Khi thức dậy và bị đau một bên vai thường là do tư thế ngủ bị sai hoặc tập luyện quá sức ở phòng gym. Tuy nhiên, thỉnh thoảng cơn đau ở vai lại là dấu hiệu của một thứ gì đó khác – có thể nguy hiểm hơn và chẳng liên quan gì đến vai – như ruột, loét dạ dày hoặc hư gan.
Đây là do một hiện tượng được gọi là đau quy chiếu, tức cảm giác khó chịu xảy ra ở vị trí cách xa vị trí bị tổn thương, chẳng hạn như đau dọc cánh tay trái khi bị đau tim, ăn kem lạnh thì đau đầu. Đau quy chiếu là do não bộ bị lẫn lộn giữa các kênh thông tin từ các dây thần kinh khắp cơ thể.
Đây còn được gọi là “thuyết hội tụ” tức dây thần kinh từ nhiều vùng cơ thể hội tụ hết về dây thần kinh cột sống có vai trò giống như một cao tốc thông tin đưa mọi thứ đến não. Trong quá trình này việc thông tin chồng chéo và lẫn lộn thông tin là điều không tránh khỏi.
Trong hầu hết các trường hợp, bác sĩ chỉ có thể xác định được nguyên nhân gây đau trực tiếp sau khi đã loại bỏ hết các nguyên nhân lâm sàng. Khoa học vẫn đang tìm cách xác định các kiểu đau quy chiếu để tìm ra những cách điều trị hợp lý nhất. Sau đây là những dạng đau quy chiếu phổ biến nhất.
Đau tai vì đau răng: Nghiên cứu năm 2009 gợi ý rằng các bác sĩ nên tìm cách phân biệt giữa đau răng thực sự với đau quy chiếu ở răng bằng cách tiêm thuốc tê vào răng để ngăn chặn các dây thần kinh ở răng gửi thông tin đến não. Nếu cơn đau không dứt thì nguyên nhân là do răng bị đau quy chiếu chứ không phải bị sâu răng.
Đau vai do loét dạ dày: Ngoài những nguyên nhân hết sức rõ ràng như viêm khớp hoặc bị thương ở vai thì còn có một số nguyên nhân khác gây đau vai. Chẳng hạn như đau vai phải là do bệnh gì đó với túi mật, bệnh gan, viêm ruột thừa, bệnh zona hay u buồng trứng. Một nguyên nhân khác mới đây đã được xác định gây đau vai là loét dạ dày.
Xoa bóp cổ để chữa đau đầu: Những cơn đau đầu do lạnh tuy không lâu nhưng gây đau tập trung ở vùng trước trán. Đây là một ví dụ tiêu biểu về đau quy chiếu từ lưng hoặc cổ họng. Nguyên nhân được xác định là sự lẫn lộn thông tin khi đột ngột bị lạnh nhưng các mao mạch lại đang tự làm ấm dần lên. Điều này làm não bộ nhầm tưởng là cơn đau xuất phát trừ trước trán. Cơn đau ở đầu cũng có thể xuất phát từ vùng cổ - hay còn gọi là đau đầu do đau cổ. Nếu đi sâu hơn nữa thì đau cổ cũng có thể là do bị bệnh ở phổi và cơ hoành.
Khi đau lưng lại hóa ra là do đau bụng: Nguyên nhân đau lưng không phải lúc nào cũng xuất phát từ cột sống mà còn từ tuyến tụy, phổi, tim và dạ dày. Chẳng hạn như đau lưng dưới là do sa bàng quang, bị bệnh ở thận hoặc tuyến tụy. Cơn đau ở vùng đầu cột sống có thể xuất phát từ tim hoặc thực quản, đau ở giữa lưng có thể là do dạ dày. Ngược lại một số bệnh ở lưng như đau thần kinh hông do hỏng đĩa đệm lại gây đau quy chiếu ở chân. (nguồn ảnh: Dailymail)
