Khi nhắc đến xác ướp, nhiều người liên tưởng ngay đến nền văn minh Ai Cập cổ đại. Mặc dù người Ai Cập nổi tiếng với việc ướp xác nhưng kỷ lục xác ướp cổ xưa nhất thế giới thuộc về nền văn hóa Chinchorro.
Những xác ướp của người Chinchorro được tìm thấy vào đầu thế kỷ 20 ở vùng sa mạc khô cằn Atacama thuộc Chile.
Người Chinchorro sống chủ yếu bằng việc đánh cá và săn bắt hái lượm. Họ cư trú tại một khu vực giao nhau giữa sa mạc và Thái Bình Dương - ngày nay là phía nam của Peru và phía bắc của Chile từ hơn 7.000 năm trước.
Theo nghiên cứu của các chuyên gia, xác ướp của người Chinchorro có niên đại hơn 7.000 năm tuổi. Điều này có nghĩa người Chinchorro đã ướp xác trước người Ai Cập cổ đại khoảng 2.000 năm.
Khác với người Ai Cập cổ đại chỉ ướp xác cho tầng lớp hoàng tộc và quý tộc, người Chinchorro thực hiện bảo quản thi hài người quá cố ở mọi tầng lớp, lứa tuổi, giới tính.
Kỹ thuật ướp xác của người Chinchorro phức tạp hơn người Ai Cập. Các chuyên gia cho hay người Chinchorro rất tỉ mỉ và cẩn trọng khi ướp xác trẻ em. Các phân tích xác ướp cho thấy tay nghề của những người thợ ướp xác có trình độ rất cao, thể hiện sự tỉ mỉ và sáng tạo.
Khí hậu khô nóng, khắc nghiệt ở sa mạc Atacama đã góp phần giúp bảo quản nguyên vẹn các xác ướp của người Chinchorro trong hàng ngàn năm.
Vào tháng 7/2021, các xác ướp của nền văn hóa Chinchorro được UNESCO đưa vào danh sách Di sản Thế giới.
Trong những năm gần đây, giới chuyên gia nỗ lực bảo tồn các xác ướp của người Chinchorro vì một số bị khô mục hoặc bị côn trùng gặm nhấm.
Thêm nữa, một số xác ướp có nguy cơ bị phân hủy do độ ẩm vùng sa mạc Atacama tăng. Các nhà nghiên cứu hy vọng những nỗ lực bảo tồn sẽ giúp xác ướp của người Chinchorro trường tồn với thời gian.
