Sau nhiều tháng chính sách thương mại thay đổi liên tục, doanh nghiệp Mỹ gần như không thể lập kế hoạch dài hạn với bất kỳ sự chắc chắn nào. Sarah Wells – người sáng lập thương hiệu túi xách chuyên dụng cho máy hút sữa – cho biết mình cảm thấy như đang chơi một ván cờ mà không biết quân cờ nào sẽ biến mất tiếp theo.
Theo Bộ Thương mại Mỹ, 97% doanh nghiệp nhập khẩu tại Mỹ là doanh nghiệp nhỏ. Những công ty này đang phải vừa duy trì hoạt động, vừa xoay sở giữa các chính sách thương mại thay đổi liên tục, khiến họ hoang mang, kiệt quệ về tài chính, thậm chí phải đóng cửa.
Jonathan Gold, Phó Chủ tịch phụ trách chuỗi cung ứng của Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia, cảnh báo rằng các nhà bán lẻ không biết rõ mức thuế mới áp dụng cho từng nhà cung cấp sẽ khiến việc dự báo cho mùa bán hàng tiếp theo gần như bất khả thi. Điều đó đồng nghĩa với việc người tiêu dùng có thể đối mặt với giá cao hơn và hàng hóa ít hơn.
Tàu container Gunvor Maersk tại Cảng Los Angeles ở Los Angeles, California, vào ngày 8 tháng 7.
Doanh nghiệp nhỏ bị ảnh hưởng như thế nào khi chính sách thuế thay đổi liên tục?
Trường hợp của Sarah Wells là minh chứng rõ ràng: cô chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Campuchia để tránh mức thuế 145%, rồi 30% với Trung Quốc. Nhưng ngay khi chuẩn bị đặt đơn hàng lớn đầu tiên tại Campuchia, cô nhận được thông báo rằng mức thuế có thể tăng lên 36%. Nếu điều này thành hiện thực, chi phí của cô sẽ còn cao hơn cả khi sản xuất tại Trung Quốc.
Wells từng cố gắng sản xuất tại Mỹ nhưng thất bại do chi phí quá cao. Giờ đây, cô đã đầu tư đáng kể vào Campuchia, nhưng rủi ro lại một lần nữa đe dọa công việc kinh doanh.
Cô nói thẳng: “Tôi đã cắt mọi chi phí không cần thiết. Từ tháng 5, tôi không nhận lương. Giờ chúng tôi đang tự hỏi: liệu có phải sa thải nhân viên để giữ công ty sống sót?”
Các tập đoàn lớn phản ứng ra sao với môi trường thuế không ổn định?
Không chỉ doanh nghiệp nhỏ, cả các tập đoàn lớn cũng đang "đứng hình". Theo khảo sát của hãng kiểm toán KPMG, nhiều công ty lớn đã tạm dừng đầu tư đến một năm vì không rõ chính sách thuế sẽ thay đổi thế nào. Gần một nửa doanh nghiệp cho biết phải mất 7–12 tháng mới điều chỉnh được chuỗi cung ứng của mình.
Pedro Casas Alatriste – lãnh đạo Phòng Thương mại Mỹ tại Mexico – cho biết các công ty lớn như Apple, Coca-Cola và General Motors đang chờ xem cục diện thế nào mới dám ra quyết định. Trong khi đó, doanh nghiệp nhỏ không có nhiều quyền lực và ít khả năng tác động đến chính sách, nên càng dễ tổn thương.
Ông nói thêm: “Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đang vật lộn để tồn tại. Trong khi các ông lớn như GM thì có thể vận động hành lang, tiếp cận các bên có ảnh hưởng ở Washington.”
Ngay cả khi có thỏa thuận mới, doanh nghiệp vẫn chưa thể yên tâm?
Thỏa thuận thương mại mới, như với Liên minh châu Âu (EU) áp dụng mức thuế 15%, nghe có vẻ nhẹ hơn mức đe dọa trước đó là 30%, nhưng vẫn khiến doanh nghiệp điêu đứng. Ví dụ, hãng rượu Wölffer Estate Vineyard tại New York đang vội nhập khẩu 20.000 thùng rượu từ châu Âu trước khi mức thuế mới có hiệu lực vào 1/8.
Giám đốc điều hành Max Rohn cho biết doanh nghiệp ông đã cố gắng gồng gánh chi phí mà không tăng giá, vì lo sợ sẽ mất khách. Nhưng tương lai vẫn rất mờ mịt: “Chúng tôi không biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Ông Trump có thể thay đổi ý kiến bất kỳ lúc nào.”
Với mặt hàng đặc thù như rượu vang, đặc biệt là Champagne, việc chuyển nguồn cung là bất khả thi. Wölffer không thể tự trồng nho đủ để thay thế, và không có cách nào né được chi phí thuế gia tăng trong tương lai.
Tâm lý chung của giới kinh doanh hiện tại là hoang mang và bất lực. Dù muốn điều chỉnh, lên kế hoạch hay thay đổi chiến lược, họ cũng không có đủ thông tin chắc chắn để hành động. “Khi hỏi mọi người xung quanh, ai cũng chỉ nhún vai: 'Tôi không biết. Làm sao mà biết được?’” – ông Rohn chia sẻ.
Trong khi các công ty nhỏ đã cắt giảm chi phí tối đa, dừng lương giám đốc, thu hẹp quy mô, thì giờ đây câu hỏi đặt ra là: liệu có nên cắt giảm nhân sự để sống sót? Và tất cả đều đang “chơi một canh bạc” trong bóng tối – chờ xem ngày 1/8 sẽ mang đến cú sốc nào tiếp theo.