Trong bối cảnh xã hội hiện đại ngày càng phát triển, những quan điểm truyền thống về hôn nhân và sinh con cũng dần thay đổi. Không ít người trẻ ngày nay thẳng thắn chia sẻ rằng họ “chưa sẵn sàng” hoặc “không muốn” trở thành cha mẹ. Nếu như trước kia việc kết hôn, sinh con được xem là quy luật tất yếu của cuộc đời, thì hiện tại, đó lại là một lựa chọn mang tính cá nhân và nhiều người quyết định nói "không".

Tự do cá nhân và nỗi lo gánh nặng

Một trong những lý do phổ biến khiến người trẻ ngại làm cha mẹ là khát vọng được sống cho chính mình. Họ muốn tận hưởng tự do, theo đuổi sự nghiệp, phát triển bản thân hoặc đơn giản là sống một cuộc đời không bị ràng buộc bởi trách nhiệm làm cha mẹ – một trách nhiệm vừa thiêng liêng vừa nặng nề.

Việc nuôi dạy một đứa trẻ không chỉ là chuyện tiền bạc mà còn là sự đầu tư về thời gian, sức lực và cảm xúc. Khi cuộc sống trở nên áp lực hơn với gánh nặng kinh tế, giá nhà đất tăng cao, chi phí giáo dục và chăm sóc y tế đắt đỏ, nhiều người trẻ cảm thấy họ chưa đủ điều kiện để mang đến cho con cái một tương lai đảm bảo.

Áp lực xã hội và nỗi sợ làm không tốt

Trong thời đại mạng xã hội, người trẻ tiếp cận vô số thông tin về giáo dục con cái, tâm lý trẻ em, phương pháp nuôi dạy “chuẩn khoa học”… Điều này vô hình trung tạo ra áp lực lớn: Làm cha mẹ bây giờ không chỉ là “có con” mà còn là “làm đúng”, “làm tốt”, thậm chí là “làm hoàn hảo”.

Không ít người trẻ sợ mình không đủ kiên nhẫn, không đủ hiểu biết hay không đủ thời gian để làm một người cha, người mẹ lý tưởng. Một bộ phận khác lo lắng rằng sinh con có thể khiến hôn nhân rạn nứt, sự nghiệp gián đoạn, hay chính họ sẽ đánh mất bản thân.

Giá trị sống thay đổi và những lựa chọn mới

Giới trẻ ngày nay lớn lên trong một xã hội cởi mở hơn, với nhiều giá trị sống phong phú và đa dạng. Họ không còn bị ràng buộc bởi chuẩn mực truyền thống kiểu “lấy chồng, sinh con, an cư lạc nghiệp”. Thay vào đó, họ theo đuổi hạnh phúc cá nhân theo những cách riêng, có thể là du lịch khắp nơi, làm công việc mình đam mê, sống độc thân lâu dài hay thậm chí chọn không kết hôn.

Việc không làm cha mẹ không còn bị xem là ích kỷ hay sai trái, mà là một lựa chọn cá nhân có lý do rõ ràng. Một số còn hướng đến nuôi thú cưng như cách thay thế tình cảm, hoặc tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng, từ thiện – những điều giúp họ cảm thấy ý nghĩa mà không nhất thiết phải có con.

Một thực tế cần suy ngẫm

Mặc dù lựa chọn không làm cha mẹ là quyền cá nhân chính đáng, nhưng sự sụt giảm mạnh mẽ của tỷ lệ sinh đang đặt ra những vấn đề lớn cho xã hội. Tỷ lệ sinh thấp có thể dẫn đến thiếu hụt lực lượng lao động, áp lực an sinh xã hội, kéo theo nhiều hệ lụy kinh tế. Về mặt cá nhân, nhiều người trẻ có thể sẽ đối mặt với cảm giác cô đơn hoặc nuối tiếc khi về già, khi bạn bè xung quanh đã có con cháu sum vầy.

Cần đối thoại, không phán xét

Thay vì phê phán giới trẻ là “ích kỷ” hay “thiếu trách nhiệm”, xã hội cần lắng nghe và thấu hiểu lý do đằng sau sự lựa chọn không làm cha mẹ của họ. Đồng thời, cần tạo ra một môi trường sống ổn định hơn, chính sách hỗ trợ sinh con – nuôi con thiết thực hơn, để người trẻ cảm thấy việc trở thành cha mẹ là điều có thể chứ không phải là gánh nặng.

Việc làm cha mẹ không nên là nghĩa vụ phải gánh, mà nên là quyết định xuất phát từ tình yêu thương, sự sẵn sàng và điều kiện thực tế. Khi đó, trẻ em sinh ra mới thực sự được yêu thương và chăm sóc đúng nghĩa.