Tờ Le Monde của Pháp ngày 27/9 đưa tin, sau khi phỏng vấn binh sĩ Ukraine, họ cho biết, việc huấn luyện của các cố vấn quân sự NATO không mang lại nhiều lợi ích cho Quân đội Ukraine; mặc dù trước đó họ mong đợi rất nhiều. Hầu hết những người lính tham gia khóa huấn luyện đều thất vọng.
Một người lính Ukraine xin giấu tên cho biết, những cố vấn quân sự NATO thường không biết cách xử lý những tình huống bất ngờ và không thể đảm nhiệm vai trò huấn luyện với bối cảnh một cuộc chiến tổng lực.
Thông tin của Le Monde cũng chỉ ra rằng, tình hình liên quan đến trinh sát trên không bằng UAV là đáng thất vọng nhất. Các giảng viên của NATO đã tuyên bố rằng, đề mục này "không có trong kế hoạch huấn luyện của NATO"; mặc dù tác chiến UAV là một phần không thể thiếu trong các hoạt động chiến đấu của Ukraine.
Trước đó, tờ Wall Street Journal của Mỹ đưa tin, phương Tây không đầu tư đủ thời gian vào việc huấn luyện quân đội Ukraine, sử dụng số vũ khí trang bị của phương Tây viện trợ, dẫn đến giảm hiệu quả sử dụng số vũ khí này và gây ra thiệt hại lớn.
Các nhà phân tích quân sự tin rằng, thiệt hại về thiết bị có thể là do Quân đội Ukraine dành quá ít thời gian cho việc huấn luyện pháo binh. Theo tờ New York Times của Mỹ, vũ khí tiên tiến của Mỹ được cho là lực lượng tiên phong của một cuộc tấn công lớn, nhưng không thể giúp các binh sĩ Ukraine mắc kẹt trong các bãi mìn dày đặc của Nga.
Khi bị mặc kẹt trong bãi mìn khổng lồ của Nga, quân Ukraine “tiến thoái lưỡng nan”; lúc này hỏa lực liên tục từ pháo binh và trực thăng của Nga, đã băm nát đội hình tấn công Ukraine, khiến các đơn vị bị mất phương hướng.
Một đơn vị Ukraine đảm nhiệm hướng tiến công chủ yếu trên mặt trận Orikhiv, đã phải tạm dừng cuộc tấn công vào ban đêm, làm mất đi lợi thế. Một đơn vị khác bị thiệt hại nặng đến mức Bộ Tư lệnh tiền phương mặt trận phía Nam Ukraine, phải rút họ ra khỏi chiến trường hoàn toàn.
Các quan chức Mỹ và các nhà phân tích độc lập cho biết, giờ đây, các lữ đoàn Ukraine do phương Tây đào tạo đang cố gắng xoay chuyển tình thế. Theo đó, các chỉ huy quân đội Ukraine đã thay đổi chiến thuật, tập trung vào việc chế áp lực lượng Nga bằng pháo binh và tên lửa tầm xa thay vì cố vượt qua các bãi mìn dưới làn đạn.
Một đợt tăng quân của Quân đội Ukraine đang diễn ra ở chiến trường Zaporizhia; với làn sóng tấn công tiếp theo do các đơn vị do phương Tây huấn luyện, đang phát động các cuộc tấn công chủ yếu ở quy mô nhỏ, không sử dụng xe bọc thép, để chọc thủng phòng tuyến của Nga.
Nhưng việc sử dụng chiến thuật “làn sóng người” trước hỏa lực pháo binh và không quân vượt trội của Nga, khiến các hướng mũi tấn công của Ukraine trên tuyến Rabotino – Verbovoe tại phía nam Orikhiv thiệt hại nặng.
Mặc dù đã chiếm lại một vài ngôi làng, quân đội Ukraine vẫn chưa đạt được mục tiêu của chiến dịch, giống như ở Kherson và Kharkiv vào mùa thu năm ngoái. Quá trình huấn luyện phức tạp của chiến thuật phương Tây, đã mang lại cho người Ukraine rất ít sự an tâm, khi đối mặt với những đợt pháo kích của Nga.
Quyết định thay đổi chiến thuật của Ukraine, là một tín hiệu rõ ràng cho thấy hy vọng của NATO, về những bước tiến lớn do các lữ đoàn Ukraine, được trang bị vũ khí mới, huấn luyện chiến thuật mới của NATO đã không thành hiện thực; ít nhất là cho đến thời điểm hiện tại.
Chất lượng chiến đấu của Quân đội Ukraine qua các cuộc phản công, cũng đặt ra câu hỏi về chất lượng đào tạo mà người Ukraine nhận được từ phương Tây và về việc liệu lượng vũ khí trị giá hàng trăm tỷ USD, bao gồm gần 44 tỷ USD từ Mỹ, có thành công trong việc biến quân đội Ukraine một lực lượng chiến đấu theo tiêu chuẩn NATO.
Michael Kofman, một thành viên cao cấp tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, người gần đây đã đến thăm chiến trường Ukraine nhận xét. “Vấn đề nằm ở chỗ, chỉ với một vài tháng huấn luyện, nhưng các đơn vị Ukraine đã sử dụng chiến thuật NATO, để đột phá qua tuyến phòng thủ được chuẩn bị kỹ lưỡng của người Nga; thay vì giúp người Ukraine chiến đấu theo cách tốt nhất mà họ biết”.
Quân đội Nga ngày càng tỏ dấu hiệu rằng chiến lược của họ là làm cho Ukraine và các đồng minh của họ kiệt sức. Và các cố vấn NATO cũng lo ngại rằng việc Ukraine quay trở lại chiến thuật cũ, có nguy cơ sẽ dẫn đến chạy đua với nguồn cung cấp đạn dược quý giá, khiến Ukraine gặp bất lợi trong một cuộc chiến tiêu hao.
Các quan chức chính quyền Mỹ đã hy vọng, 9 lữ đoàn do phương Tây huấn luyện (khoảng 36.000 quân), sẽ cho thấy chiến thuật của Mỹ và NATO vượt trội hơn so với chiến thuật của Nga. Cụ thể là xuyên thủng qua tuyến phòng thủ của Nga ở Zaporizhia.
Trong khi Quân đội Nga có cơ cấu chỉ huy tập trung cứng nhắc, thì người Mỹ đã dạy người Ukraine trao quyền cho các sĩ quan đưa ra quyết định nhanh chóng trên chiến trường và triển khai chiến thuật hiệp đồng giữa các lực lượng bộ binh, thiết giáp và pháo binh.
Phần lớn quá trình huấn luyện của NATO cho Quân đội Ukraine liên quan đến chiến thuật tấn công thay vì phòng ngự. Tuy nhiên trong nhiều năm, quân đội Ukraine đã quen thực hiện các chiến thuật phòng ngự, khi lực lượng đòi độc lập tiến hành các cuộc tấn công ở miền đông Ukraine.
Khi Nga bắt đầu đưa quân vào Ukraine hồi năm ngoái, quân đội Ukraine đầu tiên cũng triển khai các hoạt động chiến đấu phòng ngự trên toàn chiến trường, khiến Nga không thể giành được chiến thắng nhanh chóng như đã tính toán.
Tuy nhiên, các lữ đoàn Ukraine do phương Tây huấn luyện, với vũ khí và chiến thuật của phương Tây chỉ kéo dài trong thời gian từ 4 đến 6 tuần và các đơn vị đã mắc một số sai lầm khi bắt đầu cuộc phản công vào đầu tháng 6, khiến họ phải lùi bước.
Một số đơn vị Ukraine đã không có phương tiện phá mìn trên đường tiến quân và sau đó phải tiến hành dò gỡ mìn bằng tay. Một đơn vị phải tạm dừng cuộc tấn công vào ban đêm, nhưng vẫn tiến hành pháo hỏa chuẩn bị để hỗ trợ cho cuộc tiến công, chẳng khác nào báo trước cho người Nga.
Theo các quan chức Mỹ và châu Âu, trong hai tuần đầu tiên của cuộc phản công, có tới 20% vũ khí Ukraine đưa đến chiến trường đã bị phá hủy. Con số thiệt hại bao gồm cả một số vũ khí được quảng cáo nhiều nhất của phương Tây, mà người Ukraine đã đặt nhiều trông đợi.
Các chuyên gia quân sự cho rằng, việc sử dụng các chiến thuật mới học được lần đầu luôn rất khó khăn, đặc biệt là khi Quân đội Nga đang trong ở thế phòng ngự dựa vào công sự kiên cố, có hỏa lực pháo binh mạnh và ưu thế gần như tuyệt đối trên không.
Rob Lee, một chuyên gia nghiên cứu về quân đội Nga tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại ở Philadelphia, người cũng đã từng ra chiến trường Ukraine, cho biết: “Quân đội Ukraine đã được giao một yêu cầu quá cao so với khả năng của họ, trong khi họ có rất ít thời gian ngắn để huấn luyện làm quen với vũ khí và chiến thuật mới; nên thất bại là vấn đề không thể tránh khỏi”.
