Trong bối cảnh phát triển hạ tầng giao thông chiến lược, tỉnh Đồng Nai đã chính thức khởi động công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB) phục vụ xây dựng hơn 80km đoạn tuyến qua địa bàn của dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam. Đây là bước đi quan trọng nhằm đẩy nhanh tiến độ dự án quốc gia, góp phần kết nối vùng và thúc đẩy kinh tế - xã hội. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết quá trình chuẩn bị, từ giao nhiệm vụ đến di dời hạ tầng, dựa trên thông tin chính thức từ UBND tỉnh Đồng Nai.

Tâm quan trọng của Dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam

Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào cuối tháng 11-2024. Tuyến đường sắt này dài hơn 1.500km, điểm đầu tại Ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối tại Ga Thủ Thiêm (TP.HCM), với mục tiêu nâng cao năng lực vận tải, rút ngắn thời gian di chuyển và hỗ trợ phát triển kinh tế vùng.

Đoạn tuyến qua Đồng Nai có chiều dài khoảng 82km, đi qua các xã, phường như Hàng Gòn, Long Thành, Xuân Lộc, Xuân Hòa, Nhơn Trạch, Xuân Phú, Xuân Quế, Xuân Định, Cẩm Mỹ, Xuân Đường, Long Phước và An Phước. Dự kiến bố trí 1 ga hành khách tại khu vực Cảng hàng không quốc tế Long Thành, 1 ga hàng hóa tại xã Trảng Bom, và 2 trạm bảo dưỡng kỹ thuật tại xã Xuân Hòa và xã Xuân Đường. Theo hồ sơ thiết kế sơ bộ, tỉnh Đồng Nai sẽ phải thu hồi diện tích đất khoảng 490ha để phục vụ dự án.

Tại buổi làm việc với UBND tỉnh vào tháng 5-2025, đơn vị tư vấn dự án đã thống kê sơ bộ về quy mô ảnh hưởng. Việc này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, đảm bảo công tác GPMB diễn ra minh bạch, công bằng và đúng tiến độ.

Giao nhiệm vụ cho Trung tâm phát triển quỹ đất làm chủ đầu tư

Theo Thông báo số 376/TB-VPCP ngày 21-7-2025 của Văn phòng Chính phủ, kết luận của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Phiên họp thứ 3 Ban Chỉ đạo các công trình, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt, UBND các tỉnh có dự án đi qua được giao lập, thẩm định và quyết định đầu tư các dự án thành phần độc lập về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dựa trên hồ sơ thiết kế sơ bộ. Đồng thời, bố trí tạm cư cho người dân bị thu hồi đất, đảm bảo ổn định đời sống, và hoàn thành GPMB trong năm 2026.

Thực hiện chỉ đạo này, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Tấn Đức đã giao Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh làm chủ đầu tư Dự án Thành phần (độc lập) về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho đoạn tuyến qua Đồng Nai. Trung tâm này sẽ lập, thẩm định và quyết định đầu tư dự án, dựa trên bản vẽ thiết kế sơ bộ và phối hợp với Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh để xác định ranh giới, quy mô trên bản đồ.

Các địa phương có dự án đi qua cũng được giao nhiệm vụ xác định diện tích đất cần thu hồi, số hộ dân và tài sản bị ảnh hưởng, số hộ phải di dời, và nhu cầu bố trí tái định cư. Hiện tại, tỉnh đã rà soát số lô tái định cư sẵn có và đề xuất xây dựng thêm khu tái định cư nếu cần, nhằm đảm bảo chủ động cho các hộ dân thuộc diện di dời.

Di dời hạ tầng lưới điện

Bên cạnh thu hồi đất và bố trí tái định cư, tỉnh Đồng Nai đặc biệt chú trọng công tác di dời hạ tầng lưới điện trong khu vực dự án. Sở Công Thương đã hướng dẫn phân chia nhiệm vụ: UBND các địa phương thực hiện di dời công trình điện áp dưới 110kV, trong khi Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) chủ trì di dời công trình từ 110kV trở lên.

Theo thống kê, đoạn tuyến qua Đồng Nai có 6 vị trí giao chéo với đường dây truyền tải 500kV và 220kV do Truyền tải điện Miền Đông 1 quản lý, cùng 5 vị trí giao chéo lưới 110kV và 35 vị trí giao chéo lưới trung hạ thế thuộc Công ty Điện lực Đồng Nai và khách hàng.

UBND tỉnh giao Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh phối hợp với Công ty Điện lực Đồng Nai khảo sát, lập phương án bồi thường hoặc di dời lưới điện dưới 110kV. Đối với lưới từ 110kV trở lên, các địa phương phối hợp với EVN để thu hồi đất, bàn giao vị trí móng trụ và đảm bảo tiến độ di dời.

Việc này không chỉ đảm bảo an toàn cho dự án đường sắt cao tốc mà còn duy trì ổn định cung cấp điện cho khu vực, tránh gián đoạn dịch vụ thiết yếu.

Đẩy nhanh phát triển hạ tầng

Công tác chuẩn bị mặt bằng cho đường sắt cao tốc Bắc-Nam tại Đồng Nai là minh chứng cho cam kết của tỉnh trong việc thực hiện các dự án trọng điểm quốc gia. Với chiều dài 82km và diện tích thu hồi 490ha, dự án hứa hẹn mang lại lợi ích kinh tế lớn, nhưng cũng đặt ra thách thức về di dời dân cư, tái định cư và di dời hạ tầng. Chính quyền tỉnh cam kết hoàn thành GPMB trong năm 2026, tạo nền tảng vững chắc cho tuyến đường sắt tốc độ cao, góp phần vào sự phát triển bền vững của vùng Đông Nam Bộ.

Người dân và doanh nghiệp tại Đồng Nai cần theo dõi sát sao để đảm bảo quyền lợi, trong khi các cơ quan chức năng tiếp tục phối hợp chặt chẽ. Dự án này không chỉ là công trình giao thông mà còn là động lực cho tăng trưởng kinh tế, kết nối Hà Nội và TP.HCM một cách hiệu quả hơn bao giờ hết.