩn nhiều rủi ro, chính vì vậy các nhà đầu tư nên cảnh giác, tránh bị dụ dỗ, lôi kéo tham gia vào các hoạt động kinh doanh theo mô hình đa cấp, lừa đảo” - Cục Quản lý cạnh tranh cảnh báo. Tiêu điểm Rúng động vì sập sàn tiền ảo Năm 2014 và 2015, nhiều hệ thống tiền ảo như bitcoin bị cấm giao dịch ở một số quốc gia như Trung Quốc, Nga, Thái Lan... Các hệ thống kỹ thuật cũng bị hacker tấn công như ở Nhật Bản, Hong Kong... dẫn tới nhà đầu tư và người dân bị thiệt hại nặng nề. Một trong những vụ sập sàn tiền ảo bitcoin gây rúng động trên thế giới phải kể đến là sàn tiền ảo Mt. Gox, có trụ sở tại Tokyo. Sàn này đã buộc phải đóng cửa sau khi hứng chịu vụ tấn công mạng khiến toàn bộ số bitcoin bị rút.