Hàng chục tấn đường “đen” đội lốt trắng
Theo ghi nhận, các vụ kiểm tra gần đây tại nhiều tỉnh, thành đã phát hiện hàng loạt phương tiện vận tải, địa điểm kinh doanh chứa hàng tấn đường tinh luyện không hóa đơn chứng từ, nguồn gốc xuất xứ.
Cụ thể, ngày 11/8/2025, Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Gia Lai phối hợp Công an tỉnh kiểm tra địa điểm kinh doanh tại tổ dân phố Thanh Liêm, phường An Nhơn Đông, do bà Nguyễn Thị Thương làm đại diện.
Lực lượng chức năng phát hiện 152 bao đường tinh luyện loại 50kg/bao, tổng trọng lượng hơn 7,6 tấn, trị giá gần 100 triệu đồng, do nước ngoài sản xuất. Chủ cơ sở không xuất trình được giấy phép kinh doanh, hóa đơn chứng từ chứng minh tính hợp pháp của số hàng.
Tiếp đó ngày 12/8/2025, Chi cục QLTT tỉnh Gia Lai phối hợp với Công an tỉnh tiến hành dừng và kiểm tra đối với ô tô đầu kéo BKS: 29H-805.2, kéo sơmi rơ moóc BKS: 43R-024.59 do ông Nguyễn Đức Lộc (sinh năm 1971, trú ở phường Điện Bàn, TP Đà Nẵng) điều khiển.
Tại thời điểm kiểm tra, phát hiện trên sơmi rơ moóc BKS 43R-024.59 chứa 100 bao đường tinh luyện, với tổng trọng lượng 5 tấn, do nước ngoài sản xuất không có hóa đơn, chứng từ kèm theo.
Trước đó, ngày 6/8/2025, Chi cục QLTT tỉnh Nghệ An phối hợp với Công an tỉnh tiến hành kiểm tra phương tiện mang BKS: 34H-017.93 do ông Hồ Văn Hậu (sinh năm 1997, cư trú tại phường Thạch Khôi, TP Hải Phòng) điều khiển.
Qua kiểm tra, đoàn phát hiện phương tiện vận tải nêu trên có cất giấu 62 bao đường cát trắng có xuất xứ từ nước ngoài, với tổng khối lượng hàng là 3,1 tấn.
Tại thời điểm kiểm tra, ông Hồ Văn Hậu chưa xuất trình được hóa đơn chứng từ chứng minh tính hợp pháp của hàng hoá.
Ở các vụ việc, lực lượng QLTT đã tiến hành niêm phong, tạm giữ toàn bộ số hàng hoá nêu trên để xác minh, làm rõ.
“Ngọt ngào chết người” – khi đường bẩn trở thành độc tố
Đường – gia vị quen thuộc trong mọi căn bếp lại có thể biến thành chất độc tiềm ẩn nếu mua phải hàng giả, kém chất lượng. Người tiêu dùng từng “tái mặt” khi cơ quan chức năng phát hiện cơ sở của bà Lý Lệ Châu, 52 tuổi, ngụ KP 6, phường Đức Long, TP Phan Thiết (cũ) dùng axit photphoric (H3PO4) công nghiệp và phẩm màu đỏ để biến đường trắng giá rẻ thành đường vàng bắt mắt, đóng gói bán cho quán cà phê, tiệm ăn.
Loại hóa chất này vốn chỉ dùng trong xử lý nước thải, tẩy rửa công nghiệp, sản xuất phân bón, tuyệt đối không được phép sử dụng trong thực phẩm. Thế nhưng, vì lợi nhuận, nó đã len lỏi vào bàn ăn của nhiều gia đình.
Theo các chuyên gia y tế, axit photphoric công nghiệp chứa nhiều tạp chất kim loại nặng, trong đó có asen – chất cực độc với thần kinh. Khi đi vào cơ thể, H3PO4 có thể gây tổn thương gan, thận, máu và tủy xương; kích ứng da, mắt, đường hô hấp; tiếp xúc kéo dài có thể gây viêm phế quản mãn tính; đặc biệt, nguy cơ tử vong khi phơi nhiễm quá mức.
Không chỉ là việc dùng hóa chất nhuộm màu cho đường, trên thị trường hiện nay, tồn tại nhiều dạng “đường bẩn” như: Đường tẩy trắng bằng hóa chất; đường pha đường hóa học với độ ngọt gấp 500 lần đường mía, giá rẻ, nhưng gây rối loạn chuyển hóa; đường nhập lậu vận chuyển qua sông rạch, phơi mưa phơi nắng, trộn lẫn bụi bẩn, vi khuẩn và tạp chất; đường tái chế thủ công “hô biến” từ đường cục kém chất lượng thành đường bột trắng ngần.
Tất cả đều không thể đạt chuẩn an toàn thực phẩm, nhưng lại xuất hiện đầy rẫy ở chợ truyền thống, quán ăn bình dân.
Người tiêu dùng lỗ… sức khỏe
Vì sao đường “bẩn” vẫn có “đất sống”? Câu trả lời nằm ở tâm lý ham rẻ. Đường trôi nổi thường rẻ hơn từ 15 – 30% so với hàng chính ngạch. Với các tiệm cà phê, quán ăn, cơ sở bánh kẹo nhỏ lẻ, khoản chênh lệch này có thể giúp tiết kiệm chi phí đáng kể. Nhưng cái giá thực sự lại được đẩy sang… người tiêu dùng cuối cùng.
Đường bẩn, nếu sử dụng thường xuyên, sẽ âm thầm tích tụ độc chất, gây suy giảm miễn dịch; tăng nguy cơ tiểu đường, tim mạch, béo phì, thậm chí ung thư; gây tổn thương gan, thận – hai cơ quan lọc độc quan trọng nhất của cơ thể.
Một chuyên gia y tế nhận định, tiêu thụ đường bẩn giống như uống thuốc độc liều nhỏ mỗi ngày. Nó không giết ngay lập tức, nhưng sẽ bào mòn sức khỏe qua từng năm tháng.
Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe, người tiêu dùng nên chọn mua những loại đường có nhãn mác đầy đủ, có thương hiệu uy tín. Đừng vì tham rẻ mà mua đường trôi nổi kẻo rước thêm bệnh.
