Một gói thầu xây lắp vừa được trao cho Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Châu Xuân Phát với tỷ lệ tiết kiệm rất thấp, chỉ 0,1%. Phân tích sâu hơn về dữ liệu đấu thầu cho thấy, nhà thầu này có một lịch sử trúng thầu dày đặc và mối quan hệ đặc biệt với chủ đầu tư là Chi nhánh Công ty TNHH Một thành viên Nhiên liệu Hàng không Việt Nam (SKYPEC) khu vực Miền Trung, đặt ra những câu hỏi về tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế trong hoạt động đấu thầu.

Ngày 29/08/2025, ông Nguyễn Sơn Hà, Giám đốc Chi nhánh SKYPEC khu vực Miền Trung, đã ký Quyết định số 1393/QĐ-NLHKMT phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho Gói thầu "Thi công xây dựng công trình" thuộc công trình "San lấp ao cứu hỏa tại Kho NLHK Sân bay QT Đà Nẵng".

Theo đó, Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Châu Xuân Phát (MST: 0401517860, địa chỉ tại 30 Mai Hắc Đế, Phường An Hải, TP. Đà Nẵng ) đã trúng thầu với giá 3.418.764.000 đồng. Gói thầu này có giá dự toán được duyệt là 3.422.437.435 đồng. Như vậy, mức tiết kiệm cho ngân sách nhà nước chỉ là 3.673.435 đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm 0,1%.

Cuộc đua của 2 nhà thầu và đối thủ bị loại vì năng lực tài chính

Biên bản mở thầu ngày 07/08/2025 ghi nhận có 2 nhà thầu tham gia gói thầu này. Ngoài nhà thầu trúng thầu Châu Xuân Phát, còn có sự góp mặt của Công ty Cổ phần Tư vấn đầu tư và Xây dựng Minh Phúc với giá dự thầu thấp hơn đáng kể là 2.929.493.970 đồng.

Tuy nhiên, Báo cáo đánh giá E-HSDT số 16.08.2025-01/TCG-INVT do Tổ chuyên gia của Công ty Cổ phần INNOVATA lập ngày 16/08/2025 đã chỉ ra lý do khiến cuộc đua không còn tính cạnh tranh. Cụ thể, Công ty Minh Phúc đã bị đánh giá "Không đạt" ở vòng đánh giá năng lực và kinh nghiệm.

Lý do được nêu rõ là nhà thầu này không đáp ứng yêu cầu về nguồn lực tài chính cho gói thầu. E-HSMT yêu cầu nhà thầu phải chứng minh khả năng tiếp cận tài chính trị giá 1.026.731.231 đồng , nhưng Công ty Minh Phúc chỉ cung cấp một "Thư xác nhận cung ứng tín dụng có điều kiện" từ ngân hàng, điều này không đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu.

Việc đối thủ duy nhất bị loại từ vòng "gửi xe" đã mở đường cho Công ty Châu Xuân Phát một mình một ngựa về đích với mức giá trúng thầu gần như bằng giá gói thầu.

Chân dung nhà thầu Châu Xuân Phát và "sân nhà" quen thuộc Skypec Miền Trung

Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Châu Xuân Phát, do ông Ngô Đức Trình làm Giám đốc, được thành lập từ năm 2012 và là một doanh nghiệp quy mô nhỏ với khoảng 20 nhân viên.

Mặc dù quy mô khiêm tốn, dữ liệu đấu thầu cho thấy nhà thầu này có một lịch sử đấu thầu khá ấn tượng. Công ty đã tham gia tổng cộng 135 gói thầu, trúng 78 gói, trượt 52 gói, 3 gói chưa có kết quả và 2 gói đã bị hủy. Tổng giá trị các gói thầu đã trúng (bao gồm cả vai trò liên danh) lên tới hơn 111,6 tỷ đồng.

Đáng chú ý nhất trong hồ sơ năng lực của Châu Xuân Phát là mối quan hệ với Chi nhánh SKYPEC khu vực Miền Trung. Dữ liệu thống kê chỉ ra một tỷ lệ trúng thầu gần như tuyệt đối của nhà thầu này tại đây. Cụ thể:

• Châu Xuân Phát đã tham gia 22 gói thầu do Skypec Miền Trung mời thầu.
• Kết quả, công ty đã trúng tới 21 gói, chỉ trượt duy nhất 1 gói.
• Tổng giá trị trúng thầu tại chủ đầu tư này là 36.713.997.362 đồng.
• Tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán tại Skypec Miền Trung là 99,13%, đồng nghĩa với tỷ lệ tiết kiệm trung bình chưa đến 1%.

Năm 2025: Tần suất trúng thầu dày đặc tại Skypec Miền Trung

Chỉ tính riêng trong năm 2025, mối quan hệ "khăng khít" này càng được thể hiện rõ nét. Trước gói thầu "San lấp ao cứu hỏa" vừa trúng, Châu Xuân Phát đã liên tiếp được xướng tên tại Skypec Miền Trung ở hàng loạt gói thầu khác:

• Ngày 28/05/2025: Trúng Gói thầu "Thi công xây dựng công trình Sửa chữa tường rào kho NLHK SB Đà Nẵng" với giá 2.828.712.941 đồng.
• Ngày 17/04/2025: Trúng Gói thầu "Thi công xây dựng công trình Sửa chữa hệ thống điện chiếu sáng tại kho NLHK SB Đà Nẵng" với giá 1.746.643.331 đồng.
• Ngày 05/02/2025: Trúng Gói thầu "Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị- Dự án Cải tạo kho XDHK sân bay quốc tế Đà Nẵng (hệ thống PCCC)" với giá 12.991.560.545 đồng (vai trò liên danh phụ).
• Ngày 25/01/2025: Trúng Gói thầu "Tư vấn lập BC KTKT Công trình Sửa chữa nền 3 bể 23, 24, 25 kho NLHK SB Quốc tế Đà Nẵng" với giá 53.000.000 đồng.

Hầu hết các gói thầu xây lắp mà Châu Xuân Phát trúng tại Skypec Miền Trung đều có tỷ lệ tiết kiệm rất thấp, thường xuyên dưới 1%. Điều này cho thấy sự cạnh tranh trong các cuộc thầu này là không cao, hoặc các đối thủ tham gia thường không đáp ứng được các yêu cầu mà bên mời thầu đưa ra.

Góc nhìn chuyên gia: Đảm bảo cạnh tranh trong đấu thầu là yêu cầu cốt lõi

Dưới góc độ pháp lý, việc một nhà thầu liên tục trúng thầu tại một chủ đầu tư không phải là điều cấm. Tuy nhiên, khi hiện tượng này đi kèm với tỷ lệ tiết kiệm thấp và sự vắng mặt của các đối thủ cạnh tranh mạnh, nó đặt ra yêu cầu cần phải xem xét kỹ lưỡng hơn về quy trình mời thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu.

Chia sẻ về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết: "Một trong những mục tiêu quan trọng nhất của Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 là đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Khi các gói thầu liên tục có tỷ lệ tiết kiệm tiệm cận 0%, dù đúng quy trình, cũng cần xem xét lại khâu lập dự toán, lập hồ sơ mời thầu liệu có tạo ra những rào cản kỹ thuật hợp lý để thu hút nhiều nhà thầu đủ năng lực tham gia hay không. Hiệu quả kinh tế, tức là tiết kiệm ngân sách, là thước đo cuối cùng của một cuộc thầu thành công."

Đồng quan điểm, chuyên gia đấu thầu Vũ Bảo Thông phân tích: "Vai trò của đơn vị tư vấn lập hồ sơ mời thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu là rất quan trọng. Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC đã quy định rất chi tiết về quy trình. Trong trường hợp gói thầu san lấp ao cứu hỏa, việc nhà thầu chào giá thấp hơn tới gần 500 triệu đồng bị loại vì một yêu cầu về tài chính cho thấy tầm quan trọng của việc nhà thầu phải nghiên cứu kỹ hồ sơ mời thầu. Đồng thời, chủ đầu tư và bên mời thầu cũng cần đảm bảo các tiêu chí đưa ra là phù hợp với quy mô, tính chất của gói thầu, nhằm tối đa hóa sự cạnh tranh, chứ không phải để loại bỏ bớt đối thủ."

Những con số thống kê ấn tượng của Công ty Châu Xuân Phát tại Skypec Miền Trung cho thấy năng lực hoặc "cái duyên" đặc biệt của nhà thầu này tại đây. Tuy nhiên, để đảm bảo tinh thần thượng tôn pháp luật và hiệu quả sử dụng vốn, các chủ đầu tư cần có sự giám sát chặt chẽ hơn để mỗi đồng vốn đầu tư đều được sử dụng một cách minh bạch và hiệu quả nhất.