Tại gói thầu cải tạo cảnh quan khuôn viên trước Nhà B10, Liên danh Phúc Khang - Kiên Long đã vượt qua đối thủ duy nhất là Công ty TNHH Dịch vụ Vận tải và Xây dựng Trường Sơn để trúng thầu với giá gần sát giá gói thầu, đạt tỷ lệ tiết kiệm “rất thấp”. Điều đáng nói, nhà thầu bị loại đã đưa ra mức giá cạnh tranh hơn rất nhiều, thấp hơn giá trúng thầu tới hơn 500 triệu đồng.

Loại nhà thầu giá thấp vì lý do kỹ thuật

Ngày 29/09/2025, ông Mai Thanh Phong, Hiệu trưởng Trường Đại học Bách Khoa – ĐHQG TP.HCM, đã ký Quyết định số 3771/QĐ-ĐHBK phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu "Thi công xây dựng" thuộc công trình "Cải tạo cảnh quan khuôn viên trước Nhà B10".

Gói thầu có mã thông báo mời thầu là IB2500370315, sử dụng nguồn vốn từ học phí và Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, có giá được duyệt là 3.838.922.900 đồng.

Theo Biên bản mở thầu ngày 12/09/2025, có hai nhà thầu tham gia gói thầu này. Cụ thể, Liên danh Công ty TNHH Thương mại Thiết bị Xây dựng Phúc Khang và Công ty TNHH Sản xuất Xây dựng Kiên Long (Liên danh Phúc Khang - Kiên Long) dự thầu với giá 3.799.423.452 đồng. Nhà thầu còn lại là Công ty TNHH Dịch vụ Vận tải và Xây dựng Trường Sơn, có giá dự thầu 3.231.035.191 đồng, thấp hơn đối thủ hơn 568 triệu đồng.

Tuy nhiên, Báo cáo đánh giá E-HSDT số 152/BCĐG-MN ngày 20/09/2025 của Tổ chuyên gia thuộc Công ty Cổ phần Môi trường nước Tư vấn Xây dựng Thương mại Miền Nam đã kết luận Công ty Trường Sơn "Không đạt" ở bước đánh giá về kỹ thuật.

Báo cáo này đã chỉ ra một loạt các thiếu sót trong hồ sơ của Công ty Trường Sơn. Đơn cử như: thuyết minh biện pháp thi công sơ sài, không phân tích điều kiện thi công ; không có tài liệu chứng minh thông số kỹ thuật vật tư và thiết bị ; phương án cung cấp vật tư không rõ ràng, hợp đồng nguyên tắc không phù hợp; không có bản vẽ biện pháp thi công và thiếu thuyết minh cho nhiều công tác quan trọng như vận chuyển, lắp đặt, sơn… ; biểu đồ tiến độ thi công và huy động thiết bị không hợp lý, khả thi.

Kết quả, Liên danh Phúc Khang - Kiên Long là nhà thầu duy nhất vượt qua vòng kỹ thuật và được đề nghị trúng thầu. Giá trúng thầu được phê duyệt là 3.723.434.845 đồng, chỉ thấp hơn giá gói thầu khoảng 115 triệu đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm 3%. Việc một nhà thầu có giá dự thầu thấp hơn đáng kể bị loại với nhiều lý do kỹ thuật trong một gói thầu có tính cạnh tranh không cao đang đặt ra nhiều câu hỏi về tính minh bạch và hiệu quả kinh tế của gói thầu.

Năng lực nhà thầu và những mối quan hệ "quen mặt"

Theo tìm hiểu, cả hai thành viên trong liên danh trúng thầu đều là những cái tên không quá xa lạ trong lĩnh vực xây dựng.

Công ty TNHH Thương mại Thiết bị Xây dựng Phúc Khang (MST: 0310931217), do ông Huỳnh Ngọc Long làm giám đốc, có lịch sử tham gia 3 gói thầu và trúng cả 3.

Tương tự, Công ty TNHH Sản xuất Xây dựng Kiên Long (MST: 0312278120), do bà Nguyễn Thị Thanh Thủy làm đại diện pháp luật, cũng có tỷ lệ trúng thầu tuyệt đối 100% khi tham gia 4 gói và trúng cả 4.

Đáng chú ý, trong năm 2025, cả hai doanh nghiệp này đều có "duyên" với các gói thầu của Trường Đại học Bách Khoa TP.HCM. Cụ thể, ngày 23/06/2025, Công ty Kiên Long đã trúng "Gói thầu Dịch vụ phi tư vấn: Xử lý chống thấm..." do chính Trường Đại học Bách Khoa mời thầu với vai trò độc lập.

Một chi tiết đáng quan tâm khác là mối liên hệ giữa nhà thầu và đơn vị tư vấn. Theo dữ liệu, Công ty Phúc Khang từng trúng "Gói thầu Thi công xây dựng" vào ngày 17/04/2025 do Công ty Cổ phần Môi trường nước Tư vấn Xây dựng Thương mại Miền Nam mời thầu. Trớ trêu thay, chính công ty tư vấn này lại là đơn vị được Trường Đại học Bách Khoa thuê để lập báo cáo đánh giá E-HSDT cho gói thầu cải tạo cảnh quan lần này – báo cáo đã trực tiếp loại nhà thầu có giá thấp hơn.

Luật Đấu thầu 2023 và các văn bản hướng dẫn đã có những quy định rất chặt chẽ về việc bảo đảm cạnh tranh và minh bạch, trong đó có các điều khoản về sự độc lập giữa nhà thầu và đơn vị tư vấn. Liệu mối quan hệ này có ảnh hưởng đến tính khách quan của kết quả lựa chọn nhà thầu hay không, câu hỏi này xin dành cho chủ đầu tư.

Trao đổi với phóng viên, Luật sư Võ Quang Vinh, Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long cho biết: "Theo quy định tại Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, việc bảo đảm cạnh tranh là một trong những nguyên tắc cơ bản. Điều 6 của Luật này quy định rõ về các trường hợp nhà thầu tham dự thầu phải độc lập về pháp lý và tài chính với nhà thầu tư vấn cho gói thầu đó. Cụ thể, nhà thầu tham dự thầu và nhà thầu tư vấn không được có cổ phần hoặc phần vốn góp của nhau; không cùng có cổ phần hoặc phần vốn góp trên 20% của một tổ chức, cá nhân khác với từng bên. Mặc dù việc một nhà thầu từng trúng thầu của đơn vị tư vấn không trực tiếp vi phạm điều khoản này, nhưng nó có thể tạo ra những nghi ngại về tính khách quan, minh bạch. Chủ đầu tư cần xem xét kỹ lưỡng mối quan hệ này để đảm bảo không có sự thông đồng hay ưu ái nào xảy ra."

Đồng quan điểm, chuyên gia đấu thầu Nguyễn Quốc Vũ nhấn mạnh: "Báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu phải chi tiết, rõ ràng và có căn cứ thuyết phục, đặc biệt khi loại một nhà thầu có giá dự thầu thấp hơn đáng kể. Các lỗi được chỉ ra phải là những lỗi cơ bản, làm thay đổi bản chất của hồ sơ dự thầu chứ không phải những sai sót nhỏ, có thể yêu cầu làm rõ. Tỷ lệ tiết kiệm thấp cũng là một chỉ số cần được chủ đầu tư và chủ đầu tư quan tâm, bởi nó phản ánh hiệu quả sử dụng vốn, nhất là nguồn vốn từ học phí và quỹ phát triển sự nghiệp của một đơn vị giáo dục công lập."

Vấn đề cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả trong công tác đấu thầu luôn là mối quan tâm hàng đầu của xã hội. Vụ việc tại Trường Đại học Bách Khoa TP.HCM một lần nữa cho thấy sự cần thiết phải tăng cường giám sát và làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan, nhằm đảm bảo môi trường đấu thầu thực sự công bằng và hiệu quả.