Nga sẽ tháo dỡ hoặc thanh lý tàu sân bay cuối cùng

Tàu sân bay duy nhất của Nga - Đô đốc Kuznetsov hiện đang đứng trên bờ vực bị tháo dỡ hoặc bán lại. Với động thái này, Hải quân Nga sẽ sớm trở thành một cường quốc quân sự không sở hữu tàu sân bay.

Thông tin trên được Chủ tịch Tập đoàn đóng tàu nhà nước Nga Andrei Kostin đưa ra sau khi xuất hiện thông tin việc nâng cấp tàu Đô đốc Kuznetsov đang bị đình trệ.

"Chúng tôi tin rằng việc sửa chữa Đô đốc Kuznetsov không còn ý nghĩa gì nữa. Nó đã hơn 40 năm tuổi và quá trình này cực kỳ tốn kém... Tôi nghĩ vấn đề sẽ được giải quyết theo cách là nó sẽ được bán hoặc tháo dỡ", ông Kostin nói.

Thông tin chi tiết về khả năng sẵn sàng chiến đấu của từng tàu chiến được Moscow coi là nhạy cảm và Bộ Quốc phòng Nga không bình luận về những vấn đề như vậy.

Tàu Đô đốc Kuznetsov hiện tại là tàu sân bay duy nhất của Hải quân Nga.

Nga không cần đến tàu sân bay

Tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov của Hải quân Nga đã được đại tu kể từ năm 2018. Các báo cáo trước đây cho biết tàu sân bay này sẽ được trang bị nhiều hệ thống phòng không, lắp đặt nhà máy điện mới, sửa chữa máy phóng và tiếp nhận vũ khí tiên tiến để sẵn sàng chiến đấu.

Tuy nhiên, tờ Izvestia đưa tin vào ngày 11/7 rằng Bộ Quốc phòng Nga có thể sẽ từ bỏ việc nâng cấp tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov. Nguồn tin của Izvestia còn cho biết chương trình đại tu và hiện đại hóa hiện đang bị đình trệ.

Bài báo cho biết thêm rằng Tư lệnh Hải quân Nga và Tập đoàn đóng tàu thống nhất dự kiến sẽ sớm đưa ra quyết định cuối cùng về số phận của "tàu sân bay bị nguyền rủa" này. Các quan chức cấp cao của Hải quân Nga được cho là ủng hộ việc ngừng hoạt động tàu sân bay duy nhất của nước này.

Cựu chỉ huy Hạm đội Thái Bình Dương của Nga, Đô đốc Sergei Avakyants, người được báo cáo trích dẫn, cho biết Hải quân Nga không cần tàu sân bay theo hình thức cổ điển.

Phản bác lại tính hữu dụng của chúng trong các tình huống chiến đấu hiện đại, ông cho biết tàu sân bay chỉ là những nền tảng nặng nề có thể bị "phá hủy trong vài phút bằng vũ khí hiện đại", khiến chúng trở thành vũ khí hải quân đắt đỏ và kém hiệu quả.

Đô đốc Avakyants cho biết hệ thống robot và tàu sân bay không người lái, chứ không phải tàu sân bay thông thường, mới là tương lai.

“Tương lai thuộc về các tàu sân bay robot và máy bay không người lái. Và nếu quyết định không tiếp tục sửa chữa, điều duy nhất còn lại là phải lấy tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov, cắt nó thành sắt vụn và vứt bỏ.”

Mặc dù tuyên bố của Avakyants khá táo bạo, ông không phải là người đầu tiên phản đối nhu cầu về tàu sân bay thông thường. Một số nhà phân tích đã bàn về "sự dư thừa tàu sân bay" trên chiến trường hiện đại, vốn bị chi phối bởi tên lửa đạn đạo và siêu thanh chính xác, sát thương cao, cũng như máy bay không người lái giá rẻ.

Tuy nhiên, một nhóm chuyên gia chiếm ưu thế vẫn tin rằng tàu sân bay là không thể thiếu và không hề lỗi thời.

'Siêu tàu sân bay' tương lai của Nga, Dự án 23000E, sẽ có kích thước tương đương với tàu sân bay lớp Nimitz của Mỹ. Ảnh: Tamir Eshel, Defense-Update

Vai trò tàu sân bay trong tác chiến hiện đại

Trên thực tế, cựu Phó Đô đốc Hải quân Nga Vladimir Pepelyaev đã thảo luận về tầm quan trọng chiến lược của những con tàu khổng lồ này trong cuốn sách “Tàu sân bay” của ông. Trích dẫn các tiền lệ lịch sử và các yêu cầu chiến lược đương đại, ông khẳng định rằng đối với một quốc gia như Nga, quốc gia khao khát trở thành một cường quốc hàng hải, một hạm đội tàu sân bay được trang bị đầy đủ là điều không thể thiếu.

Quan điểm này cũng được các quan chức tại Hoa Kỳ, những người hiện đang nghiên cứu chế tạo tàu sân bay lớp Ford, đồng tình.

Trước đó, Đô đốc SJ Paparo, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương Mỹ (USINDOPACOM) từng phát biểu rằng: “Tàu sân bay là nền tảng chiến đấu không thể thiếu. Với các phi đội trên không, những căn cứ không quân trên biển hùng mạnh, cơ động này mang đến sự kết hợp độc đáo giữa tính linh hoạt và sức mạnh, cho phép quốc gia triển khai sức mạnh không quân trên toàn cầu mà không bị ràng buộc bởi quyền căn cứ và biên giới địa chính trị. Hàng không hải quân và tàu sân bay là những năng lực quan trọng trong một hệ thống tác chiến chung, kết hợp trên mọi lĩnh vực. Chúng có thể tạo ra tỷ lệ xuất kích cao cho chiến tranh không kích và giành ưu thế trên không.”

Mặc dù tàu sân bay dễ bị tổn thương trong một số tình huống chiến đấu cường độ cao, chúng có thể rất hữu ích trong các nhiệm vụ quân sự tiềm năng khác. Chúng có thể được triển khai ở bất cứ đâu trên vùng biển quốc tế, cho phép chúng phản ứng nhanh chóng với các nhu cầu tác chiến hoặc mối đe dọa khác nhau mà không cần sự hỗ trợ từ quốc gia sở tại. Chúng mang lại khả năng cơ động trên biển vượt trội và tăng đáng kể tần suất xuất kích.

Có lẽ đó là lý do tại sao các quốc gia như Mỹ và Trung Quốc tiếp tục đầu tư vào việc phát triển các tàu sân bay mới và tiên tiến. Mặt khác, Nhật Bản đã cải tiến hai tàu sân bay trực thăng lớp Izumo, JS Izumo và JS Kaga, để vận hành máy bay chiến đấu F-35B, và Ấn Độ có kế hoạch tự đóng tàu sân bay thứ hai để thay thế INS Vikramaditya.

Kế hoạch của Nga về việc sở hữu một hạm đội tàu sân bay vẫn chưa rõ ràng, nhưng có dấu hiệu cho thấy họ vẫn chưa từ bỏ.

Chuẩn Đô đốc Mikhail Chekmasov nói với Izvestia rằng, các tài liệu hoạch định chiến lược, đặc biệt là "Những nguyên tắc cơ bản của chính sách nhà nước trong lĩnh vực hoạt động hải quân đến năm 2030", nêu rõ Hạm đội Phương Bắc và Hạm đội Thái Bình Dương phải có tàu sân bay.

"Tôi nghĩ vấn đề chế tạo tàu sân bay phần nào đã xuất hiện trong chương trình đóng tàu cho giai đoạn đến năm 2050, mà gần đây đã được Ủy ban Hàng hải Tổng thống xem xét", Mikhail Chekmasov nói thêm. Tuy nhiên, vấn đề chính nằm ở vấn đề tài chính, bởi cuộc chiến ở Ukraine vẫn đang tiếp diễn.

Siêu tàu đổ bộ sàn lớn, Dự án 23900, còn được gọi là lớp Ivan Rogov. Ảnh: Sputnik

Như tờ EurAsian Times đã đưa tin trước đó , Nga đã khởi công đóng tàu tấn công đổ bộ sàn lớn Dự án 23900, còn được gọi là lớp Ivan Rogov. Đây sẽ là tàu chiến mặt nước lớn nhất do Nga sản xuất trong hơn ba mươi năm qua.

Tuy nhiên, có rất ít thông tin về chương trình tàu sân bay không người lái đang hoạt động, khái niệm được cựu Tư lệnh Hải quân Nga, Đô đốc Sergei Avakyants tán thành.

Tờ EurAsian Times hiểu rằng việc đóng một tàu tấn công đổ bộ mới là một bước tiến đáng kể vì Nga không chỉ cần một tàu lớn mới sau khi mất tàu Moskva mà còn cần một tàu có thể chở trực thăng và thậm chí có thể là máy bay cất hạ cánh đường băng ngắn mà nước này có thể phát triển, vì tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov vẫn chưa được đưa trở lại hoạt động.