Mới đây, Skunk Works - một bộ phận bí ẩn và danh tiếng của Lockheed Martin vừa giới thiệu UAV Vectis, mẫu máy bay không người lái chiến đấu hợp tác thế hệ mới. Với thiết kế tàng hình tối tân và tham vọng bay thử trong hai năm tới, Vectis hứa hẹn định hình lại chuẩn mực tác chiến tương lai.
Vectis được phát triển theo triết lý “Agile Drone Framework”, đặt trọng tâm vào thiết kế mô-đun, hệ thống mở và khả năng tích hợp linh hoạt, thay vì gò bó vào phần cứng cố định. Ngay cả tên gọi Vectis - nghĩa là ‘đòn bẩy’ trong tiếng Latin, cũng hàm ý vai trò chiến lược của nó, tức là trở thành lực đẩy quan trọng giúp mở rộng sức mạnh và tính linh hoạt cho không lực tương lai.
Theo Phó Chủ tịch Lockheed Martin kiêm Tổng Giám đốc Skunk Works, OJ Sanchez, Vectis sẽ cung cấp cho Mỹ và đồng minh tầm hoạt động xa, sức bền cao cùng khả năng tham gia đa nhiệm, từ không đối không, không đối đất cho đến tình báo, giám sát và trinh sát (ISR).
Vectis thuộc loại UAV Nhóm 5 - loại lớn nhất, mạnh mẽ nhất trong phân loại của Quân đội Mỹ, với trọng lượng cất cánh trên 600 kg và có thể hoạt động ở độ cao hơn 5.000 mét. Tuy nhiên, Skunk Works chưa tiết lộ cụ thể kích thước, chỉ khẳng định Vectis nhỏ hơn F-16 nhưng lớn hơn mẫu UAV CMMT.
Hình ảnh mô phỏng hé lộ Vectis sở hữu thiết kế cánh dạng lambda không đuôi, cửa hút khí đặt trên lưng và nhiều chi tiết được tinh chỉnh nhằm tối ưu hóa khả năng tàng hình cả trước radar lẫn hồng ngoại. Video quảng bá còn cho thấy UAV này dùng ống dẫn khí chữ S cùng ống xả giảm tín hiệu, gợi nhớ những dự án tàng hình đình đám trước đây như RQ-170 Sentinel.
Vectis được thiết kế với khả năng mang tải trọng đa dạng gồm cảm biến, radar nhỏ gọn, hệ thống tìm kiếm hồng ngoại và vũ khí trong khoang chứa như tên lửa không đối không, không đối đất. Lockheed Martin còn hé lộ tiềm năng tích hợp gói tác chiến điện tử và hệ thống truyền tiếp tín hiệu, mở rộng vai trò của UAV này trong chiến tranh đa miền.
Điểm nhấn lớn của Vectis là khả năng phối hợp tác chiến với tiêm kích F-22 và F-35. Các thử nghiệm mô phỏng cho thấy phi công có thể điều khiển UAV trực tiếp qua màn hình cảm ứng, biến Vectis thành “đồng đội” thông minh, hỗ trợ trinh sát, tác chiến và chia sẻ dữ liệu theo thời gian thực.
Skunk Works nhấn mạnh tính mở của nền tảng, cho phép các quốc gia và lực lượng quân sự tùy biến theo nhu cầu. Lockheed Martin cũng hợp tác cùng BAE Systems tại Anh, đồng thời tiến hành thử nghiệm chia sẻ dữ liệu mật với các phi đội F-35 quốc tế, củng cố định hướng phát triển Vectis thành giải pháp mang tính toàn cầu.
Dù vẫn cần đường băng, Vectis được thiết kế chú trọng tính cơ động và bảo trì đơn giản, phù hợp với khái niệm “Agile Combat Employment”. Điều này cho phép triển khai UAV tại các căn cứ dã chiến phân tán, giúp giảm nguy cơ bị tập kích, yếu tố then chốt trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Chi phí vẫn là ẩn số, nhưng trước đó Không quân Mỹ từng đặt mục tiêu khoảng 20 triệu USD cho mỗi chiếc CCA thế hệ đầu tiên. Lockheed Martin quảng bá Vectis như phương án “sống sót tốt nhất trong phân khúc với mức giá cạnh tranh”, dù không ít chuyên gia lo ngại chi phí thực tế có thể vượt quá kỳ vọng.
Việc ra mắt Vectis diễn ra trong bối cảnh toàn cầu đang chứng kiến làn sóng phát triển UCAV tàng hình. Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Pháp đều tăng tốc các dự án riêng, trong khi Airbus của châu Âu cũng giới thiệu mẫu Wingman có thiết kế tương đồng.
Lockheed Martin khẳng định Vectis chỉ là bước đi đầu tiên trong chiến lược lớn hơn. Với kế hoạch bay thử trong vòng hai năm, Skunk Works kỳ vọng UAV này sẽ mở ra kỷ nguyên mới cho tác chiến hợp tác, nơi những “chiến binh tàng hình” không người lái trở thành nhân tố không thể thiếu trong các chiến dịch tương lai.
