Thanh tra Chính Phủ vừa có thông báo kết luận thanh tra về công tác bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản; việc quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường tại tỉnh Ninh Bình; thời kỳ thanh tra từ 2011-2018.

Phát hiện hàng loạt sai phạm

Theo  đó, cơ quan thanh tra đã chỉ ra công tác phê duyệt phương án sử dụng đất của các công ty có tiền thân là nông trường, làm cơ sở cho việc giao đất, thu hồi đất còn chậm. Đến năm 2016 UBND tỉnh Ninh Bình mới phê duyệt đối với 2 công ty, còn 2 công ty chưa được phê duyệt gồm Công ty cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao và Công ty TNHH MTV Bình Minh, dẫn đến công tác quản lý đất đai tại doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.

UBND tỉnh Ninh Bình cùng cơ quan chức năng chưa xử lý dứt điểm đối với một số diện tích đất bị lấn, chiếm ở một số công ty, như: 241 ha đất đang do một số hộ dân sử dụng từ khi nhận giao khoán của nông trường Phùng Thượng (đã hết hạn hợp đồng từ năm 2015) nhưng không ký hợp đồng tiếp hoặc bàn giao lại đất cho Công ty cổ phần giống bò thịt, sữa Yên Phú; 2,78ha đất giao cho Nông trường quốc doanh Đồng Giao trước đây quản lý, sử dụng nhưng một số hộ dân đã sử dụng làm nhà ở và sản xuất nông nghiệp.

2 dự án được UBND tỉnh Ninh Bình ban hành quyết định thu hồi đất để thực hiện có diện tích lớn hơn so với kế hoạch sử dụng đất được HĐND thành phố Tam Điệp thông qua như: Dự án quy hoạch khu dân cư mới phường Bắc Sơn vượt 2,76ha và Dự án quy hoạch khu dân cư mới xã Quang Sơn vượt 8,13ha.

UBND TP Tam Điệp phê duyệt quy hoạch chi tiết của 3 dự án xây dựng hạ tầng khu dân cư nằm ngoài khu vực ranh giới đô thị đã được xác định tại bản đồ quy hoạch sử dụng đất: Dự án quy hoạch khu dân cư tại phường Tây Sơn (5,64ha), Dự án quy hoạch khu dân cư tại phường Tây Sơn (7,79ha) và Dự án quy hoạch khu dân cư mới xã Quang Sơn.

Đối với việc giao đất cho Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường thực hiện dự án khu du lịch sinh thái, vui chơi giải trí hồ Đồng Chương, kết luận thanh tra chỉ rõ, ngày 8/8/2011, UBND tỉnh Ninh Bình có quyết định thu hồi 129,1ha đất của 3 công ty sử dụng đất có nguồn gốc từ nông lâm trường để giao cho Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường thực hiện giai đoạn 2 của dự án.

Tuy nhiên, sau 8 năm (tính đến thời điểm thanh tra) toàn bộ diện tích trên vẫn chưa tiến hành giải phóng mặt bằng, nhưng UBND tỉnh vẫn chưa có biện pháp xử lý dứt điểm theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, UBND tỉnh Ninh Bình cũng chưa ban hành quyết định thu hồi 444,18ha đất do Nông trường Yên Phú trước đây quản lý. Công ty CP Giống thịt bò, sữa Yên Phú vẫn còn hàng trăm hộ dân đã nhận bàn giao đất của nông trường Yên Phú trước đây đã hết thời hạn giao khoán từ năm 2015 nhưng không bàn giao đất lại cho công ty quản lý hoặc ký hợp đồng giao khoán mới, tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp đất đai, khiếu nại phức tạp khi Nhà nước thu hồi đất.

Toàn cảnh hồ Đồng Chương, Ninh Bình. Ảnh: Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình

Kiến nghị thu hồi 129 ha đất giao doanh nghiệp không đúng quy định

Thanh tra Chính Phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình xác định lại toàn bộ diện tích phải nộp tiền thuê đất của 4 công ty nông nghiệp đã và đang quản lý, sử dụng nhưng chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính kể từ thời điểm sắp xếp, chuyển đổi theo đúng quy định của pháp luật.

Xem xét thu hồi các diện tích đất: 129ha đã giao cho Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường thuê thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu du lịch sinh thái vui chơi giải trí hồ Đồng Chương tại Quyết định số 533 do không đủ căn cứ, điều kiện để thu hồi đất, giao đất theo quy định của pháp luật và dự án chậm tiến độ (chậm 9 năm);

444,18ha đất nông trường Yên Phú đã giao khoán cho các hộ gia đình, cá nhân (đã hết hạn hợp đồng và đã được quy hoạch là công viên động vật hoang dã).

Xử lý dứt điểm đối với diện tích 2,78ha đất một số hộ dân đã xây dựng nhà ở (từ trước khi sắp xếp, chuyển đổi Nông trường Đồng Giao) theo đúng quy định của pháp luật.

Yêu cầu UBND huyện Nho Quan, Sở Tài nguyên và Môi trương  và Công ty CP giống bò thịt, sữa Yên Phú phối hợp giải quyết dứt điểm tình trạng hơn 400 hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất của Công ty CP Giống bò thịt, sữa Yên Phú nhưng không ký hợp đồng giao khoán mới hoặc bàn giao đất cho công ty quản lý sử dụng.

Sớm hoàn thiện thủ tục để ký hợp đồng thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và xác định nghĩa vụ tài chính đối với diện tích đất 241,02ha đã giao cho công ty quản lý, sử dụng theo quy định của pháp luật.

Chỉ đạo Cục Thuế tỉnh xử lý dứt điểm việc miễn, giảm tiền thuê đất đối với Công ty CP Thực phẩm xuất nhập khẩu Đồng Giao và Công ty CP Giống, vật nuôi cây trồng Đồng Giao theo quy định của pháp luật.

Phó thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình yêu cầu UBND tỉnh Ninh Bình thực hiện các kiến nghị của Thanh tra Chính phủ. Giao Thanh tra Chính phủ theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc xử lý sau thanh tra và báo cáo kết quả thực hiện lên Thủ tướng Chính phủ.