Theo Đại Việt sử ký toàn thư, Bình Lệ Nguyên là trận đánh đầu tiên giữa quân đội nhà Trần với quân xâm lược Mông Cổ. Trận đánh diễn ra vào ngày 17/1/1258.
Sau khi bành trướng được một vùng lãnh thổ rộng lớn ở phương Bắc, cuối năm 1257, Đại Hãn của Mông Cổ là Mông Kha đã cử Ngột Lương Hợp Thai mang 5.000 kỵ binh thiện chiến và 20.000 quân Vân Nam kéo sang xâm chiếm Đại Việt.
Trong trận đụng đầu với quân Mông Cổ ở Bình Lệ Nguyên, chính vua Trần Thái Tông - vị vua đầu tiên của nhà Trần - đã đích thân cưỡi voi đốc chiến, chỉ huy quân sĩ đánh trận.
Trước thế mạnh của địch, Lê Tần (Lê Phụ Trần) khuyên vua Trần Thái Tông nên lui binh bảo toàn lực lượng cho những toan tính về sau với câu nói: “Nếu bây giờ bệ hạ làm như thế (liều đánh) thì chỉ như người dốc hết túi tiền để đánh một tiếng bạc mà thôi”. Nhờ lui đúng thời điểm, quân đội nhà Trần được bảo toàn, hạn chế tổn thất, mở đường cho thắng lợi về sau.
Bình Lệ Nguyên là vùng đất thời Trần, đến thời Hậu Lê được đổi tên thành huyện Bình Xuyên, sang thời Mạc có tên Bình Tuyên. Hiện nay, Bình Lệ Nguyên thuộc huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc.
Tỉnh Vĩnh Phúc nằm trong khu vực Đồng bằng sông Hồng, với diện tích tự nhiên là 1.231,76 km2, dân số hơn 1,2 triệu người, giáp các tỉnh Thái Nguyên, Tuyên Quang, Phú Thọ, Thủ đô Hà Nội.
Vĩnh Phúc là quê hương của thủ lĩnh chống Pháp Nguyễn Thái Học, anh hùng Nguyễn Viết Xuân trong kháng chiến chống Mỹ và Kim Ngọc, người có nhiều đóng góp trong cuộc cuộc đổi mới ở nước ta.
Tỉnh Vĩnh Phúc hiện có 9 đơn vị hành chính cấp huyện/thị bao gồm: 2 thành phố Vĩnh Yên và Vĩnh Phúc, cùng 7 huyện: Lập Thạch, Bình Xuyên, Sông Lô, Tam Đảo, Tam Dương, Vĩnh Tường, Yên Lạc.
