Phát hiện xã hội mẫu hệ 4.500 tuổi gây chấn động Trung Quốc

09/06/2025 07:30

Một nhóm chuyên gia phát hiện một cộng đồng mẫu hệ từng sinh sống tại khu vực nay là tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc vào khoảng 4.500 năm trước.

Tâm Anh (theo Nature, SCMP)

@{ WContent wContent = wContents.get(0); }

@components.block.ContentTitle(wContent)

Nhóm các nhà khoa học từ Đại học Bắc Kinh, Viện di tích văn hóa và khảo cổ Sơn Đông, Đại học Dân tộc Trung ương và Đại học Tứ Xuyên, cùng các chuyên gia từ Đại học University College London (Anh) mới có phát hiện về xã hội mẫu hệ sớm nhất từng được biết đến trên thế giới. Ảnh: nature.com.

Cụ thể, nhóm chuyên gia đã phân tích ADN cổ từ 60 hài cốt có niên đại từ năm 2750 trước Công nguyên đến năm 2500 trước Công nguyên. Kết quả nghiên cứu giúp xác nhận sự tồn tại của một xã hội thời đồ đá mới truyền thừa theo dòng mẹ. Ảnh: nature.com.

Một cộng đồng mẫu hệ từng sinh sống tại khu vực nay là tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc vào khoảng 4.500 năm trước. Cộng đồng này tồn tại suốt 250 năm và duy trì dòng dõi ổn định qua ít nhất 10 thế hệ. Ảnh: nature.com.

“Phát hiện này củng cố giả thuyết rằng hệ thống mẫu hệ có thể hình thành và duy trì trong những cộng đồng không có cơ chế tích lũy tài sản mạnh”, nhóm nghiên cứu chia sẻ. Ảnh: SCMP.

Trong nghiên cứu mới, các chuyên gia tái dựng quan hệ huyết thống của những người được chôn tại 2 nghĩa trang ở di chỉ khảo cổ Phó Gia (Fujia) ở tỉnh Sơn Đông. Qua đó, họ phát hiện “bằng chứng di truyền toàn diện về một cộng đồng mẫu hệ có hai thị tộc”. Ảnh: SCMP.

Hai nghĩa trang được tổ chức theo dòng họ bên mẹ, hầu hết người chết, bao gồm cả nam và nữ đều được mai táng theo huyết thống dòng mẹ. Đáng chú ý, nam giới tuổi thanh thiếu niên và trưởng thành chỉ được chôn tại nghĩa trang tương ứng với dòng mẹ gốc của mình. Ảnh: SCMP.

“Nghi lễ này phù hợp với quy tắc mẫu hệ, trái ngược với chế độ phụ hệ và phụ cư, vốn phổ biến việc phụ nữ được chôn cạnh chồng mình”, nhóm nghiên cứu cho hay. Ảnh: sixthtone.com.

Thêm nữa, kết quả phân tích đồng vị từ các bộ hài cốt cho thấy họ có chế độ ăn gồm: kê, thịt lợn ăn kê và có thể có động vật thủy sinh như nhuyễn thể biển và trai nước ngọt. Ảnh: sixthtone.com.

Di chỉ Phó Gia rộng khoảng 37 ha. Đây là nơi phát hiện hơn 500 ngôi mộ trong 3 khai quật tiến hành lần lượt vào các năm 1985, 1995 và 2021. Khu vực này thuộc văn hóa Đại Vấn Khẩu muộn - nền văn minh thời kỳ Đồ đá mới ở miền Đông Trung Quốc tồn tại từ khoảng năm 4300 trước Công nguyên đến năm 2600 trước Công nguyên. Ảnh: sixthtone.com.