Ngày 26/8/2025, ông Phạm Quang Thanh, Giám đốc Chi nhánh Công ty TNHH Một thành viên Nhiên liệu Hàng không Việt Nam (SKYPEC) khu vực Miền Bắc, đã ký Quyết định số 1003/QĐ-NLHKMB phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu "Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị" thuộc dự án "Cải tạo hạ tầng khu bể kho N2 – Nội Bài". Theo đó, đơn vị trúng thầu là Liên danh Công ty Cổ phần Cơ khí Xây dựng và Thương mại Tiên Phong và Công ty cổ phần tư vấn đầu tư xây dựng Mai Linh với giá trúng thầu là 11.119.814.147 đồng.

Gói thầu này có giá trị lớn, thu hút sự quan tâm của dư luận. Tuy nhiên, diễn biến quá trình lựa chọn nhà thầu lại cho thấy một kịch bản không mới: chỉ có một nhà thầu tham gia và trúng thầu.

Gói thầu 11 tỷ đồng và kịch bản "một mình một ngựa"

Gói thầu "Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị" (Mã TBMT: IB2500323534) được tổ chức theo hình thức đấu thầu rộng rãi qua mạng, với giá gói thầu được phê duyệt là 11.148.527.876 đồng theo Quyết định số 810/QĐ-NLHKMB ngày 17/07/2025.

Tại thời điểm đóng thầu vào 10 giờ 00 phút ngày 08/08/2025, Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia ghi nhận chỉ có duy nhất một nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu (E-HSDT), đó là Liên danh Tiên Phong - Mai Linh. Giá dự thầu mà liên danh này đưa ra là 11.119.814.147 đồng, thấp hơn giá gói thầu chỉ 28.713.729 đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm 0,26%.

Theo Báo cáo đánh giá E-HSDT số 05/BC-DGHSDT-TCGĐT ngày 22/08/2025, Tổ chuyên gia của Chi nhánh Công ty TNHH MTV Nhiên liệu Hàng không Việt Nam (SKYPEC) khu vực Miền Bắc đã tiến hành đánh giá hồ sơ của nhà thầu duy nhất. Kết quả cho thấy, Liên danh Tiên Phong - Mai Linh đã vượt qua tất cả các vòng đánh giá:

• Về tính hợp lệ: E-HSDT của nhà thầu được đánh giá "Đạt".

• Về năng lực và kinh nghiệm: Nhà thầu được đánh giá "Đạt".

• Về kỹ thuật: Nhà thầu được đánh giá "Đạt".

• Về tài chính: Giá dự thầu sau hiệu chỉnh là 11.119.814.147 đồng.

Với việc là nhà thầu duy nhất tham dự và đáp ứng mọi yêu cầu của hồ sơ mời thầu, Liên danh Tiên Phong - Mai Linh đã được đề nghị trúng thầu và sau đó được phê duyệt. Quá trình này, dù tuân thủ các bước đánh giá, nhưng việc chỉ có một nhà thầu tham gia một gói thầu trị giá hơn 11 tỷ đồng theo hình thức đấu thầu rộng rãi đã đặt ra những câu hỏi ban đầu về tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế của gói thầu.

"Soi" năng lực và lịch sử trúng thầu của Công ty Tiên Phong

Thành viên đứng đầu liên danh là Công ty Cổ phần Cơ khí Xây dựng và Thương mại Tiên Phong (MST: 0107348054), có địa chỉ tại Thôn Trung, Xã Đông Anh, Hà Nội, do ông Cao Trí Kiên làm Giám đốc và người đại diện pháp luật.

Theo dữ liệu chúng tôi thu thập được, tính đến ngày 02/09/2025, Công ty Tiên Phong đã tham gia 14 gói thầu và đáng kinh ngạc là đã trúng cả 14 gói, đạt tỷ lệ trúng thầu tuyệt đối 100%. Tổng giá trị các gói thầu đã trúng (với vai trò độc lập) là 28.050.148.545 đồng.

Chỉ riêng trong năm 2025, Công ty Tiên Phong đã liên tiếp được "gọi tên" tại các gói thầu, đặc biệt là ở những chủ đầu tư quen thuộc:

• Ngày 26/08/2025: Trúng gói thầu 11.119.814.147 đồng tại SKYPEC Miền Bắc (trong vai trò liên danh).

• Ngày 13/08/2025: Trúng 3 gói thầu thi công xây dựng với tổng giá trị hơn 800 triệu đồng, tất cả đều do SKYPEC Miền Bắc mời thầu theo hình thức chỉ định thầu.

• Ngày 14/02/2025: Trúng gói thầu hơn 1,27 tỷ đồng tại Công ty Cổ phần Nhiên liệu bay Petrolimex.

Lịch sử đấu thầu cho thấy một "bộ sưu tập" ấn tượng, nhưng cũng hé lộ những quy luật đáng chú ý về tần suất trúng thầu và các mối quan hệ với những chủ đầu tư cụ thể.

Mối quan hệ "thân thiết" với SKYPEC Miền Bắc

Phân tích sâu hơn về dữ liệu cho thấy mối quan hệ đặc biệt giữa Công ty Cổ phần Cơ khí Xây dựng và Thương mại Tiên Phong và Chi nhánh Công ty TNHH Một thành viên Nhiên liệu Hàng không Việt Nam (SKYPEC) khu vực Miền Bắc.

Cụ thể, trong số 14 gói thầu đã trúng, có tới 7 gói là do SKYPEC Miền Bắc mời thầu. Công ty Tiên Phong đã tham gia 7 gói và trúng cả 7 tại chủ đầu tư này. Tổng giá trị trúng thầu từ SKYPEC Miền Bắc lên tới 16.957.204.078 đồng.

Điều đáng nói hơn nữa là tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán tại các gói thầu của SKYPEC Miền Bắc mà công ty này tham gia lên tới 99,9%. Con số này cho thấy mức độ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước hoặc nguồn vốn của doanh nghiệp nhà nước là vô cùng thấp, gần như bằng không. Việc một nhà thầu liên tục trúng nhiều gói thầu của cùng một chủ đầu tư với tỷ lệ tiết kiệm thấp là một hiện tượng cần được các cơ quan chức năng và dư luận quan tâm, giám sát.

Góc nhìn chuyên gia: Đảm bảo cạnh tranh trong đấu thầu

Trao đổi với phóng viên Báo Tri thức & Cuộc sống, Luật sư Nguyễn Văn Lập, Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết: "Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 đã nêu rõ các nguyên tắc cơ bản của hoạt động đấu thầu, trong đó, đảm bảo cạnh tranh là một trong những yêu cầu cốt lõi. Mục tiêu của đấu thầu rộng rãi là tạo ra một sân chơi bình đẳng cho tất cả các nhà thầu có đủ năng lực, từ đó lựa chọn được nhà thầu tốt nhất với chi phí hợp lý nhất, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Việc một gói thầu lớn chỉ có một nhà thầu tham gia, dù không vi phạm trực tiếp quy trình, nhưng đã chưa đạt được mục tiêu cao nhất về cạnh tranh".

Cùng quan điểm, chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang phân tích: "Tình trạng 'một mình một ngựa' trong các gói thầu, đặc biệt là các gói thầu sử dụng vốn nhà nước hoặc của doanh nghiệp nhà nước, cần được xem xét kỹ lưỡng. Nguyên nhân có thể khách quan do tính chất đặc thù của gói thầu, nhưng cũng không loại trừ các yếu tố chủ quan như việc xây dựng hồ sơ mời thầu có những tiêu chí chưa thực sự phù hợp, có thể gây hạn chế sự tham gia của các nhà thầu khác. Theo tinh thần của 22/2023/QH15, Luật số 57/2024/QH15,Luật số 90/2025/QH15 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP, việc tăng cường công khai, minh bạch thông tin, từ khâu lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu đến đăng tải hồ sơ mời thầu và kết quả, là giải pháp căn cơ để thu hút nhiều nhà thầu hơn, tạo ra sự cạnh tranh thực chất".

Các quy định mới tại Luật số 90/2025/QH15 cũng đang tiếp tục được hoàn thiện nhằm siết chặt hơn nữa các quy định, ngăn chặn tình trạng "quân xanh, quân đỏ", thông thầu hay các hành vi làm giảm tính cạnh tranh trong đấu thầu.

Rõ ràng, câu chuyện tại gói thầu "Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị" của Chi nhánh SKYPEC Miền Bắc và nhà thầu Công ty Cổ phần Cơ khí Xây dựng và Thương mại Tiên Phong không phải là cá biệt, nhưng nó phản ánh một thực trạng phổ biến trong hoạt động đấu thầu hiện nay. Dù mọi thủ tục đều "đúng quy trình", nhưng mục tiêu cuối cùng về hiệu quả kinh tế và tính cạnh tranh dường như chưa đạt được như kỳ vọng.

Để thị trường đấu thầu thực sự trở nên lành mạnh, cần có sự giám sát chặt chẽ hơn từ các cơ quan quản lý, sự chủ động và trách nhiệm của các chủ đầu tư trong việc xây dựng hồ sơ mời thầu mang tính cạnh tranh cao, để đảm bảo mỗi đồng vốn đầu tư đều được sử dụng một cách hiệu quả nhất.

Báo Tri thức & Cuộc sống sẽ tiếp tục theo dõi và thông tin đến bạn đọc trong các bài viết tiếp theo.