Tổng thống Trump nhiều lần công khai bày tỏ sự bất mãn với ông Jerome Powell vì Fed chưa hạ lãi suất như ông mong muốn. Trong một sự kiện tại Nhà Trắng, ông Trump nói thẳng: “Tôi muốn một người sẵn sàng cắt giảm lãi suất.” Ông còn không ngần ngại chỉ trích ông Powell là "làm việc tệ" và nhấn mạnh mong muốn thay thế ông bằng một người “chịu hành động nhanh”.
Việc công bố ứng viên kế nhiệm Chủ tịch Fed từ rất sớm như vậy – trong khi Powell vẫn còn 11 tháng tại vị – là điều chưa từng xảy ra trong lịch sử 111 năm của cơ quan này. Nếu được thực hiện, nhân vật mới sẽ đóng vai trò như một “chủ tịch Fed bóng tối” – tức có tầm ảnh hưởng dù chưa chính thức nhậm chức.
Ý tưởng này từng được cựu cố vấn tài chính Scott Bessent đề xuất trước khi trở thành Bộ trưởng Tài chính trong chính quyền Trump. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo việc này có thể làm xói mòn uy tín của Fed hiện tại và gây rối loạn thị trường tài chính.
Giới chuyên gia phản ứng ra sao với ý tưởng “chủ tịch Fed bóng tối”?
Phản ứng từ giới chuyên gia và cựu quan chức Fed khá tiêu cực. Alan Blinder, cựu Phó Chủ tịch Fed, gọi đây là “ý tưởng tệ hại” vì nó sẽ tạo ra hai luồng quan điểm khác nhau cùng phát đi tín hiệu về chính sách tiền tệ, gây nhiễu loạn cho thị trường.
Greg Valliere, chiến lược gia chính sách tại AGF Investments, cũng lo ngại rằng việc có hai tiếng nói từ hai “chủ tịch” sẽ khiến nhà đầu tư hoang mang. Một vấn đề khác là mức độ trung thành của ứng viên mới với ông Trump, điều có thể làm tăng nguy cơ chính trị hóa vai trò độc lập của Fed.
Joe Brusuelas, nhà kinh tế trưởng tại RSM, cảnh báo rằng động thái này có thể phản tác dụng, khiến lãi suất tăng thay vì giảm như ông Trump mong muốn – do niềm tin thị trường bị tổn hại, đồng USD suy yếu.
Thị trường tài chính phản ứng như thế nào?
Ngay sau khi báo cáo từ Wall Street Journal cho biết ông Trump có thể công bố người kế nhiệm Powell trong mùa hè này, chỉ số USD Index đã giảm 0,3% và chạm mức thấp nhất kể từ tháng 2/2022. Điều đó cho thấy tâm lý e ngại của nhà đầu tư về tính ổn định chính sách tiền tệ trong thời gian tới.
Tuy nhiên, thị trường chứng khoán Mỹ lại dường như không mấy bận tâm – các chỉ số lớn vẫn tăng điểm và tiến sát mức cao kỷ lục. Dù vậy, Valliere cho rằng nếu ông Trump liên tục can thiệp vào Fed trước khi nhiệm kỳ của Powell kết thúc, điều này sẽ “gây tổn hại nghiêm trọng đến tính độc lập” của cơ quan này.
Những ai đang được cân nhắc cho vị trí Chủ tịch Fed?
CNN cho biết hiện có ít nhất ba ứng viên tiềm năng: Scott Bessent (Bộ trưởng Tài chính), Kevin Warsh (cựu thành viên Hội đồng Thống đốc Fed), và Christopher Waller (thành viên hiện tại của Fed). Ngoài ra, Kevin Hassett – Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia – và David Malpass – cựu Chủ tịch Ngân hàng Thế giới – cũng được đưa vào danh sách xem xét.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng việc được công bố quá sớm có thể làm tổn hại đến uy tín chuyên môn của ứng viên. Một cựu thành viên FOMC nói thẳng: “Nếu tôi được nêu tên lúc này, mọi người sẽ nghĩ tôi là tay sai chính trị của ông Trump – điều đó sẽ làm giảm uy tín của tôi trên Phố Wall và trong giới doanh nghiệp.”
Việc bổ nhiệm sớm có thực sự ảnh hưởng đến ông Powell và Fed?
Dù ý tưởng về một “chủ tịch bóng tối” gây nhiều tranh cãi, nhưng một số quan chức Fed cho rằng nó sẽ không ảnh hưởng đến hoạt động của ông Powell hay Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) – cơ quan quyết định chính sách lãi suất. Chủ tịch Fed không có quyền phủ quyết quyết định của FOMC và cũng có thể bị các thành viên còn lại bỏ phiếu chống.
Cựu Phó Chủ tịch Alan Blinder cho rằng nguy cơ lớn nhất là ứng viên mới có thể mâu thuẫn công khai với Powell, gây chia rẽ trong nội bộ Fed – điều rất hiếm thấy trong lịch sử cơ quan này. Ông cảnh báo điều đó có thể mở ra một cuộc “nổi loạn im lặng” trong Fed nếu tân chủ tịch không nhận được sự tín nhiệm.