Các thỏa thuận thương mại của ông Trump đang bị đình trệ
Từ nhiều tháng qua, chính quyền Trump cam kết sẽ đạt được hàng loạt thỏa thuận thương mại với ít nhất 18 đối tác chính nhằm giảm rào cản thương mại, trong khi hàng trăm quốc gia khác chờ đợi được miễn thuế. Tuy nhiên, tính đến nay, mới chỉ có hai khuôn khổ thỏa thuận được ký kết, khiến khả năng hoàn tất các đàm phán trước hạn 9/7 gần như không thể.
Tổng thống Trump từng tuyên bố với tạp chí Time rằng ông “đã làm xong 200 thỏa thuận”. Nhưng chỉ hơn hai tuần sau, ông thừa nhận rằng việc đạt được hàng trăm hay thậm chí hàng chục thỏa thuận trong thời gian ngắn là không khả thi. Thay vào đó, ông nói sẽ gửi thư cho các nước, nêu rõ mức phí họ phải trả nếu muốn tiếp cận thị trường Mỹ.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt khẳng định rằng “hạn chót không quá quan trọng”, trong khi Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết đàm phán có thể kéo dài đến Ngày Lao động (đầu tháng 9). Điều này cho thấy sự thiếu nhất quán và thiếu chuẩn bị trong chính sách thương mại hiện tại.
Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Howard Lutnick và Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đứng khi Tổng thống Donald Trump ký các sắc lệnh hành pháp.
Tác động của sự trì hoãn này đối với nền kinh tế Mỹ là gì?
Sự chậm trễ trong các thỏa thuận đến vào thời điểm nhạy cảm. Kinh tế Mỹ đang có dấu hiệu đi xuống sau giai đoạn tăng trưởng mạnh. Lạm phát nhích lên, tăng trưởng việc làm chậm lại và doanh số bán lẻ đang giảm. Chi tiêu tiêu dùng – chiếm khoảng hai phần ba GDP – cũng bất ngờ giảm trong tháng 5, lần đầu tiên kể từ tháng 1.
Dù thị trường chứng khoán đạt mức cao kỷ lục và chỉ số niềm tin tiêu dùng tăng 16% trong tháng 6, những con số này không phản ánh được thực chất bức tranh kinh tế. Nhiều người dân Mỹ đang lo lắng giá cả tăng do thuế quan sẽ bào mòn thu nhập, trong khi triển vọng việc làm lại mờ nhạt.
Các nhà kinh tế như James Knightley của ING cho rằng các hộ gia đình đang lo ngại ảnh hưởng của giá cả tăng cao từ thuế, trong khi giá nhà đang chịu áp lực giảm. Tất cả điều này đặt ra rủi ro nghiêm trọng đối với tăng trưởng kinh tế trong những tháng tới.
Thuế quan của ông Trump có thể khiến kinh tế Mỹ suy thoái?
Thuế nhập khẩu cao – từng được ông Trump tạm dừng trong 90 ngày – có nguy cơ quay trở lại vào ngày 9/7 với khoảng 20 quốc gia, theo Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent. Một số quốc gia từng phải chịu mức thuế lên tới 50% trước khi được tạm hoãn. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hàng hóa nhập khẩu, mà còn kéo giá cả trong nước tăng theo.
Việc áp thuế cũng làm gia tăng nguy cơ bị các đối tác thương mại trả đũa. Các nhà kinh tế cảnh báo rằng nếu các nước phản ứng bằng cách đánh thuế hàng hóa Mỹ, tăng trưởng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Michel Nies của Citi nói rằng hành động trả đũa có thể “gây ảnh hưởng lâu dài đến sản lượng và tài chính công của Mỹ.”
Nỗ lực giảm thuế nội địa trong chính sách kinh tế trong nước của ông Trump có thể giúp giảm bớt tác động của giá cả tăng, nhưng không thể bù đắp hoàn toàn những tổn hại do chiến tranh thương mại gây ra nếu thiếu các thỏa thuận song phương cụ thể.
Tâm lý thị trường và người tiêu dùng ra sao?
Dù Phố Wall có vẻ bình tĩnh, phản ứng của người tiêu dùng lại mang tính hai mặt. Khảo sát từ Đại học Michigan cho thấy niềm tin tiêu dùng tăng trong tháng 6, nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng đây có thể là “khoảng lặng trước cơn bão” – khi giá cả sắp tăng do hàng tồn kho giá thấp đã cạn.
Robert Ruggirello từ Brave Eagle Wealth Management nhận định các mặt hàng chịu thuế cao đang bắt đầu thấm vào chuỗi cung ứng, đẩy giá thành sản phẩm lên. Điều này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ vốn khó chống chịu với biến động giá cả.
Sự thiếu chắc chắn về chính sách cũng khiến các doanh nghiệp tạm dừng kế hoạch đầu tư hoặc mở rộng, tạo ra hiệu ứng lan tỏa tiêu cực trên toàn bộ nền kinh tế.
Điều gì sẽ xảy ra nếu ông Trump không đạt được các thỏa thuận kịp thời?
Nếu không có bước đột phá thương mại, các đòn thuế sẽ được tái áp dụng, kéo theo nguy cơ suy thoái kinh tế. Sự thiếu minh bạch và trì hoãn trong chính sách thương mại không chỉ làm mất niềm tin vào Nhà Trắng mà còn đẩy các đối tác vào thế đối đầu.
Những hứa hẹn về hàng trăm thỏa thuận “đã hoàn tất” nay đang đối mặt với thực tế khó khăn. Chính quyền Trump có thể tiếp tục theo đuổi chính sách thuế mạnh tay, nhưng cái giá phải trả có thể là sự sụt giảm tăng trưởng và mức sống của người dân Mỹ.
Với những dấu hiệu cảnh báo đang dồn dập xuất hiện, giới chuyên gia cho rằng đã đến lúc cần sự rõ ràng và linh hoạt trong chiến lược thương mại, thay vì tiếp tục theo đuổi chính sách dựa trên áp lực và đe dọa.
