(Nối tiếp Kỳ 2) Ở các kỳ trước, chúng ta đã phác họa chân dung Công ty Phúc Hải với một "hệ sinh thái" đấu thầu đặc biệt. Tuy nhiên, những phát hiện trong các hồ sơ mời thầu gần đây đã cho thấy vấn đề không chỉ dừng lại ở các mối quan hệ, mà còn liên quan trực tiếp đến tính trung thực trong hồ sơ năng lực - một trong những yếu tố nền tảng của hoạt động đấu thầu.
Bằng chứng không thể chối cãi từ cơ quan chức năng
Vụ việc điển hình và nghiêm trọng nhất được ghi nhận tại gói thầu Thi công xây dựng thuộc dự án Nhà thư viện Trường THCS Lê Quý Đôn (GĐ1) do Ban QLCTMTQG xã Đức Mạnh mời thầu.
Theo Báo cáo đánh giá E-HSDT lần 2 số 293/BC-ANDN ngày 11/12/2024, ban đầu, Công ty Phúc Hải đề xuất một nhân sự đã được huy động cho công trình khác. Sau khi được yêu cầu thay thế, nhà thầu này đã đề xuất ông Nguyễn Bách Khoa cho vị trí chỉ huy trưởng và cung cấp "Biên bản nghiệm thu hoàn thành công trình Trường TH Bế Văn Đàn, xã Quảng Hoà" ngày 07/09/2021 để chứng minh kinh nghiệm.
Tuy nhiên, do nghi vấn, chủ đầu tư đã gửi công văn xác minh. Kết quả nhận về đã phơi bày một sự thật đáng báo động. Cả Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Đắk Glong (tại Công văn số 184/TCKH ngày 10/12/2024) và Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đắk Glong (tại Công văn số 597/PGDĐT ngày 11/12/2024) đều có văn bản phúc đáp, khẳng định: "...vị trí Chỉ huy trưởng công trình nêu trên được thể hiện trong hồ sơ hoàn công là ông Đỗ Lạc Đạo.".
Dựa trên bằng chứng xác thực từ hai cơ quan nhà nước, bên mời thầu đã kết luận: "Nhà thầu vi phạm Khoản 4, Điều 16. Các hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu: a) Làm giả hoặc làm sai lệch thông tin, hồ sơ, tài liệu trong đấu thầu; b) Cố ý cung cấp thông tin, tài liệu không trung thực...".
Những "cú sảy chân" có hệ thống
Đây không phải lần duy nhất hồ sơ của Công ty Phúc Hải bộc lộ vấn đề. Tại gói thầu Sửa chữa, cải tạo trụ sở Agribank Chi nhánh huyện Đắk Mil, nhà thầu này đã bị loại vì một lý do đáng ngạc nhiên: hồ sơ dự thầu gần như "trắng" thông tin kỹ thuật.
Theo Thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu số 4136/NHNoĐNo-TH, Công ty Phúc Hải đã không đề xuất trong E-HSDT hàng loạt nội dung cốt lõi, từ giải pháp kỹ thuật thi công, tổ chức mặt bằng, biện pháp tổ chức thi công, tiến độ, biện pháp đảm bảo chất lượng, cho đến an toàn lao động, PCCC và vệ sinh môi trường. Nhà thầu trúng gói này là Công ty TNHH MTV Xây dựng Trung Hoa.
Những sự việc này, khi đặt cạnh nhau, vẽ nên một bức tranh đáng lo ngại: một nhà thầu liên tục bộc lộ yếu kém về năng lực chuẩn bị hồ sơ và thậm chí là các vấn đề về tính trung thực, nhưng vẫn có thể giành chiến thắng ở nhiều gói thầu khác.
Phân tích về các hành vi này, Luật sư Nguyễn Thị Hương nhấn mạnh: "Hành vi cung cấp thông tin không trung thực, làm sai lệch hồ sơ dự thầu là một trong những vi phạm nghiêm trọng nhất, được quy định tại Điều 16 của Luật Đấu thầu 2023. Tùy theo mức độ, nhà thầu vi phạm có thể bị xử lý bằng nhiều hình thức, trong đó có hình phạt cấm tham gia hoạt động đấu thầu từ 03 đến 05 năm. Đây là chế tài mạnh để đảm bảo sự trong sạch của môi trường đấu thầu."
Chuyên gia Phạm Giang kết luận: "Vụ việc này là hồi chuông cảnh báo cho công tác thẩm định hồ sơ. Nó cho thấy nếu bên mời thầu và tổ chuyên gia làm việc nghiêm túc, có trách nhiệm, xác minh thông tin đến cùng thì hoàn toàn có thể ngăn chặn được các hồ sơ yếu kém và gian lận. Ngược lại, sự lơ là trong thẩm định sẽ tạo kẽ hở cho những nhà thầu không đủ năng lực, gây rủi ro lớn cho chất lượng công trình và làm lãng phí ngân sách nhà nước. Vai trò của các cơ quan quản lý tại địa phương trong việc tăng cường thanh tra, kiểm tra và hậu kiểm là vô cùng quan trọng."
