Tại thị trấn nhỏ Costesti ở Romania, những khối đá cuội từ lâu đã thu hút sự hiếu kỳ của người dân với hình dáng kỳ lạ, khả năng sinh ra, lớn lên và tự di chuyển như vật sống.
Những khối đá cuội này được đặt tên là trovant, rất đa dạng về kích thước và hình dáng, một số có thể đặt vừa trong lòng bàn tay trong khi nhiều khối đá cao quá đầu người, thậm chí có kích thước lên tới 4,5 m.
Được biết, loại đá này được hình thành từ một loại cát xuất hiện cách đây hàng triệu năm trên Trái đất. Có thể những vụ động đất tạo ra loại đá lạ này đã xảy ra cách đây 6 triệu năm trước.
Điều kinh ngạc là trong và sau mỗi trận mưa, đá trovants ở làng Costesti mọc lên như… nấm. Những hòn đá cứ thể lớn lên, phình to một cách kỳ lạ và chúng chỉ mọc khi có nước mưa.
Bình thường chúng chỉ có kích thước 6 đến 9 mm nhưng khi có nước vào chúng phình to lên đến 6 tới 10 mét. Vài hòn đá thậm chí biết chuyển động. Cắt đôi hòn đá ra thì thấy có những vòng gân bên trong như một thân cây.
Bên trong đá trovants là các lõi đá cứng, bên ngoài là lớp vỏ do cát tạo nên. Tuy nhiên hiện tượng phình to của đá trovants được một số nhà khoa học lý giải rằng bên dưới lớp vỏ đá là một hàm lượng khoáng vật cao.
Khi bề mặt đá bị ướt, loại khoáng chất này bắt đầu gây sức ép với lớp cát bên ngoài và khiến khối đa bắt đầu phình to.
Các khối hình nhỏ khác nhau: bầu dục hoặc sần sùi như những đốm mụn xuất hiện trên mặt của các phiến đá. Đây là một dạng bê tông hóa với các hạt cát trầm tích hoặc đá liên kết với nhau bằng canxi cacbonat.
Các nhà nghiên cứu không tìm thấy sự khác biệt giữa trovant và nền cát xung quanh. Vì vậy, họ nghi ngờ hình cầu được hình thành do hoạt động địa chấn kéo dài và dữ dội bất thường của kỷ Miocen giữa.
Sóng xung kích phát ra từ Trái đất nén chặt các trầm tích cát và cô đặc xi măng đá vôi để tạo thành các cục đá có hình cầu. Theo thời gian, các nguyên tố này đã làm mòn đi lớp sa thạch lỏng lẻo xung quanh chúng, để lộ ra những lớp đá dày đặc hơn.
Khi tiếp xúc với mưa lớn, canxi cacbonat của chúng có thể bị chảy đi và dần dần hình thành chu vi bên ngoài của đá theo thời gian. Không có nhiều tài liệu viết về quá trình này, nhưng nó được cho là chỉ xảy ra ở khoảng 4-5 cm trong hơn 1.200 năm.
Các lớp đá sa thạch xung quanh cho thấy khu vực này là một môi trường biển cổ đại khi đá và trầm tích cơ bản được hình thành, cũng như các hóa thạch hai mảnh vỏ và động vật chân bụng có thể được tìm thấy trong một số trovant.
