Đấu thầu thiết bị giáo dục: Cần "bịt" lỗ hổng, tăng cường giám sát

Dưới góc nhìn pháp lý, các chuyên gia đã chỉ ra những bất cập trong hoạt động đấu thầu thiết bị giáo dục và đề xuất các giải pháp để lành mạnh hóa thị trường.

Trong các kỳ trước, Báo Tri thức và Cuộc sống đã cung cấp thông tin về Công ty Toàn Á: "Bá chủ" thị trường thiết bị giáo dục nghề nghiệp và những gói thầu "một mình một ngựa"; "Hệ sinh thái" Toàn Á: Tỷ lệ trúng thầu "khủng", tiết kiệm ngân sách "nhỏ giọt"; Gói thầu tiền tỷ của Toàn Á: Vì sao vắng bóng đối thủ cạnh tranh?.

Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, chuỗi hoạt động trúng thầu với tỷ lệ tiết kiệm thấp và ít cạnh tranh của Công ty TNHH Toàn Á đã bộc lộ những lỗ hổng trong công tác đấu thầu hiện nay, đặc biệt là trong lĩnh vực cung cấp thiết bị giáo dục.

Trao đổi với chúng tôi, Luật sư Nguyễn Văn Lập, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết: "Về mặt pháp lý, việc một nhà thầu tham gia và trúng thầu không phải là hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, khi hiện tượng này lặp đi lặp lại một cách có hệ thống, đặc biệt là ở các gói thầu có giá trị lớn, thì các cơ quan chức năng cần phải vào cuộc để thanh tra, kiểm tra toàn diện quy trình tổ chức lựa chọn nhà thầu, từ khâu lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ mời thầu cho đến việc đánh giá hồ sơ dự thầu. Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP, Thông tư 79/2025/TT-BTC đã có những quy định rất chặt chẽ để đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch. Vấn đề nằm ở khâu thực thi và giám sát."

screen-shot-2025-10-06-at-095814.png
Ảnh minh họa

Đồng quan điểm, chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang nhấn mạnh: "Tỷ lệ tiết kiệm thấp không chỉ có nghĩa là lãng phí ngân sách, mà còn có thể là dấu hiệu của việc giá gói thầu được lập không sát với giá thị trường, hoặc có sự thông đồng, dàn xếp. Để hạn chế tình trạng này, cần phải tăng cường công tác thẩm định giá, công khai, minh bạch thông tin về việc xây dựng giá gói thầu. Bên cạnh đó, vai trò của các đơn vị tư vấn đấu thầu và tổ chuyên gia cũng cần được đề cao. Họ phải là những người 'gác cổng' công tâm, độc lập, đảm bảo hồ sơ mời thầu được xây dựng một cách khách quan, không cài cắm các điều khoản gây hạn chế cạnh tranh."

Câu chuyện của Công ty TNHH Toàn Á là một ví dụ điển hình cho thấy, dù hành lang pháp lý đã đầy đủ, nhưng nếu thiếu đi sự giám sát chặt chẽ và sự liêm chính của những người thực thi, thì những "sân sau", những "cuộc chơi một mình" vẫn sẽ tiếp diễn, có thể sẽ gây thiệt hại không nhỏ cho ngân sách nhà nước và làm xói mòn lòng tin của người dân.

Công ty Toàn Á "ông lớn" ngành thiết bị giáo dục với gói thầu "một mình một sân"

Một doanh nghiệp "quen mặt" lại tiếp tục trúng thầu lớn tại Gia Lai trong một cuộc đấu thầu chỉ có duy nhất một ứng viên.

Theo tìm hiểu của Báo Tri thức và Cuộc sống, ngày 16/09/2025, Trường Cao đẳng Y tế Gia Lai đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu "Mua sắm trang thiết bị đào tạo ngành Điều dưỡng, Dược và Kỹ thuật Xét nghiệm Y học năm 2025" (Mã TBMT: IB2500358338). Đơn vị trúng thầu không ai khác ngoài một cái tên đã quá quen thuộc trong lĩnh vực cung cấp thiết bị giáo dục nghề nghiệp - Công ty TNHH Toàn Á.

Điều đáng nói, đây là một gói thầu có giá trị không hề nhỏ, lên tới 6.726.459.000 đồng, nhưng lại chỉ có duy nhất Công ty TNHH Toàn Á tham gia và trúng thầu với giá 6.626.668.000 đồng, đạt tỷ lệ tiết kiệm 1,48%. "Kịch bản" một nhà thầu tham gia rồi trúng thầu này không phải là chuyện hiếm gặp đối với Công ty TNHH Toàn Á.

Choáng với tỷ lệ trúng thầu của Công ty Toàn Á: Cứ đấu là trúng!

Năm 2025, Công ty Toàn Á tham gia 15 gói thầu và trúng tới 13 gói. Con số "biết nói" này đang đặt ra nhiều câu hỏi về tính minh bạch trong đấu thầu.

Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, chỉ tính riêng trong năm 2025 (đến ngày 17/09), Công ty TNHH Toàn Á đã tham gia 15 gói thầu và trúng tới 13 gói, đạt tỷ lệ trúng thầu lên tới 86,7%. Tổng giá trị các gói thầu mà doanh nghiệp này đã "bỏ túi" trong năm nay đã là 42.112.579.000 đồng.

Những con số "biết nói" này cho thấy một "hệ sinh thái" mà Toàn Á đã xây dựng được trong lĩnh vực cung cấp thiết bị giáo dục nghề nghiệp. Dường như, ở bất cứ nơi đâu có gói thầu cung cấp thiết bị cho các trường cao đẳng, trung cấp nghề, ở đó có sự hiện diện và gần như chắc chắn chiến thắng của Toàn Á.

"Ma trận" hồ sơ mời thầu: Lối đi riêng cho Công ty Toàn Á?

Việc các gói thầu lớn liên tục rơi vào tay Công ty Toàn Á mà không có đối thủ cạnh tranh khiến dư luận đặt câu hỏi về tính khách quan của các hồ sơ mời thầu.

Trong các kỳ trước, Báo Tri thức và Cuộc sống đã thông tin về Công ty Toàn Á: "Bá chủ" thị trường thiết bị giáo dục nghề nghiệp và những gói thầu "một mình một ngựa""Hệ sinh thái" Toàn Á: Tỷ lệ trúng thầu "khủng", tiết kiệm ngân sách "nhỏ giọt". Quan sát của Báo Tri thức và Cuộc sống cho thấy, một trong những đặc điểm nổi bật và cũng là dấu hiệu bất thường nhất trong hoạt động đấu thầu của Công ty TNHH Toàn Á chính là việc "vắng bóng" các đối thủ cạnh tranh trong rất nhiều gói thầu mà công ty này tham gia.

Điển hình như gói thầu "Toàn bộ khối lượng mua sắm trang thiết bị của công trình" (Mã TBMT: IB2400615495) do Trường Cao đẳng Y tế Bình Định mời thầu, có giá trị lên tới 9.174.018.000 đồng, chỉ có duy nhất Công ty TNHH Toàn Á nộp hồ sơ và trúng thầu. Tương tự, gói thầu "Mua sắm trang thiết bị đào tạo ngành Điều dưỡng, Dược và Kỹ thuật Xét nghiệm Y học năm 2025" (Mã TBMT: IB2500358338) tại Trường Cao đẳng Y tế Gia Lai cũng chỉ có một mình Toàn Á "về đích".