Cục Quản lý đất đai vừa có tờ trình gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường về việc kiện toàn văn phòng đăng ký đất đai theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Theo Cục, hiện 34 tỉnh thành đã thành lập 703 văn phòng đăng ký đất đai trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường.

Trước thời điểm Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, tổng số cán bộ là viên chức, người lao động của toàn hệ thống văn phòng đăng ký đất đai trên toàn quốc là 16.683 người, trong đó số cán bộ tại các chi nhánh khoảng 12.600 người.

Để đảm bảo nguyên tắc một cấp, một đầu mối có trách nhiệm giải quyết thủ tục hành chính về đất đai thuộc thẩm quyền theo quy định, Cục Quản lý đất đai đề xuất tiếp tục duy trì hoạt động của văn phòng đăng ký đất đai trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường để thống nhất thực hiện nhiệm vụ xây dựng, cập nhật, quản lý, vận hành cơ sở dữ liệu đất đai cấp tỉnh.

Đồng thời, cơ quan này đề xuất chuyển chức năng của các chi nhánh về cấp xã, kết thúc hoạt động của các chi nhánh trực thuộc.

Tờ trình của Cục Quản lý đất đai đưa ra 2 phương án. Phương án 1 là UBND cấp xã thành lập đơn vị sự nghiệp công lập cấp xã để tiếp nhận nguyên trạng thẩm quyền và chức năng, nhiệm vụ của chi nhánh theo quy định của pháp luật hiện hành.

Căn cứ vào quy mô dân số, quy mô nền kinh tế của từng cấp xã, UBND cấp tỉnh quyết định bố trí tối thiểu từ 2 cán bộ của chi nhánh về địa bàn 1 xã, phường, đặc khu. Phương án này có ưu điểm là tổ chức, bộ máy tương đương mô hình cũ nên thuận lợi trong hoạt động và cơ chế tài chính do đã có quy định cụ thể.

Tuy nhiên, hạn chế là có thể phát sinh bộ máy. Khả năng hỗ trợ về công tác quản lý nhà nước về đất đai có thể bị hạn chế do có 2 đơn vị cùng cấp và cùng thực hiện nhiệm vụ, chưa thống nhất về thẩm quyền cấp giấy chứng nhận thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND cấp xã.

Phương án 2 là chuyển giao thẩm quyền cấp giấy chứng nhận, xác nhận thay đổi đối với trường hợp đăng ký biến động thuộc thẩm quyền của chi nhánh cho chủ tịch UBND cấp xã. Căn cứ vào điều kiện thực tế của từng địa phương, chủ tịch UBND cấp xã được ủy quyền cho cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp xã thực hiện thẩm quyền này.

Phương án này có ưu điểm là thống nhất và bảo đảm nguyên tắc một cấp, một cơ quan duy nhất về đất đai cho các đối tượng thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp xã theo quy định của pháp luật, bảo đảm tinh gọn, giảm đầu mối, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại trong quản lý đất đai; giảm phiền hà, tiêu cực cho người dân, doanh nghiệp.

Tuy nhiên, nhược điểm là việc bổ sung chức năng thực hiện một số nhiệm vụ dịch vụ công sẽ có khó khăn về cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính, nhất là việc tiếp nhận cán bộ là viên chức, ký kết hợp đồng lao động từ nguồn nhân sự của chi nhánh.

Cục Quản lý đất đai đánh giá phương án 2 là lựa chọn phù hợp, có tính khả thi cao, đáp ứng yêu cầu của Chính phủ về tinh gọn tổ chức, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho chính quyền cơ sở, bảo đảm nguyên tắc "một cấp, một cơ quan" thống nhất thực hiện nhiệm vụ đăng ký đất đai.

Hiện nay, hệ thống văn phòng đăng ký đất đai trên cả nước là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường, với các chi nhánh đặt tại địa bàn phường, thành phố trực thuộc. Toàn bộ mạng lưới này chịu sự quản lý chuyên môn thống nhất của Cục Quản lý đất đai thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường.