Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, đằng sau tỷ lệ trúng thầu ấn tượng 81,3% của Công ty TNHH MTV Trung Nhân (Công ty Trung Nhân) là một "hệ sinh thái" đấu thầu với sự lặp lại đáng kinh ngạc của các bên tham gia. Sự quen thuộc này không chỉ thể hiện ở các bên mời thầu mà còn ở các đối tác liên danh và cả các đối thủ cạnh tranh.
Tỷ lệ trúng thầu 100% tại các bên mời thầu "ruột"
Phân tích mối quan hệ với 26 bên mời thầu mà Công ty Trung Nhân từng tham gia, có thể thấy rõ sự thành công của nhà thầu này không phân bổ đồng đều mà tập trung chủ yếu ở một vài đơn vị tư vấn mời thầu cụ thể, với tỷ lệ thành công gần như tuyệt đối.
Nổi bật nhất là mối quan hệ với Công ty TNHH tư vấn xây dựng BA (Công ty BA). Theo thống kê, Công ty Trung Nhân đã tham gia 20 gói thầu do đơn vị này làm bên mời thầu và trúng tuyệt đối cả 20 gói. Tỷ lệ trúng thầu đạt mức hoàn hảo 100%. Tổng giá trị trúng thầu tại đây là 125.454.657.970 đồng.
Các gói thầu trải dài qua nhiều năm, từ các gói giá trị nhỏ đến các gói thầu lớn. Có thể kể đến Gói "Thi công xây lắp và thiết bị theo xây lắp" ngày 15/10/2021 trị giá 13.444.664.835 đồng; Gói "Thi công xây dựng" ngày 16/10/2020 trị giá 12.587.061.382 đồng; và gần đây nhất là gói "Thi công xây lắp" ngày 23/05/2025 trị giá 5.488.008.802 đồng. Việc không trượt bất kỳ gói thầu nào trong suốt nhiều năm tại một bên mời thầu là một hiện tượng hiếm gặp trong đấu thầu cạnh tranh.
Đứng thứ hai về số lượng gói thầu và mức độ "thân thiết" là Công ty TNHH tư vấn xây dựng tổng hợp Gia Võ (Công ty Võ Gia). Tại đây, Công ty Trung Nhân đã tham gia 29 gói thầu và trúng tới 28 gói, chỉ trượt duy nhất 1 gói. Tỷ lệ trúng thầu đạt 96,5%. Tổng giá trị trúng thầu là 101.712.645.548 đồng.
Các gói thầu điển hình tại đây bao gồm: Gói "Thi công xây dựng" ngày 01/07/2024 trị giá 7.339.753.326 đồng; hay Gói "Thi công xây lắp" ngày 04/12/2021 trị giá 7.416.758.000 đồng.
Như vậy, chỉ riêng tại hai bên mời thầu này, Công ty Trung Nhân đã trúng 48 gói trên tổng số 49 gói tham gia. Con số này chiếm hơn một nửa tổng số gói thầu mà họ đã trúng trong toàn bộ lịch sử hoạt động (48/87 gói).
Việc một nhà thầu đạt tỷ lệ trúng thầu 100% hoặc 96,5% tại các gói thầu do cùng một hoặc hai đơn vị tư vấn tổ chức mời thầu là một quy luật đáng chú ý trong hoạt động đấu thầu. Điều này đặt ra câu hỏi về tính khách quan và mức độ cạnh tranh thực sự trong quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu tại các đơn vị này. Liệu năng lực của Công ty Trung Nhân hoàn toàn vượt trội so với tất cả các đối thủ khác tại các gói thầu này, hay còn có những yếu tố nào khác ảnh hưởng đến kết quả?
Ngược lại, tại một số bên mời thầu khác, Công ty Trung Nhân lại cho thấy hiệu suất rất thấp, cho thấy họ không phải là "bất khả chiến bại" trên mọi mặt trận. Ví dụ, tại Công ty TNHH MTV tư vấn xây dựng Phước Tấn, nhà thầu này tham gia 6 gói nhưng chỉ trúng 1 gói và trượt 5 gói (đáng chú ý là cả 5 gói trượt đều diễn ra trong năm 2025). Sự khác biệt rõ rệt về hiệu suất tại các bên mời thầu khác nhau càng làm nổi bật lên mối quan hệ "đặc biệt" với Công ty BA và Công ty Võ Gia.
"Hệ sinh thái" nhà thầu: Vừa là đối tác, vừa là đối thủ
Không chỉ lặp lại ở bên mời thầu, hoạt động của Công ty Trung Nhân còn cho thấy sự xuất hiện thường xuyên của một nhóm các nhà thầu quen mặt, luân phiên đóng vai trò đối tác liên danh hoặc đối thủ cạnh tranh, tạo nên một "hệ sinh thái" có dấu hiệu khép kín.
Về đối tác liên danh, Công ty Trung Nhân đã từng liên danh với 7 nhà thầu trong 12 gói thầu và thắng tới 11 gói. Hai đối tác quen thuộc nhất là:
- Công ty TNHH MTV xây dựng Bùi Phát (Công ty Bùi Phát): Liên danh trong 6 gói thầu và thắng 5 gói.
- Công ty TNHH MTV thương mại xây dựng An Sinh Phát (Công ty An Sinh Phát): Liên danh trong 5 gói thầu và thắng tuyệt đối cả 5 gói.
Điều đáng nói là Công ty Bùi Phát cũng thường xuyên xuất hiện với tư cách là đối thủ cạnh tranh của Công ty Trung Nhân. Hai đơn vị này đã đối đầu trong 6 gói thầu độc lập. Như đã phân tích ở Kỳ 1, tại gói thầu mới nhất ngày 16/09/2025 do Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Tân Uyên làm chủ đầu tư, Công ty Bùi Phát tham gia với tư cách đối thủ và bị loại ở vòng năng lực, kinh nghiệm.
Sự hoán đổi vai trò giữa "đối tác" và "đối thủ" trong các gói thầu khác nhau là một dấu hiệu thường thấy trong các hoạt động đấu thầu cần được xem xét về tính cạnh tranh thực chất. Khi các nhà thầu quen biết nhau tham gia vào cùng một gói thầu, câu hỏi về việc liệu có sự sắp xếp hay thỏa thuận ngầm nào hay không là điều khó tránh khỏi.
Về đối thủ cạnh tranh, dữ liệu cho thấy có những đối thủ "truyền thống" mà kết quả đối đầu có sự chênh lệch rõ rệt. Công ty TNHH Xây dựng - Thương mại - Dịch vụ Mai Sơn là đối thủ thường gặp nhất (13 lần đối đầu), nhưng Công ty Trung Nhân chỉ thắng 3 và thua tới 8. Tương tự, với Hợp tác xã Dịch vụ Vận tải Xây dựng Công Minh (7 lần đối đầu), Công ty Trung Nhân thua cả 6 gói đã có kết quả.
Sự lặp đi lặp lại của một nhóm nhà thầu xoay quanh các gói thầu của một vài đơn vị tư vấn cụ thể (Công ty Võ Gia, Công ty BA), kết hợp với tỷ lệ trúng thầu cao ngất ngưởng tại các đơn vị này, tạo nên một bức tranh toàn cảnh với nhiều dấu hỏi về tính minh bạch và cạnh tranh thực sự trong việc lựa chọn nhà thầu sử dụng vốn ngân sách nhà nước tại các dự án này.
Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin./.
[Kỳ 3:] Tỷ lệ trúng thầu cao bất thường và yêu cầu cạnh tranh theo Luật Đấu thầu 2023
