Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng khu vực Bắc Tân Uyên (TP HCM) hiện đang trong quá trình xét thầu hai gói thầu xây lắp quan trọng, với tổng giá trị dự toán hơn 18,9 tỷ đồng. Điều đáng chú ý là theo biên bản mở thầu, cả hai gói thầu này đều chỉ có duy nhất một nhà thầu tham dự: Công ty TNHH Một thành viên Xây dựng Bùi Phát (Công ty Bùi Phát)

Thực tế này đang đặt ra nhiều câu hỏi về tính cạnh tranh trong hoạt động đấu thầu tại đơn vị này, đặc biệt khi phân tích dữ liệu lịch sử của nhà thầu tham dự.

Hai gói thầu, một nhà thầu duy nhất

Gói thầu đầu tiên, thuộc dự án "Nâng cấp BTN đường Bình Mỹ 12 (giai đoạn 1)", có mã thông báo mời thầu (TBMT) IB2500462584-00, được đấu thầu rộng rãi qua mạng. Gói thầu này có giá 8.615.888.995 đồng, sử dụng nguồn vốn ngân sách thành phố. Giá dự toán của gói thầu được phê duyệt tại Quyết định số 107/QĐ-BQLDAĐTXD ngày 22/10/2025 là 8.205.608.567 đồng.

Tại thời điểm đóng thầu (11:00 ngày 01/11/2025), biên bản mở thầu ghi nhận chỉ có Công ty TNHH Một thành viên Xây dựng Bùi Phát (MST: 3701799227) nộp hồ sơ dự thầu với giá 8.082.735.192 đồng.

Như vậy, giá dự thầu của Công ty Bùi Phát thấp hơn giá dự toán 122.873.375 đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm khiêm tốn khoảng 1,5%.

Gói thầu thứ hai, thuộc dự án "Nâng cấp, mở rộng sỏi đỏ đường Tân Định 19", có mã TBMT IB2500463960-00, cũng được mời thầu rộng rãi qua mạng. Gói thầu có giá 11.260.971.021 đồng. Giá dự toán được phê duyệt tại Quyết định số 110/QĐ-BQLDAĐTXD ngày 23/10/2025 là 10.724.734.306 đồng.

Tương tự gói thầu trên, tại thời điểm đóng thầu (10:00 ngày 03/11/2025), Công ty TNHH Một thành viên Xây dựng Bùi Phát tiếp tục là nhà thầu duy nhất tham dự. Giá dự thầu của doanh nghiệp này là 10.609.915.075 đồng.

So với giá dự toán, giá dự thầu của Công ty Bùi Phát thấp hơn 114.819.231 đồng, đạt tỷ lệ tiết kiệm khoảng 1,07%.

Với việc là nhà thầu duy nhất tham dự và có giá chào đều thấp hơn giá dự toán, Công ty Bùi Phát đang nắm giữ lợi thế lớn trong quá trình xét thầu hai gói thầu này, nếu đáp ứng các yêu cầu về kỹ thuật.

Năng lực Công ty Bùi Phát và 'mối duyên' với các bên mời thầu

Công ty TNHH Một thành viên Xây dựng Bùi Phát (MST: 3701799227), do ông Bùi Văn Phát làm giám đốc, có địa chỉ trụ sở tại Phường Phú Lợi, TP. Hồ Chí Minh (theo địa giới hành chính mới sau sáp nhập).

Dữ liệu thống kê cho thấy đây là một nhà thầu có lịch sử hoạt động đấu thầu khá dày dặn. Tính đến nay, công ty đã tham gia 99 gói thầu, trong đó trúng 87 gói, trượt 9 gói và 3 gói đang chờ kết quả (bao gồm 2 gói thầu nêu trên). Tổng giá trị trúng thầu với vai trò độc lập của doanh nghiệp này đạt hơn 301 tỷ đồng.

Đáng chú ý, trong năm 2025, Công ty Bùi Phát đã tham gia 6 gói thầu. Trước khi tham dự 2 gói thầu tại Bắc Tân Uyên, công ty này đã trúng 1 gói, trượt 3 gói. Hai gói thầu đang chờ kết quả chính là hai gói "một mình một ngựa" tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng khu vực Bắc Tân Uyên.

Phân tích sâu hơn về lịch sử đấu thầu cho thấy một số điểm đáng lưu tâm. Mặc dù Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng khu vực Bắc Tân Uyên (BMT của hai gói thầu đang xét) mới chỉ ghi nhận 2 gói thầu Công ty Bùi Phát tham gia (và đang chờ kết quả), nhưng với một đơn vị liên quan là Ban Quản lý dự án huyện Bắc Tân Uyên, Công ty Bùi Phát đã tham gia 4 gói và trúng tuyệt đối cả 4 gói.

Một "mối duyên" đáng chú ý khác là với Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Tổng hợp Võ Gia (được hệ thống dữ liệu ghi nhận với vai trò bên mời thầu). Công ty Bùi Phát đã tham gia 66 gói thầu do Công ty Võ Gia mời thầu và trúng tới 62 gói (tỷ lệ trúng 93,9%). Tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán tại các gói này là 97,45%, cũng là một tỷ lệ tiết kiệm tương đối thấp.

Việc một nhà thầu là đơn vị duy nhất tham dự nhiều gói thầu, cùng với lịch sử trúng thầu dày đặc tại một số bên mời thầu cụ thể, đang là vấn đề được dư luận quan tâm, xét dưới góc độ đảm bảo tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế trong đấu thầu.

Góc nhìn chuyên gia: Đảm bảo cạnh tranh là mục tiêu hàng đầu

Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản sửa đổi, bổ sung (Luật số 57/2024/QH15, Luật số 90/2025/QH15) cùng với Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC đã liên tục được cập nhật nhằm siết chặt quản lý, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả.

Trao đổi về vấn đề này, chuyên gia đấu thầu Đào Giang cho rằng, việc chỉ có một nhà thầu tham dự và trúng thầu không phải là hành vi bị cấm, miễn là hồ sơ dự thầu đáp ứng yêu cầu và giá chào không vượt giá dự toán. Tuy nhiên, tinh thần cốt lõi của Luật Đấu thầu là tạo ra sự cạnh tranh.

"Mục tiêu của đấu thầu là 'cạnh tranh, công bằng, minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình'. Tình trạng các gói thầu, đặc biệt là gói thầu xây lắp, thường xuyên chỉ có một nhà thầu tham dự, dù hợp lệ về thủ tục, vẫn đặt ra nghi vấn về việc liệu mục tiêu 'cạnh tranh' và 'hiệu quả kinh tế' có thực sự đạt được hay không. Các quy định mới, như việc Bộ Tài chính quản lý Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia theo Thông tư 79/2025/TT-BTC, được kỳ vọng sẽ tăng cường giám sát, nhưng quan trọng nhất vẫn là việc thực thi nghiêm túc của chủ đầu tư và bên mời thầu trong việc công khai thông tin và tạo điều kiện bình đẳng cho mọi doanh nghiệp", ông Giang phân tích.

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh) nhấn mạnh đến nguyên tắc "trách nhiệm giải trình" và các quy định về "bảo đảm cạnh tranh" trong Luật Đấu thầu mới và Nghị định 214/2025/NĐ-CP.

Theo Luật sư Lập, Điều 4 của Nghị định 214/2025/NĐ-CP quy định rất chi tiết về việc bảo đảm cạnh tranh, yêu cầu nhà thầu phải độc lập về pháp lý và tài chính với chủ đầu tư, đơn vị tư vấn. "Việc phân tích dữ liệu lịch sử đấu thầu là cực kỳ quan trọng. Mặc dù luật không cấm một nhà thầu trúng nhiều gói của cùng một chủ đầu tư, nhưng nếu một nhà thầu liên tục là lựa chọn duy nhất, hoặc có tỷ lệ trúng thầu áp đảo tại một đơn vị, hoặc với một đơn vị tư vấn cụ thể, cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường thanh tra, kiểm tra để làm rõ tính khách quan của quá trình lập hồ sơ mời thầu và đánh giá thầu. Trách nhiệm giải trình của chủ đầu tư trong những trường hợp này là rất lớn, phải chứng minh được việc mời thầu đã được thực hiện minh bạch và không có yếu tố hạn chế cạnh tranh", Luật sư Lập nhận định.

Kết quả cuối cùng của hai gói thầu tại Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng khu vực Bắc Tân Uyên vẫn đang chờ quyết định phê duyệt. Dư luận mong đợi một quá trình xét thầu khách quan, tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật mới, để đảm bảo nguồn vốn ngân sách nhà nước được sử dụng hiệu quả và cạnh tranh nhất.