Nằm ở thôn Hương Lãng, xã Minh Hải, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên, chùa Hương Lãng, còn gọi là chùa Lạng là một trong những ngôi chùa có lịch sử lâu đời nhất Việt nam. Tương truyền, chùa do Thái hậu Ỷ Lan cho xây dựng vào thời Lý, khoảng năm 1115.
Được mở rộng qua nhiều triều đại, chùa từng có quy mô lớn với bố cục kiến trúc kiểu “nội công ngoại quốc”. Đáng tiếc rằng trong kháng chiến chống Pháp, chùa đã bị phá huỷ. Các điện thờ của chùa hiện nay đều được xây lại sau năm 1954.
Ngoài thờ Phật, chùa Hương Lãng còn thờ Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan - một người phụ nữ đã có những đóng góp to lớn cho việc trị quốc cũng như sự phát triển phật giáo của nhà Lý.
Giá trị kiến trúc đặc sắc nhất còn được lưu giữ ở chùa là hệ thống hiện vật thời Lý rất độc đáo. Nổi bật trong đó là tượng sư tử đá, hay còn gọi là tượng ông Sấm, được đặt ở hậu cung của chùa.
Bức tượng được tạo hình từ một tảng đá nguyên khối, thể hiện linh vật sư tử trong tư thế phủ phục trên bệ đá, đầu đội tòa sen, có chiều dài khoảng 2m, cao khoảng 1,2m, dáng khẻa khoắn với những hoa văn tinh tế, đặc trưng thời Lý. Theo phỏng đoán, đây là phần bệ của tượng Phật đặt trong chính điện chùa xưa.
Những hiện vật thời Lý khác của chùa Hương Lãng là một loạt bức tay vịn bằng đá đồ sộ nằm trước Phật điện.
Các tay vin này vốn nằm hai bên các bậc cấp dẫn lên chính điện chùa xưa, được chạm hình tượng phượng, sấu và hoa cúc dây rất tinh xảo.
Dù không còn nguyên vẹn, số lượng và mức độ cầu kỳ của các bức tay vịn là minh chứng cho tầm vóc cùa chùa Hương Lãng thời kỳ khởi lập.
Rải rác trong khuôn viên chùa còn có nhiều tảng đá chân cột chạm khắc cánh sen và hoa cúc điển hình thời Lý.
Ngoài ra còn có rất nhiều kết cấu kiến trúc bằng đá của ngôi chùa cổ, là tư liệu nghiên cứu quan trọng về nghệ thuật kiến trúc của người Việt xưa.
Với những giá trị về văn hóa - lịch sử, nghệ thuật, kiến trúc, chùa Hương Lãng đã được hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia vào năm 1974.
