Tiếp nối việc phân tích hồ sơ năng lực đầy mâu thuẫn của Công ty Trần Thiện, cuộc điều tra của chúng tôi phát hiện một mối tương quan đáng chú ý: nhà thầu này đạt tỷ lệ thành công tuyệt đối khi tham gia các gói thầu do một đơn vị tư vấn cụ thể tổ chức mời thầu.
Tỷ lệ thắng tuyệt đối 100% Công ty Thương mại 379
Theo dữ liệu từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Công ty TNHH MTV Xây dựng Trần Thiện đã tham gia tổng cộng 10 gói thầu do Công ty TNHH MTV Tư vấn Xây dựng Thương mại 379 (MST: 3801251762; địa chỉ tại TP. Đồng Xoài, Bình Phước cũ; Giám đốc: ông Trần Hoài Bảo) làm bên mời thầu.
Kết quả cho thấy: Công ty Trần Thiện trúng cả 10 gói thầu, đạt tỷ lệ 100%, với tổng giá trị lên đến 19.433.266.041 đồng.
Các gói thầu này chủ yếu là các dự án duy tu, sửa chữa đường giao thông nông thôn quy mô nhỏ, do UBND các xã (như Đăk Ơ, Phú Văn, Bù Gia Mập...) làm chủ đầu tư và Cty TVXD Thương mại 379 làm đơn vị mời thầu.
Kịch bản "một mình một sân" và tỷ lệ tiết kiệm thấp
Đi sâu vào hồ sơ, một kịch bản chung lặp lại ở phần lớn các gói thầu này: Công ty Trần Thiện là nhà thầu duy nhất nộp hồ sơ dự thầu.
Ví dụ điển hình tại Gói thầu Duy tu, sửa chữa đường GTNT thôn 4 xã Đăk Ơ (Mã TBMT: IB2400597532). Báo cáo đánh giá E-HSDT số 203/BCĐG-Cty379 ngày 30/12/2024 do chính Cty TVXD Thương mại 379 lập, xác nhận chỉ có một nhà thầu tham gia. Kết quả, Công ty Trần Thiện trúng thầu với giá 1.473.983.600 đồng, tỷ lệ tiết kiệm chỉ đạt khoảng 1.5%.
Kịch bản tương tự diễn ra tại các gói thầu khác như Mã TBMT: IB2500023541, IB2500022859, IB2500022966... Trong tất cả các trường hợp này, Cty TVXD Thương mại 379 đều đóng vai trò kép: vừa là Bên mời thầu, vừa là đơn vị đánh giá hồ sơ và đề xuất Chủ đầu tư phê duyệt kết quả.
Tổng hợp 10 gói thầu này, tỷ lệ tiết kiệm trung bình cho ngân sách nhà nước chỉ đạt mức rất thấp, khoảng 1.35%.
Mối liên hệ và những lo ngại về tính cạnh tranh
Sự trùng hợp về tên gọi "379" giữa Cty XNK 379 (nhà thầu đã thắng Cty Trần Thiện tại Bù Đăng - Kỳ 1) và Cty TVXD Thương mại 379 (bên mời thầu luôn lựa chọn Cty Trần Thiện) đặt ra nghi vấn về một mạng lưới các doanh nghiệp có mối liên hệ với nhau trong hoạt động đấu thầu tại địa phương.
Chuyên gia đấu thầu Lê Văn Hân phân tích: "Hiện tượng 'một mình một sân' lặp lại có hệ thống là một chỉ dấu nghiêm trọng về việc thiếu vắng sự cạnh tranh. Khi chỉ có một nhà thầu tham gia, chủ đầu tư mất đi cơ hội so sánh, lựa chọn phương án tối ưu nhất về kỹ thuật và chi phí. Tỷ lệ tiết kiệm dưới 1.5% càng củng cố nhận định này."
Ông Hân cũng lưu ý về vai trò của đơn vị tư vấn: "Khi đơn vị tư vấn vừa mời thầu, vừa đánh giá hồ sơ cho một nhà thầu 'quen' duy nhất, cần phải có cơ chế giám sát chặt chẽ để đảm bảo tính khách quan, tránh tình trạng xung đột lợi ích."
Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết: "Mặc dù pháp luật cho phép trường hợp chỉ có một nhà thầu tham gia nếu đã thực hiện đầy đủ quy trình thông báo, nhưng nếu tình trạng này diễn ra liên tục tại một bên mời thầu, nó đặt ra câu hỏi lớn về tính minh bạch."
"Các cơ quan chức năng cần xem xét liệu quá trình phát hành hồ sơ mời thầu có được công khai, rộng rãi theo đúng quy định tại Điều 8 Luật Đấu thầu 2023 hay không. Cần đảm bảo không có các điều kiện hạn chế sự tham gia của các nhà thầu khác, dẫn đến việc chỉ một nhà thầu cụ thể có thể tiếp cận hoặc đáp ứng yêu cầu," Luật sư Hương nhấn mạnh.
Mối quan hệ chặt chẽ giữa bên mời thầu và nhà thầu trúng thầu trong các kịch bản thiếu cạnh tranh đang làm dấy lên lo ngại về hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công tại các dự án này.
Mạng lưới này còn có sự tham gia của những đơn vị tư vấn nào khác? Và năng lực thực sự của các nhà thầu trong mạng lưới này ra sao khi đối mặt với cạnh tranh thực sự? Kỳ 4 sẽ tiếp tục phân tích.
