Nữ xạ thủ bắn tỉa Roza Shanina, người được báo chí phương Tây đặt cho biệt danh “nỗi khiếp sợ vô hình đối với lính Đức”, sinh ngày 3.4.1924, tại làng Yedma thuộc vùng Arkhangelsk Oblast, miền Tây Bắc nước Nga, xuất thân trong một gia đình nghèo khổ, 14 tuổi đã phải nghỉ học để rẽ sang làm công việc nuôi dạy trẻ thơ.

Cuối năm 1941, Shanina (17 tuổi) đã tới một trung tâm quân đội để đăng ký nghĩa vụ quân sự, sau khi chứng kiến sự hy sinh của người anh trai cả trong chiến tranh chỉ mấy tháng trước. Cô bị vị chính ủy đơn vị địa phương này từ chối, với lý do chiến sự tại tiền tuyến lúc đó rất ác liệt, không thích hợp đối với những người như Shanina. Thế nhưng sau khi 2 người em họ khác của cô mất đi vì chiến tranh, ước muốn của Shanina cuối cùng cũng trở thành hiện thực: Năm 1942, cô chính thức gia nhập quân đội, trở thành một trong 2.484 nữ xạ thủ bắn tỉa của Hồng quân Liên Xô trong công cuộc chống chủ nghĩa phát xít.

Trở ngại vẫn chưa hết. Sau khi kết thúc khóa huấn luyện tại Trung tâm huấn luyện bắn tỉa dành riêng cho nữ giới, các sĩ quan chỉ huy vẫn chưa đồng ý để đưa những người như Shanina ra trận mạc ngay, bất chấp những đánh giá nói rằng phụ nữ có ưu thế hơn nam giới trong việc trở thành thiện xạ bắn tỉa, do họ là những người kiên nhẫn hơn, khéo léo hơn, chịu đựng tốt hơn.

Không nản chí, thời cơ rồi cũng đến với Shanina. Cô bắt đầu quãng đời chiến đấu trong quân ngũ tuy ngắn, nhưng thành quả thì thật ấn tượng. Tháng 4.1944, cô bắn hạ tên lính Đức đầu tiên. Chỉ một tháng sau, đã có 17 lính Đức Quốc xã chết dưới họng súng của Shanina.

Trong một trận giao tranh, dưới làn hỏa lực pháo hạng nặng của quân địch, các sĩ quan chỉ huy yêu cầu Shanina rút lui, nhưng cô không “tuân lệnh”, tiếp tục tiến lên hộ trợ một đơn vị bộ binh. Nữ xạ thủ bắt sống nhiều lính Đức, nhưng bản thân cũng bị thương. Hành động quả cảm này khiến tên tuổi của Shanina được biết đến rộng rãi cả trong và ngoài nước. Ngay sau khi lành vết thương, cô lại tiếp tục ra trận, chiến đấu trong tiểu đoàn có 78 lính thì có đến 72 người hy sinh trong một trận quyết chiến. Shanina là một trong 6 người còn sống sót.

Nữ xạ thủ huyền thoại hy sinh vào ngày 27.1.1945, sau khi bị thương do trúng đạn pháo của địch. Thế nhưng trước khi về với đất mẹ ở tuổi 20, Shanina đã tiêu diệt được 59 lính Đức (một số nguồn tin khác thì nói rằng con số thực có thể cao hơn nhiều), trong khoảng thời gian chỉ chưa đầy một năm. Nếu so sánh với huyền thoại bắn tỉa nổi tiếng nhất trong lực lượng Hải cẩu Mỹ (SEAL) là Chris Kyle - người bắn hạ 255 lính đối phương trong vòng 10 năm, thì thành tích của Shanina thậm chí còn ấn tượng hơn, nếu chỉ xét về theo tiêu chí khoảng thời gian cần thiết để tiêu diệt một tên lính địch.

Mức độ lan tỏa mà Shanina tạo ra không chỉ bó hẹp bằng những con số khô khan kia. Nổi bật hơn là ý chí của một nữ thanh niên quyết theo đuổi một công việc khó khăn, nguy hiểm vì sự tồn vong của tổ quốc. Chính ý chí kiên cường này đã thúc đẩy Shanina có những hành động như “không chịu rút lui” dù có lệnh, trực tiếp viết thư cho nhà lãnh đạo Stalin để yêu cầu được điều ra tiền tuyến. Những lời cuối cùng của Shanina vẫn là tình yêu đối với đất nước: Cô chỉ tiếc rằng mình đã làm được quá ít cho quê hương trước khi mất - một nữ y tá túc trực bên cạnh Shanina thuật lại.