Ngày 5/6, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov cho biết, các máy bay ném bom chiến lược bị hư hại trong cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine hôm 1/6 sẽ được sửa chữa, bác bỏ các báo cáo về việc chúng sẽ bị phá hủy hoàn toàn. Ảnh: @BBC.
Phát biểu với hãng thông tấn nhà nước TASS, ông Ryabkov nhấn mạnh: “Các phương tiện, thiết bị bị hư hại đã được xác định sẽ không bị hủy bỏ, chúng sẽ được sửa chữa”. Tuyên bố của Sergey Ryabkov được đưa ra sau một chiến dịch táo bạo và chưa từng có của Ukraine, nhằm vào các căn cứ không quân của Nga sâu trong nước, làm dấy lên câu hỏi về mức độ thiệt hại, và khả năng khôi phục các tài sản quân sự quan trọng của Nga. Ảnh: @BBC.
Cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào ngày 1/6 là một hoạt động được lên kế hoạch tỉ mỉ khiến lực lượng phòng thủ của Nga bất ngờ. Được các quan chức Ukraine gọi là "Chiến dịch Spiderweb" , cuộc tấn công này nhắm vào nhiều sân bay quân sự, bao gồm các sân bay ở Murmansk, Irkutsk, Ivanovo, Ryazan và Amur, một số sân bay nằm cách biên giới Ukraine hàng trăm km. Ảnh: @BBC.
Lực lượng Ukraine đã sử dụng máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) nhỏ, tiết kiệm chi phí, được cho là đã được tuồn lậu vào Nga và phóng từ các bệ di động, chẳng hạn như xe tải được ngụy trang bằng các cấu trúc gỗ tạm thời. Theo các báo cáo từ phương tiện truyền thông Ukraine, hoạt động này đã được chuẩn bị trong hơn 18 tháng, dưới sự giám sát trực tiếp của Tổng thống Volodymyr Zelenskyy. Ảnh: @BBC.
Các video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy nhiều máy bay đang bốc cháy, một số được xác định là máy bay ném bom chiến lược, chìm trong biển lửa tại các căn cứ như Olenya ở Murmansk và Belaya ở Irkutsk. Ảnh: @ Bulletin of the Atomic Scientists.
Một ngày sau vụ tấn công, các quan chức Ukraine tuyên bố đã đạt được thành công đáng kể. Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), đơn vị chỉ đạo chiến dịch, báo cáo rằng ít nhất 13 máy bay ném bom chiến lược đã bị phá hủy, cùng với nhiều máy bay khác bị hư hại. Các nguồn tin từ các hãng thông tấn khác trích dẫn, bao gồm Reuters và AFP, cho biết có tới 41 máy bay quân sự của Nga, bao gồm máy bay ném bom Tu-95 và Tu-22M3 và máy bay cảnh báo sớm A-50, đã bị phá hủy hoặc hư hỏng nghiêm trọng. Ảnh: @Maxar.
Tổng thống Ukraine Zelensky mô tả hoạt động này là "cuộc tấn công tầm xa nhất" của cuộc chiến, nhấn mạnh tầm quan trọng chiến lược của nó. Cơ quan An ninh Ukraine tuyên bố hoạt động này gây ra thiệt hại hàng tỷ đô la, nhắm vào máy bay được sử dụng để phóng tên lửa hành trình tấn công các thành phố của Ukraine. Ảnh: @ The Moscow Times.
Được biết, Tu-95 và Tu-22M3 là những máy bay được thiết kế để mang tên lửa hành trình có đầu đạn hạt nhân, chẳng hạn như Kh-55 và Kh-101, và đóng vai trò là minh chứng rõ ràng cho tầm với hạt nhân của Nga. Ảnh: @ militarnyi.
Tu-95, được gọi là "Bear" theo thuật ngữ của NATO, là máy bay ném bom tầm xa, chạy bằng động cơ tua-bin cánh quạt có khả năng mang theo tới 16 tên lửa hành trình và hoạt động trên những khoảng cách xa, bao gồm cả tuần tra gần không phận NATO. Ảnh: @ militarnyi.
Còn Tu-22M3, máy bay ném bom siêu thanh, có thời gian phản ứng nhanh hơn và có thể mang cả vũ khí hạt nhân và thông thường, khiến nó trở thành một tài sản quân sự có chức năng kép. Cả hai máy bay trên đều tăng cường khả năng răn đe của Nga bằng cách thể hiện sức mạnh trên toàn cầu, với các cuộc tuần tra thường xuyên báo hiệu quyết tâm chiến lược của Nga. Ảnh: @Wikipedia.
Thế nên, việc mất đi chúng, ngay cả một phần, cũng làm suy yếu thế trận này, vì không dễ dàng có được những vũ khí thay thế, và việc chúng bị phá hủy có thể chuyển sự phụ thuộc sang các thành phần khác như hệ thống tên lửa di động hoặc phải dùng tới tàu ngầm phóng tên lửa. Ảnh: @militarnyi.
Việc khôi phục những máy bay ném bom này đặt ra những thách thức đáng kể về kinh tế và hậu cần. Các thành phần đắt tiền nhất cần thay thế bao gồm động cơ, bộ thiết bị điện tử hàng không và hệ thống radar. Đối với Tu-95, động cơ tua bin cánh quạt Kuznetsov NK-12, một trong những loại mạnh nhất, rất quan trọng nhưng không còn được sản xuất nữa. Ảnh: @Defense News.
Động cơ Koliesov RD-7M2 của Tu-22M3 cũng phức tạp tương tự và việc hư hỏng hệ thống tua bin phức tạp của chúng có thể đòi hỏi phải thiết kế lại toàn diện. Ảnh: @ The Moscow Times.
Hệ thống điện tử hàng không, bao gồm hệ thống dẫn đường và nhắm mục tiêu, dựa vào các thiết bị điện tử tiên tiến, nhiều trong số đó kết hợp các thành phần của phương Tây hiện đang bị hạn chế bởi lệnh trừng phạt. Kể từ năm 2022, các lệnh trừng phạt đã hạn chế nghiêm trọng khả năng tiếp cận vi mạch và vật liệu công nghệ cao phương Tây của Nga, buộc nước này phải tìm kiếm các giải pháp thay thế từ các quốc gia như Trung Quốc hoặc Iran. Ảnh: @The Moscow Times.
Việc đánh giá xem Nga có thể sửa chữa máy bay ném bom bị hư hỏng phụ thuộc vào mức độ phá hủy và năng lực công nghiệp của đất nước này. Máy bay ném bom chiến lược như Tu-95 và Tu-22M3 là những nền tảng phức tạp, cũ kỹ, nhiều máy bay có từ thời Liên Xô cũ. Những hư hỏng nhỏ hoặc các bộ phận không quan trọng của khung máy bay, có thể được sửa chữa tương đối nhanh chóng nếu có sẵn phụ tùng thay thế. Tuy nhiên, hư hỏng nghiêm trọng ở động cơ, thân máy bay hoặc các hệ thống quan trọng như radar hoặc khoang vũ khí có thể khiến việc sửa chữa tốn kém và mất thời gian rất nhiều. Ảnh: @ militarnyi.
Các chuyên gia như Douglas Barrie từ Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế đã lưu ý rằng, đội máy bay ném bom hạng nặng của Nga là "nguồn tài nguyên chiến lược không tái tạo", vì việc sản xuất những máy bay này đã ngừng từ nhiều thập kỷ trước. Ảnh: @ militarnyi.
Tu-95, lần đầu tiên được giới thiệu vào những năm 1950, và Tu-22M3 hoạt động từ những năm 1970, không còn được sản xuất nữa, và kế hoạch của Nga về máy bay ném bom chiến lược thế hệ tiếp theo, PAK DA, vẫn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu. Ảnh: @ militarnyi.
Nga có thể cố gắng khôi phục một số máy bay bằng cách tận dụng các bộ phận từ các đơn vị đã bỏ không. Theo cơ sở dữ liệu Military Balance+, do Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế công bố vào tháng 2/2025, Nga có 58 máy bay ném bom Tu-95M và 54 máy bay ném bom Tu-22M3 trước cuộc tấn công này, mặc dù không phải tất cả đều hoạt động do các vấn đề về bảo dưỡng. Ảnh: @ The Moscow Times.
Các khung máy bay đã ngừng hoạt động được lưu trữ tại các căn cứ như Engels hoặc Ukrainka có thể cung cấp phụ tùng thay thế, nhưng quá trình này sẽ làm giảm quy mô tổng thể của đội bay và đòi hỏi nhiều nhân công hơn. Việc nâng cấp các khung máy bay cũ lên các tiêu chuẩn hiện đại, chẳng hạn như biến thể Tu-95MS, sẽ đòi hỏi cần có thêm hệ thống điện tử hàng không và vũ khí tiên tiến, vốn phải chịu lệnh trừng phạt của phương Tây. Ảnh: @Defense News.
Tính khả thi của việc khôi phục nhanh chóng phụ thuộc vào khả năng tiếp cận các linh kiện của Nga và khả năng khắc phục những hạn chế về chuỗi cung ứng, vốn là một thách thức đang ngày càng trầm trọng hơn do cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine và sự cô lập Nga của quốc tế. Ảnh: @EurAsian Times.
Những tác động rộng hơn của cuộc tấn công này vượt xa những tổn thất trước mắt. Máy bay ném bom chiến lược của Nga không chỉ là công cụ quân sự mà còn là biểu tượng của sức mạnh quốc gia. Thiệt hại của chúng, ngay cả khi chỉ là tạm thời, làm xói mòn khả năng thể hiện sức mạnh của Nga trên toàn cầu. Thành công của hoạt động tấn công này có thể khuyến khích Ukraine theo đuổi các nhiệm vụ tấn công sâu hơn nữa, có khả năng làm leo thang cuộc xung đột. Ảnh: @Defense News.
