Theo ông Emiliano Pellegrini, từ những mục tiêu dễ dàng trong giai đoạn đầu, trực thăng Nga đã biến thành "cơn ác mộng lớn nhất" đối với quân đội Ukraine nhờ sự cải tiến chiến thuật và nâng cấp công nghệ.
Vào năm 2022, Nga triển khai ba loại trực thăng chủ lực gồm Mi-24/35 Hind, Ka-52 Alligator và Mi-28 Havoc. Trong năm đầu tiên, tổn thất lên tới 59 chiếc, chiếm gần 30% tổng số lực lượng trực thăng tác chiến. Tuy nhiên, sang năm thứ hai, số trực thăng bị bắn hạ trên không giảm 52%, chỉ còn 19 chiếc, dù các cuộc tấn công vào căn cứ khiến 28 trực thăng bị phá hủy. Năm thứ ba tiếp tục chứng kiến xu hướng giảm, phản ánh khả năng thích nghi nhanh chóng của Nga.
Pellegrini chỉ ra rằng Nga đã từ bỏ chiến thuật lỗi thời, vốn khiến trực thăng bay thấp dễ trở thành mục tiêu của tên lửa vác vai MANPADS như Stinger hay Starstreak. Thay vào đó, họ chuyển sang chiến thuật tấn công tầm xa với tên lửa Vikhr và phối hợp chặt chẽ với UAV trinh sát, giúp giảm thiểu tổn thất đáng kể.
Trực thăng Ka-52, với thiết kế rotor đồng trục giúp tăng độ cơ động và giảm rung, trở thành loại trực thăng nguy hiểm nhất trên chiến trường. Được trang bị pháo 30 mm 2A42 với 460 viên đạn, 12 tên lửa chống tăng Vikhr có tầm bắn 8 km cùng hệ thống phòng vệ tiên tiến, Ka-52 không chỉ tăng cường khả năng sống sót mà còn mở rộng tầm hoạt động.
Việc nâng cấp cảm biến hồng ngoại, kính nhìn đêm và hệ thống điều khiển hỏa lực đã giúp nó có thể tấn công chính xác ngoài tầm bắn của phần lớn hệ thống phòng không Ukraine.
Bên cạnh Ka-52, Mi-28 Havoc và Mi-24/35 Hind vẫn giữ vai trò quan trọng trong chiến lược trực thăng của Nga. Mi-28, với tốc độ tối đa 320 km/h và khả năng mang tới 16 tên lửa Ataka, đã được cải thiện đáng kể về hệ thống bảo vệ, giúp nó không còn là mục tiêu dễ bị tổn thương như trước đây. Trong khi đó, Mi-24/35, dù có thiết kế lớn hơn, vẫn tỏ ra hữu dụng nhờ khả năng vận chuyển binh lính và tấn công đa nhiệm.
Pellegrini nhấn mạnh, dữ liệu cho thấy 49% trực thăng Nga bị bắn hạ trong năm đầu tiên do MANPADS, nhưng tỷ lệ này giảm đáng kể khi Nga thay đổi chiến thuật và tăng cường phối hợp với các hệ thống tác chiến điện tử để gây nhiễu tên lửa phòng không Ukraine.
Sự thích nghi của Nga đã tạo ra một bài toán khó cho Ukraine. Nếu như trước đây, MANPADS có thể dễ dàng bắn hạ trực thăng Nga, thì nay với chiến thuật mới, chúng trở nên khó tiếp cận hơn.
“Chúng không bất khả xâm phạm, nhưng cũng không còn là những con vịt trời dễ bị bắn hạ”, một sĩ quan Bộ Tổng tham mưu Ukraine thừa nhận.
Sự chuyển mình này cũng đặt ra câu hỏi lớn cho NATO. Pellegrini cảnh báo rằng Nga đang “viết lại sách lược chiến tranh trực thăng” với tốc độ đáng kinh ngạc. Điều này đòi hỏi NATO phải nhanh chóng tìm ra biện pháp đối phó trước khi các chiến thuật và công nghệ của Nga tiếp tục phát triển.
Tính đến tháng 3/2025, với chiến thuật linh hoạt và sự nâng cấp đáng kể, trực thăng Nga đã từ một điểm yếu trở thành vũ khí chủ lực trên chiến trường. Dù vẫn phải đối mặt với những mối đe dọa mới như UAV tấn công, nhưng rõ ràng Nga đã chứng minh được khả năng thích nghi và cải tiến đáng kể trong cuộc chiến tại Ukraine. Nguồn ảnh: Wikipedia, TASS, Bộ Quốc phòng Nga
