Bạch đàn (Eucalyptus) là chi thực vật có hoa trong họ Đào kim nương - loài thực vật bản địa có xuất xứ từ Úc.
Bạch đàn vốn đã khá nổi tiếng vì một loại tinh dầu chiết suất trong đó: dầu khuynh điệp. Thế nhưng vào năm 2013, giới khoa học ở Úc phát hiện ra một sự thật gây sốc của loài cây này, đó là trên lá cây có chứa vàng.
Tất nhiên, chẳng có loại cây nào tự nhiên trổ ra vàng cả. Sở dĩ bạch đàn có được khả năng đặc biệt này là nhờ bộ rễ của nó: rễ cọc, có thể cắm sâu tới 40m để tìm nước khi sinh trưởng trong những khu vực khô hạn.
Nó được ví như "máy dò tìm vàng" dưới lòng đất và đã mở ra phương pháp mới tìm kiếm mỏ vàng theo cách ít gây hại môi trường hơn, đó là dựa vào sự "mách bảo" của lá cây bạch đàn.
Vào năm 2019, công ty Marmota đã tìm được vàng ở Nam Úc nhờ phương pháp sử dụng cây nhằm phát hiện khoáng chất ở dưới lòng đất.
Công ty này đã phát hiện ra mạch vàng dày 6 mét, chứa 3,4 gram vàng mỗi tấn tại độ sâu khoảng 44 mét. Đây là một phát hiện đáng chú ý vì mỏ này nằm cách xa ít nhất 450 mét so với các mỏ vàng khác đã biết.
Bộ rễ cọc của cây bạch đàn hoạt động giống như một máy bơm nước vậy. Nếu chạm đến nguồn nước ngầm gần các mỏ vàng, nó sẽ hút được cả tinh thể vàng lên.
Có điều, vàng không phải là một kim loại có lợi, nếu không muốn nói là độc hại dành cho đời sống của cây. Chính vì thế, cây có cơ chế dồn vàng lên các đầu mút của cây, như lá cây chẳng hạn, để giảm thiểu phản ứng sinh hoá độc hại.
Trên thực tế, ý tưởng bạch đàn có thể hút được vàng đã nhen nhóm từ trước đó rất lâu rồi. Nhưng phải sau một nghiên cứu năm 2013, các chuyên gia mới chính thức kết luận được điều này.
Họ so sánh các lá cây bạch đàn mọc gần một mỏ vàng phía Tây Úc, với những cây mọc cách đó 800m. Đồng thời, họ cũng thử trồng bạch đàn trong đất có chứa tinh thể vàng.
Kết quả không ngoài mòng đợi, bên trong lá cây có chứa tinh thể vàng với kích cỡ khoảng 8 micromet.
Việt Nam cũng trồng rất nhiều bạch đàn. Tuy nhiên, tỉ lệ vàng có trong lá cây cũng chỉ khoảng... 46 phần tỉ, tức khoảng 0,000005% theo trọng lượng của lá. Nghĩa là dù có vặt trụi 500 cây bạch đàn, số vàng thu được vừa vặn để tạo ra một chiếc nhẫn nhỏ.
