Người dân Hà Nội khi chuyển đổi sang xe máy điện có thể được hỗ trợ 20% giá trị xe, riêng hộ nghèo được tài trợ tối đa 100%. Đây là một phần trong kế hoạch tổng thể nhằm chuẩn bị hạ tầng và sinh kế cho lộ trình hạn chế xe máy xăng, hướng tới vùng phát thải thấp từ tháng 7/2026.

Tại tọa đàm "Hà Nội cấm xe xăng theo giờ: Tính toán nào cho hạ tầng và sinh kế" diễn ra chiều 9/12, ông Đào Việt Long, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, khẳng định việc chuyển đổi phương tiện là vấn đề tác động đến hàng triệu người dân. Do đó, thành phố xác định cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ hành lang pháp lý, cơ chế tài chính cho đến quy hoạch hạ tầng giao thông nhằm giải quyết hai điểm nghẽn lớn là ùn tắc và ô nhiễm không khí.

Để khuyến khích người dân thay đổi thói quen sử dụng phương tiện, Hà Nội đang xây dựng dự thảo chính sách hỗ trợ chuyển đổi năng lượng xanh với nhiều ưu đãi trực tiếp. Cụ thể, người dân thông thường sẽ được hỗ trợ 20% giá trị xe máy điện mua mới với mức trần là 5 triệu đồng. Chính sách đặc biệt quan tâm đến các đối tượng yếu thế khi đề xuất hỗ trợ hộ cận nghèo 80% giá trị xe (tối đa 15 triệu đồng) và hỗ trợ lên đến 100% giá trị xe (tối đa 20 triệu đồng) đối với các hộ nghèo.

Bên cạnh khoản hỗ trợ trực tiếp vào giá xe, thành phố còn đưa ra các gói kích cầu tài chính khác như hỗ trợ 30% lãi suất vay ngân hàng để mua xe trả góp trong thời hạn 12 tháng và hỗ trợ 50% lệ phí đăng ký xe mới. Riêng nhóm hộ nghèo và cận nghèo sẽ được miễn hoàn toàn lệ phí đăng ký này. Đồng thời, Hà Nội dự kiến áp dụng ưu đãi giá trông giữ xe đối với phương tiện xanh, miễn phí sử dụng lòng đường và vỉa hè tối đa 5 năm cho các doanh nghiệp vận hành dịch vụ xe đạp, xe máy điện công cộng. Đối tượng học sinh, sinh viên và công nhân các khu công nghiệp cũng sẽ được hưởng chính sách miễn vé vận tải hành khách công cộng mở rộng.

Một trong những rào cản lớn nhất của việc phổ cập xe điện là hạ tầng sạc. Giải quyết vấn đề này, Hà Nội đang nghiên cứu các cơ chế hỗ trợ mạnh mẽ cho nhà đầu tư trạm tiếp năng lượng sạch công cộng. Các ưu đãi bao gồm hỗ trợ 30% lãi vay, 50% chi phí giải phóng mặt bằng và đặc biệt là miễn tiền thuê đất trong 5 năm đầu tiên hoạt động. Quan điểm của thành phố là xác định trạm sạc là hạ tầng dùng chung, không độc quyền cho bất kỳ hãng xe nào để đảm bảo tính cạnh tranh và thuận tiện cho người dân.

Thành phố đặt mục tiêu quy hoạch cụ thể cho mạng lưới giao thông tĩnh. Theo đó, các bãi đỗ xe khu vực từ vành đai 3 trở vào phải bố trí tối thiểu 15% diện tích cho trạm sạc trước ngày 1/1/2030. Đối với các công trình xây dựng mới, tỷ lệ này được nâng lên mức ít nhất 30% vị trí đỗ xe phải có trạm sạc công cộng. Hiện tại, cơ quan chức năng đã khảo sát và xác định được 110 vị trí tiềm năng để triển khai thí điểm trạm sạc tập trung ngay trong giai đoạn đầu, đồng thời nghiên cứu song song hệ thống trạm đổi pin cho xe điện hai bánh.

Đối với vấn đề sạc điện tại các chung cư cao tầng vốn gây nhiều lo ngại về an toàn cháy nổ, lãnh đạo Sở Xây dựng cho biết thẩm quyền giải quyết vướng mắc hiện thuộc về UBND cấp xã, phường. Giải pháp trước mắt là chính quyền địa phương sẽ phối hợp chặt chẽ với ban quản trị các tòa nhà để rà soát, quy hoạch phân khu để xe điện riêng biệt và bố trí trụ sạc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về phòng cháy, chữa cháy.

Song song với việc chuyển đổi xe cá nhân, hệ thống giao thông công cộng cũng được đẩy mạnh đầu tư. Sở Xây dựng đang triển khai phương án đưa xe buýt điện mini vào phục vụ tại khu vực phố cổ, phố cũ và khuyến khích các phương tiện chia sẻ. Tính đến đầu tháng 12/2025, hệ thống xe đạp công cộng của thủ đô đã được bổ sung 500 xe đạp điện và dự kiến con số này sẽ tăng lên 5.000 xe trước tháng 7/2026.

Những nỗ lực này nhằm giải quyết thực trạng quá tải hạ tầng khi Hà Nội hiện có hơn 8 triệu phương tiện, trong đó xe máy chiếm tới 6,9 triệu chiếc, chưa kể 1,2 triệu phương tiện vãng lai. Thống kê cho thấy hoạt động giao thông đường bộ đang đóng góp từ 58% đến 74% tổng nguồn gây ô nhiễm không khí tại Thủ đô. Nghị quyết 57/2025 của HĐND thành phố về vùng phát thải thấp dự kiến sẽ chính thức có hiệu lực từ tháng 7/2026, đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc hoàn thiện hạ tầng ngay từ lúc này.