Báo Tri thức và Cuộc sống - TIN TỨC PHỔ BIẾN KIẾN THỨC 24H
  • Tài chính - Ngân hàng
  • Bất động sản
  • Golf & Doanh nhân
  • Doanh nghiệp
  • Tin 24/7
  • Hitech - Xe
  • Tiêu dùng - Bạn đọc
VietnamDaily Relax
Báo Tri thức và Cuộc sống - TIN TỨC PHỔ BIẾN KIẾN THỨC 24H
Tài chính - Ngân hàng Bất động sản Golf & Doanh nhân Doanh nghiệp Tin 24/7 Hitech - Xe Tiêu dùng - Bạn đọc

Kho tri thức

Hé lộ nền văn minh bí ẩn có trước cả đế chế Inca

07/07/2025 20:10

Tiwanaku – nền văn minh rực rỡ từng phát triển trên dãy Andes, để lại dấu tích khiến giới khảo cổ sửng sốt vì quy mô và trình độ vượt thời đại.

Tâm Anh (theo Livescience)
@{ WContent wContent = wContents.get(0); }
@components.block.ContentTitle(wContent)
Nằm gần Hồ Titicaca ở Bolivia, thành phố Tiwanaku có niên đại hàng nghìn năm tuổi được xây dựng ở độ cao gần 4.000m so với mực nước biển. Theo đó, đây là một trong những trung tâm đô thị cao nhất từng được xây dựng đến nay. Ảnh: diegograndi/Getty Images.
Nằm gần Hồ Titicaca ở Bolivia, thành phố Tiwanaku có niên đại hàng nghìn năm tuổi được xây dựng ở độ cao gần 4.000m so với mực nước biển. Theo đó, đây là một trong những trung tâm đô thị cao nhất từng được xây dựng đến nay. Ảnh: diegograndi/Getty Images.
Được bao quanh bởi núi và đồi, nền văn minh Tiwanaku đạt đến đỉnh cao vào khoảng năm 500 - 1000. Nền văn hóa này đã phát triển thành một khu vực rộng hơn 6 km2 và được tổ chức theo sơ đồ lưới. Ảnh: florentina georgescu photography / Getty Images.
Được bao quanh bởi núi và đồi, nền văn minh Tiwanaku đạt đến đỉnh cao vào khoảng năm 500 - 1000. Nền văn hóa này đã phát triển thành một khu vực rộng hơn 6 km2 và được tổ chức theo sơ đồ lưới. Ảnh: florentina georgescu photography / Getty Images.
Đến nay, các chuyên gia chỉ mới khai quật một phần nhỏ của thành phố cổ Tiwanaku. Ước tính dân số vào thời kỳ đỉnh cao ở Tiwanaku có thể ít nhất 10.000 người. Ảnh: Ignacio Palacios / Stone / Getty Images.
Đến nay, các chuyên gia chỉ mới khai quật một phần nhỏ của thành phố cổ Tiwanaku. Ước tính dân số vào thời kỳ đỉnh cao ở Tiwanaku có thể ít nhất 10.000 người. Ảnh: Ignacio Palacios / Stone / Getty Images.
Mặc dù người dân Tiwanaku không phát triển hệ thống chữ viết và tên gọi cổ xưa của thành phố vẫn chưa được biết đến nhưng những di tích khảo cổ học cho thấy ảnh hưởng về văn hóa và chính trị của nền văn minh này đã lan rộng đến tận phía nam dãy Andes, kéo dài đến tận vùng đất ngày nay là Peru, Chile và Argentina. Ảnh: whc.unesco.org.
Mặc dù người dân Tiwanaku không phát triển hệ thống chữ viết và tên gọi cổ xưa của thành phố vẫn chưa được biết đến nhưng những di tích khảo cổ học cho thấy ảnh hưởng về văn hóa và chính trị của nền văn minh này đã lan rộng đến tận phía nam dãy Andes, kéo dài đến tận vùng đất ngày nay là Peru, Chile và Argentina. Ảnh: whc.unesco.org.
Các nhà nghiên cứu không chắc chắn những cư dân Tiwanaku đầu tiên định cư từ khi nào. Margaret Young-Sánchez, giám tuyển Bảo tàng Nghệ thuật Denver, tác giả cuốn sách "Tiwanaku: Tổ tiên của người Inca" đã viết rằng, người dân ở khu vực hồ Titicaca bắt đầu định cư lâu dài vào khoảng 4.000 năm trước. Ảnh: blog.msc-sahc.org.
Các nhà nghiên cứu không chắc chắn những cư dân Tiwanaku đầu tiên định cư từ khi nào. Margaret Young-Sánchez, giám tuyển Bảo tàng Nghệ thuật Denver, tác giả cuốn sách "Tiwanaku: Tổ tiên của người Inca" đã viết rằng, người dân ở khu vực hồ Titicaca bắt đầu định cư lâu dài vào khoảng 4.000 năm trước. Ảnh: blog.msc-sahc.org.
Vào thời điểm này, lạc đà không bướu (được sử dụng làm vật nuôi), alpaca (được đánh giá cao vì bộ lông của chúng) và các loài lạc đà khác đã được thuần hóa. Ngoài ra, nông dân đã học cách trồng các loại cây, củ, quả... Họ sử dụng nước mưa tự nhiên và nước được dẫn từ sườn núi để tưới tiêu. Ảnh: blog.msc-sahc.org.
Vào thời điểm này, lạc đà không bướu (được sử dụng làm vật nuôi), alpaca (được đánh giá cao vì bộ lông của chúng) và các loài lạc đà khác đã được thuần hóa. Ngoài ra, nông dân đã học cách trồng các loại cây, củ, quả... Họ sử dụng nước mưa tự nhiên và nước được dẫn từ sườn núi để tưới tiêu. Ảnh: blog.msc-sahc.org.
Nhờ sự thích nghi đó, khu định cư của người Tiwanaku ngày càng lớn hơn và có ảnh hưởng sâu rộng trong khu vực. Ảnh: blog.msc-sahc.org.
Nhờ sự thích nghi đó, khu định cư của người Tiwanaku ngày càng lớn hơn và có ảnh hưởng sâu rộng trong khu vực. Ảnh: blog.msc-sahc.org.
Năm 2025, các nhà nghiên cứu thông báo đã tìm thấy tàn tích bằng đá của một ngôi đền do nền văn minh Tiwanaku xây dựng. Ngôi đền được đặt tên là Palaspata, nằm ở Bolivia, cách Tiwanaku khoảng 210 km về phía nam. Ảnh: José Capriles/Penn State.
Năm 2025, các nhà nghiên cứu thông báo đã tìm thấy tàn tích bằng đá của một ngôi đền do nền văn minh Tiwanaku xây dựng. Ngôi đền được đặt tên là Palaspata, nằm ở Bolivia, cách Tiwanaku khoảng 210 km về phía nam. Ảnh: José Capriles/Penn State.
Giai đoạn hưng thịnh của đền Palaspata là từ khoảng năm 630 - 950. Vị trí chiến lược của ngôi đền đã kết nối 3 tuyến đường thương mại cho thấy rằng công trình này có khả năng kết nối những người ở vùng cao nguyên ở phía bắc, cao nguyên khô cằn ở phía tây và các thung lũng ở phía đông. Ảnh: Capriles et al., doi: 10.15184/aqy.2025.59.
Giai đoạn hưng thịnh của đền Palaspata là từ khoảng năm 630 - 950. Vị trí chiến lược của ngôi đền đã kết nối 3 tuyến đường thương mại cho thấy rằng công trình này có khả năng kết nối những người ở vùng cao nguyên ở phía bắc, cao nguyên khô cằn ở phía tây và các thung lũng ở phía đông. Ảnh: Capriles et al., doi: 10.15184/aqy.2025.59.
Mời độc giả xem video: Hé lộ nền văn minh đã mất tích qua tàn tích khảo cổ.

Bạn có thể quan tâm

Thói quen ăn uống lạ lùng của người Neanderthal

Thói quen ăn uống lạ lùng của người Neanderthal

Mở mộ cổ 1.400 năm, bất ngờ tìm thấy chiếc ghế gấp cực bí ẩn

Mở mộ cổ 1.400 năm, bất ngờ tìm thấy chiếc ghế gấp cực bí ẩn

Cây trầu bà hút tài lộc mạnh nhất khi đặt ở 3 chỗ này

Cây trầu bà hút tài lộc mạnh nhất khi đặt ở 3 chỗ này

Danh sách thú cưng giàu nhất hành tinh, sở hữu món đồ xa xỉ khó tin

Danh sách thú cưng giàu nhất hành tinh, sở hữu món đồ xa xỉ khó tin

Lần đầu tiên phát hiện hài cốt phụ nữ Trung cổ chôn cùng vũ khí ở Hungary

Lần đầu tiên phát hiện hài cốt phụ nữ Trung cổ chôn cùng vũ khí ở Hungary

Soi tượng cổ 2.000 năm tuổi lộ bí mật vũ công nhảy xuất thần

Soi tượng cổ 2.000 năm tuổi lộ bí mật vũ công nhảy xuất thần

Từ ngai vàng hụt đến kết cục bi thảm của 2 hoàng tử Hồng Bảo và Don Carlos

Từ ngai vàng hụt đến kết cục bi thảm của 2 hoàng tử Hồng Bảo và Don Carlos

Báu vật thời tiền sử mô tả sinh vật lai bí ẩn

Báu vật thời tiền sử mô tả sinh vật lai bí ẩn

Tìm thấy thứ khó tin trong mộ cổ 3.800 tuổi của "người khổng lồ"

Tìm thấy thứ khó tin trong mộ cổ 3.800 tuổi của "người khổng lồ"

Hầm hào Verdun và 300 ngày địa ngục giữa lòng Thế chiến I

Hầm hào Verdun và 300 ngày địa ngục giữa lòng Thế chiến I

Khám phá di tích khảo cổ bí ẩn nhất thế giới ở Nam Mỹ

Khám phá di tích khảo cổ bí ẩn nhất thế giới ở Nam Mỹ

Tìm thấy kho tượng cổ quý báu tại đền Ai Cập cổ đại

Tìm thấy kho tượng cổ quý báu tại đền Ai Cập cổ đại

Top tin bài hot nhất

Tìm thấy thứ khó tin trong mộ cổ 3.800 tuổi của "người khổng lồ"

Tìm thấy thứ khó tin trong mộ cổ 3.800 tuổi của "người khổng lồ"

29/07/2025 07:12
Hầm hào Verdun và 300 ngày địa ngục giữa lòng Thế chiến I

Hầm hào Verdun và 300 ngày địa ngục giữa lòng Thế chiến I

29/07/2025 06:42
Báu vật thời tiền sử mô tả sinh vật lai bí ẩn

Báu vật thời tiền sử mô tả sinh vật lai bí ẩn

29/07/2025 07:30
Lần đầu tiên phát hiện hài cốt phụ nữ Trung cổ chôn cùng vũ khí ở Hungary

Lần đầu tiên phát hiện hài cốt phụ nữ Trung cổ chôn cùng vũ khí ở Hungary

29/07/2025 12:50
Soi tượng cổ 2.000 năm tuổi lộ bí mật vũ công nhảy xuất thần

Soi tượng cổ 2.000 năm tuổi lộ bí mật vũ công nhảy xuất thần

29/07/2025 12:25

Giấy phép hoạt động báo chí số 29/GP-CBC, Bộ TTTT cấp ngày 24/12/2020

Tổng biên tập: Nhà báo Nguyễn Thị Mai Hương.

Phó Tổng biên tập: Nhà báo Nguyễn Danh Châu

Tòa soạn: Số 70 Trần Hưng Đạo, phường Cửa Nam, Hà Nội.

VPĐD tại TP.HCM: Số 54 Phạm Huy Thông, phường Hạnh Thông, Thành phố Hồ Chí Minh.

Điện thoại: 024 6 254 3519

Hotline: 096 523 77 56 (Toà soạn Hà Nội) / 091 122 12 22 (VPĐD TPHCM)

Email: tkts@kienthuc.net.vn

Chuyên trang của Báo

Báo Tri thức và Cuộc sống - TIN TỨC PHỔ BIẾN KIẾN THỨC 24H

Liên hệ quảng cáo

Email: quangcao.kienthuc@gmail.com

DMCA.com Protection Status