Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, qua việc phân tích chuỗi hoạt động trúng thầu của Công ty TNHH Thiết bị Hoàng Quân, có thể thấy rõ hai vấn đề lớn trong công tác đấu thầu trang thiết bị y tế hiện nay: tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế.Các vấn đề này đã được pháp luật về đấu thầu, đặc biệt là Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn, quy định rất chặt chẽ.

Luật Đấu thầu 2023, có hiệu lực từ 01/01/2024, cùng với các sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 57/2024/QH15 và Luật số 90/2025/QH15, đã tiếp tục khẳng định các nguyên tắc cơ bản là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, từ luật đến thực tiễn luôn có một khoảng cách.

Trường hợp gói thầu tại TTYT khu vực Thạnh Hóa chỉ có một nhà thầu tham gia là một ví dụ điển hình cho thấy sự cần thiết phải tăng cường giám sát từ khâu lập hồ sơ mời thầu. Trao đổi với Báo Tri thức và Cuộc sống, Luật sư Nguyễn Thị Hương, Đoàn Luật sư TP.HCM nhận định: "Pháp luật luôn khuyến khích tối đa các nhà thầu tham gia để tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh. Khi một gói thầu đấu thầu rộng rãi mà chỉ có một đơn vị nộp hồ sơ, cơ quan có thẩm quyền và chủ đầu tư cần phải rà soát lại toàn bộ quy trình, đặc biệt là các tiêu chí trong hồ sơ mời thầu. Cần làm rõ liệu có tồn tại những yêu cầu kỹ thuật quá đặc thù, không phù hợp, vô tình hoặc hữu ý làm hạn chế cạnh tranh hay không. Đây là một trong những biểu hiện của hành vi bị cấm quy định tại Điều 16 Luật Đấu thầu".

Bên cạnh đó, hiệu quả kinh tế không chỉ thể hiện qua tỷ lệ tiết kiệm. Một gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm cao như tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Cù Lao Minh là đáng ghi nhận, nhưng nó cũng cho thấy giá dự toán ban đầu có thể đã được xây dựng chưa thực sự sát với giá thị trường.

Về vấn đề này, chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang chia sẻ: "Vai trò của chủ đầu tư và đơn vị tư vấn trong việc thẩm định giá gói thầu là cực kỳ quan trọng. Giá gói thầu phải được xây dựng dựa trên việc tham khảo ít nhất 3 báo giá từ các nhà cung cấp khác nhau, hoặc dựa trên kết quả trúng thầu của gói thầu tương tự trước đó. Một dự toán quá cao sẽ dẫn đến tỷ lệ tiết kiệm 'ảo', trong khi một dự toán quá thấp sẽ không có nhà thầu tham gia. Trách nhiệm giải trình của chủ đầu tư trong mọi khâu của quá trình lựa chọn nhà thầu, từ việc lập, thẩm định hồ sơ mời thầu, đánh giá hồ sơ dự thầu đến công bố kết quả, là yếu tố then chốt để đảm bảo tính minh bạch".

Câu chuyện của Thiết bị Hoàng Quân là một lát cắt phản ánh thực trạng chung của thị trường đấu thầu thiết bị y tế. Để hoạt động này thực sự hiệu quả, không chỉ cần sự nỗ lực từ các nhà thầu trong việc nâng cao năng lực, mà còn đòi hỏi sự công tâm, chuyên nghiệp và tinh thần trách nhiệm cao của các chủ đầu tư, bên mời thầu.

Thông qua việc công khai, minh bạch hóa toàn bộ quá trình trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, cùng với sự giám sát chặt chẽ của cộng đồng, xã hội và các cơ quan báo chí, tin rằng thị trường đấu thầu trang thiết bị, vật tư y tế sẽ ngày càng đi vào thực chất, góp phần tối ưu hóa hiệu quả đầu tư công và phục vụ tốt hơn cho công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân. Đó cũng chính là tinh thần thượng tôn pháp luật mà Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 hướng tới.