Hơn 4,3 tỷ đồng được "trao tay" trong 50 ngày

Như đã phản ánh ở kỳ trước, ngày 11/12/2025, Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV (Sawaco) đã ban hành Quyết định số 2791/QD-TCT-QLDA1 lựa chọn Công ty TNHH Hóa chất và Thiết bị Thiên Phú (Công ty Thiên Phú) thực hiện gói thầu cung cấp 1027 tấn vôi bột với giá hơn 3,37 tỷ đồng qua hình thức chỉ định thầu.

Tuy nhiên, đây không phải là thương vụ duy nhất giữa hai đơn vị này trong giai đoạn nước rút cuối năm. Lần theo dữ liệu từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, trước đó vào ngày 22/10/2025, tức chỉ cách đó khoảng 50 ngày, Sawaco cũng đã phê duyệt cho Công ty Thiên Phú trúng gói thầu "Cung cấp 300 tấn vôi bột xử lý nước".

Gói thầu này cũng thuộc dự án "Mua hóa chất xử lý nước năm 2025 - 2026 cho Nhà máy nước Thủ Đức", có giá trúng thầu là 986.700.000 đồng. Hình thức lựa chọn nhà thầu được áp dụng là "Chỉ định thầu rút gọn".

Như vậy, chỉ tính riêng tại dự án mua sắm hóa chất cho Nhà máy nước Thủ Đức trong quý IV/2025, Công ty Thiên Phú đã được Sawaco "trao tay" hai gói thầu với tổng giá trị hơn 4,36 tỷ đồng. Điểm chung của cả hai gói thầu này là đều áp dụng hình thức chỉ định thầu, dẫn đến việc thiếu vắng sự cạnh tranh về giá, và nhà thầu trúng thầu ngay sát mức giá dự toán được duyệt.

Bề dày lịch sử tại "hệ sinh thái" Sawaco

Mối "lương duyên" giữa Công ty Thiên Phú và ngành cấp nước TP HCM không chỉ dừng lại ở các gói thầu năm 2025. Phân tích dữ liệu lịch sử đấu thầu cho thấy, doanh nghiệp có trụ sở tại Phường Trấn Biên (Đồng Nai) này là một gương mặt cực kỳ quen thuộc tại các đơn vị thành viên của Sawaco.

Cụ thể, tại Chi nhánh Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV - Nhà máy nước Tân Hiệp, Công ty Thiên Phú đã tham gia khoảng 23 gói thầu và trúng thầu tới 15 gói. Tổng giá trị trúng thầu tại đơn vị này lên tới hơn 36 tỷ đồng.

Điển hình có thể kể đến các gói thầu có giá trị lớn trong quá khứ như: Gói thầu "Cung cấp 2449 tấn hóa chất vôi bột dùng xử lý nước cho Nhà máy nước Tân Hiệp" (giá trúng hơn 7,7 tỷ đồng); Gói thầu "Cung cấp 1300 tấn hóa chất vôi bột" (giá trúng gần 4,5 tỷ đồng)...

Tại Tổng công ty mẹ (Sawaco), tính đến tháng 12/2025, Công ty Thiên Phú cũng đã tham gia 15 gói thầu và trúng 8 gói. Đáng chú ý, tỷ lệ trúng thầu của doanh nghiệp này tại Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn TP HCM (một đơn vị liên quan đến lĩnh vực nước sạch) lên tới tuyệt đối 100% (tham gia 6 gói, trúng cả 6 gói).

Thách thức về tính cạnh tranh

Việc một nhà thầu trúng thầu nhiều lần là điều bình thường nếu năng lực vượt trội và giá cả cạnh tranh. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ, rất nhiều gói thầu mà Công ty Thiên Phú giành được tại Sawaco trong thời gian gần đây (năm 2024 - 2025) lại được thực hiện thông qua hình thức chỉ định thầu hoặc chỉ định thầu rút gọn.

Trong khi đó, trên thị trường cung cấp hóa chất xử lý nước (vôi, phèn, PAC, Clo...), Công ty Thiên Phú không phải là cái tên duy nhất. Dữ liệu cho thấy doanh nghiệp này từng cạnh tranh (và có lúc trượt thầu) trước các đối thủ như Công ty TNHH Đầu tư Phát triển và Xuất nhập khẩu Thái Sơn hay Công ty CP Hóa chất Cơ bản Miền Nam trong các gói thầu đấu thầu rộng rãi.

Điều này đặt ra câu hỏi: Tại sao với các gói thầu mua sắm hóa chất thường xuyên, có kế hoạch từ trước như tại Nhà máy nước Thủ Đức năm 2025, chủ đầu tư lại ưu tiên sử dụng hình thức chỉ định thầu thay vì đấu thầu rộng rãi để mời gọi thêm các nhà thầu khác (như Thái Sơn, Hóa chất Cơ bản Miền Nam...) cùng tham gia? Liệu việc "khép kín" cánh cửa đấu thầu có đang làm mất đi cơ hội giảm giá sâu cho ngân sách nhà nước?

Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin:

[Kỳ 3]: Luật gia bàn về việc Sawaco chỉ định thầu mua vôi bột: Có đúng quy định?