Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, phân tích sâu vào dữ liệu hoạt động đấu thầu của Công ty TNHH Xây lắp Điện nước Thanh Bình (Công ty Thanh Bình) cho thấy một quy luật rõ ràng: Sự gắn bó chặt chẽ và thành công gần như tuyệt đối tại một chủ đầu tư cụ thể. Mối quan hệ "quen mặt" này, cùng với việc áp dụng phổ biến hình thức chỉ định thầu trong năm 2025, đang đặt ra những câu hỏi về tính cạnh tranh và hiệu quả sử dụng vốn trong các dự án liên quan.

Tỷ lệ trúng thầu hơn 91% tại Công ty CP Điện Nước An Giang

Trong số 30 bên mời thầu mà Công ty Thanh Bình (MSDN: 1600672100) đã từng tham gia dự thầu, Công ty Cổ phần Điện Nước An Giang nổi lên như một đối tác chiến lược, một "hệ sinh thái" quen thuộc nhất.

Thống kê dữ liệu cho thấy, Công ty CP Điện Nước An Giang là bên mời thầu có số lượng gói thầu mà Công ty Thanh Bình tham gia nhiều nhất. Cụ thể, trong tổng số 116 gói thầu Công ty Thanh Bình đã tham gia trên toàn quốc, có tới 56 gói do Công ty CP Điện Nước An Giang mời thầu, chiếm gần một nửa tổng số hoạt động đấu thầu của doanh nghiệp này.

Điều đáng nói không chỉ nằm ở số lượng mà còn ở tỷ lệ thành công gần như tuyệt đối. Trong 56 lần tham gia dự thầu tại đây, Công ty Thanh Bình đã được công bố trúng tới 51 gói và chỉ trượt 5 gói. Tỷ lệ trúng thầu đạt mức ấn tượng là 91,07%, cao hơn đáng kể so với tỷ lệ trúng thầu chung của chính họ (gần 85%).

Tổng giá trị trúng thầu mà Công ty Thanh Bình nhận được từ chủ đầu tư này là 28.785.524.623 đồng. Khi phân tích về hiệu quả kinh tế tại các gói thầu này, dữ liệu cho thấy tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán là 94,1%. Điều này có nghĩa là tỷ lệ tiết kiệm trung bình chỉ đạt khoảng 5,9%. Con số này thấp hơn đáng kể so với mức tiết kiệm trung bình của nhà thầu trên toàn bộ các gói thầu (9,49%), đặt ra dấu hỏi về mức độ tối ưu hóa chi phí trong mối quan hệ hợp tác này.

Mối quan hệ hợp tác chặt chẽ này đặt ra câu hỏi: Vì sao Công ty Thanh Bình lại có thể duy trì một hiệu suất trúng thầu cao đến vậy tại một chủ đầu tư cụ thể? Liệu có phải các tiêu chuẩn kỹ thuật, yêu cầu của Công ty CP Điện Nước An Giang phù hợp một cách đặc biệt với năng lực của Công ty Thanh Bình, hay còn những yếu tố nào khác ảnh hưởng đến kết quả lựa chọn nhà thầu?

Năm 2025: Bùng nổ chỉ định thầu rút gọn

Bức tranh về mối quan hệ này càng trở nên rõ nét hơn khi xem xét hoạt động đấu thầu trong năm 2025. Tính từ đầu năm đến giữa tháng 9/2025, Công ty Thanh Bình tiếp tục đà thành công với tỷ lệ trúng thầu lên tới 89,28% (trúng 25/28 gói đã có kết quả).

Trong số 25 gói thầu đã trúng trong năm 2025, có tới 19 gói thầu do Công ty CP Điện Nước An Giang làm chủ đầu tư hoặc bên mời thầu. Điểm đáng chú ý nhất là sự áp đảo của hình thức "Chỉ định thầu rút gọn".

Trong 19 gói thầu này, chỉ có 2 gói được thực hiện qua hình thức Đấu thầu rộng rãi (Gói thầu số 06 ngày 13/09/2025 và Gói thầu số 31 ngày 28/07/2025). 17 gói thầu còn lại đều được thực hiện dưới hình thức chỉ định thầu hoặc chỉ định thầu rút gọn.

Chỉ định thầu là một hình thức lựa chọn nhà thầu không qua cạnh tranh rộng rãi, thường được áp dụng cho các gói thầu có giá trị nhỏ hoặc trong các trường hợp đặc biệt theo quy định của pháp luật. Việc áp dụng liên tục hình thức này cho một nhà thầu quen thuộc, dù đúng quy trình và hạn mức (hầu hết các gói này đều dưới 1 tỷ đồng), cũng làm dấy lên những băn khoăn về việc tối ưu hóa hiệu quả kinh tế và tạo cơ hội cho các nhà thầu khác tham gia cạnh tranh.

Phân tích các gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm thấp

Khi xem xét chi tiết các gói chỉ định thầu, một đặc điểm chung là tỷ lệ tiết kiệm thường ở mức rất khiêm tốn, phổ biến chỉ từ 3% đến 5%.

Đơn cử, ngày 14/08/2025, Công ty CP Điện Nước An Giang công bố kết quả chỉ định thầu gói "Thi công xây dựng công trình" (liên quan đến Hồ lắng bùn Nhà máy nước An Châu) cho Công ty Thanh Bình với giá trúng thầu 581.343.501 đồng. So với giá dự toán (599.562.514 đồng), tỷ lệ tiết kiệm chỉ đạt 3,04%.

Tương tự, ngày 07/08/2025, gói "Thi công xây dựng công trình" (Xây dựng Hồ lắng bùn, Hồ hoàn lưu Nhà máy nước Cái Dầu) được chỉ định với giá 639.982.567 đồng. Tỷ lệ tiết kiệm đạt 5,16% so với dự toán (674.777.740 đồng).

Ngày 04/08/2025, gói "Xây lắp công trình" (Cải tạo nâng cao độ tĩnh không đường dây...) có giá trúng thầu 612.988.126 đồng, tỷ lệ tiết kiệm ước tính khoảng 3,67%.

Hàng loạt các gói thầu khác trong tháng 6/2025 cũng ghi nhận mức tiết kiệm tương tự. Ví dụ, ba gói thầu cùng được công bố ngày 23/06/2025 có tỷ lệ tiết kiệm lần lượt là 3,91%, 3,07% và 3,54%.

Cá biệt, gói "Thi công xây dựng công trình: Xây dựng bể chứa 200m3 TTA ChơnPhnum" được công bố ngày 05/06/2025 có giá trị 911.262.864 đồng, nhưng tỷ lệ tiết kiệm chỉ đạt 1,98%.

Mức tiết kiệm thấp phản ánh mức độ sát sao giữa giá đề xuất của nhà thầu và giá dự toán được phê duyệt. Điều này đặt ra câu hỏi về quá trình xây dựng và thẩm định dự toán của chủ đầu tư liệu đã thực sự tối ưu và sát với giá thị trường hay chưa, hay việc thiếu cạnh tranh trong chỉ định thầu đã dẫn đến hiệu quả kinh tế không cao.

Trường hợp nhà thầu duy nhất tham gia và trúng thầu

Bên cạnh mối quan hệ đặc biệt với Công ty CP Điện Nước An Giang, Công ty Thanh Bình cũng ghi nhận thành công tại các chủ đầu tư khác, nhưng đôi khi lại đi kèm với dấu hiệu về tính cạnh tranh không cao trong các gói đấu thầu rộng rãi.

Điển hình là Gói thầu số 07: Thi công xây dựng công trình (Trạm biến áp) thuộc dự án "Bổ sung trang thiết bị của Trường Chính trị Tôn Đức Thắng" do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và Khu vực phát triển đô thị tỉnh An Giang mời thầu. Gói thầu này có giá dự toán 3.428.488.000 đồng.

Quá trình lựa chọn nhà thầu cho thấy những điểm đáng chú ý. Ban đầu, thời điểm đóng thầu là ngày 13/01/2025, tuy nhiên do không có nhà thầu nào tham dự, bên mời thầu đã phải gia hạn thời điểm đóng thầu đến ngày 20/01/2025. Sau khi gia hạn, chỉ có duy nhất một nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu là Liên danh Thanh Bình – Minh Kỳ Trà Vinh (trong đó Công ty Thanh Bình là liên danh chính, liên danh với Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Minh Kỳ Trà Vinh).

Ngày 20/02/2025, kết quả được phê duyệt, liên danh này đã trúng thầu với giá 3.386.490.000 đồng. Tỷ lệ tiết kiệm chỉ đạt mức khoảng 1,22%.

Việc một gói thầu đấu thầu rộng rãi phải gia hạn và cuối cùng chỉ có một nhà thầu tham gia, rồi trúng thầu với giá sát dự toán, luôn là một chỉ dấu cần được xem xét kỹ lưỡng. Nó đặt ra câu hỏi về chất lượng của công tác chuẩn bị hồ sơ mời thầu, liệu hồ sơ có đưa ra các điều kiện làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu khác hay không.

Sự kết hợp giữa tỷ lệ trúng thầu cao bất thường tại một chủ đầu tư, tần suất dày đặc của hình thức chỉ định thầu và sự xuất hiện của các gói thầu kém cạnh tranh đang tạo ra những câu hỏi lớn. Những hoạt động này cần được soi chiếu dưới góc nhìn pháp lý để đảm bảo các nguyên tắc cốt lõi của Luật Đấu thầu được thực thi nghiêm túc.

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin:

[Kỳ 3:] Hoạt động đấu thầu của Điện nước Thanh Bình: Góc nhìn từ Luật Đấu thầu 2023 và ý kiến chuyên gia