Belarus và Nga chính là hai quốc gia có mối liên kết chặt chẽ nhất sau khi Liên bang Xô Viết sụp đổ, Minsk cùng Moskva đã ký hiệp ước thành lập nhà nước liên minh và để ngỏ khả năng sáp nhập thành một.
Tuy nhiên thời gian qua giữa hai quốc gia đã không còn duy trì được mối quan hệ thân thiết nữa, khi Belarus nhiều lần bày tỏ sự ấm ức vì vị thế "cửa dưới" trong mối quan hệ với Nga.
Minsk từng bày tỏ sự không hài lòng khi Moskva vẫn không dành cho Belarus những ưu đãi về cả kinh tế lẫn quốc phòng so với nhiều đối tác khác nằm cách xa.
Đỉnh điểm là mới đây Tổng thống Belarus, ông Lukashenko đã chỉ trích dữ dội Nga về việc bán tiêm kích đa năng Su-30SM cho nước này với giá rất cao nhưng lại tỏ vẻ "bề trên" và "ban ơn".
Trong bối cảnh như vậy, rõ ràng không ngạc nhiên khi gần đây Belarus đang ngày càng có xu hướng thắt chặt quan hệ hợp tác với Liên minh châu Âu - EU cũng như Khối Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương - NATO.
Mặc dù không nói ra nhưng hầu hết các ý kiến đều cho rằng Belarus tỏ ra lo ngại những gì đã diễn ra tại Ukraine, họ còn không cho phép Nga lập căn cứ quân sự để tạo mũi tiến công thứ hai nhằm vào Kiev.
Chính vì vậy, trái ngược với thực tế là các lực lượng quan trọng của NATO nằm cách biên giới Belarus chỉ vài chục km, Tổng thư ký NATO, ông Jens Stoltenberg đã gọi Belarus là đối tác chính của NATO trong 25 năm qua.
Diễn biến đáng chú ý hơn đã tới, khi mới đây đại diện Bộ Quốc phòng Belarus mới đây đã đưa ra tuyên bố về ý định sẽ tiến hành một cuộc tập trận quân sự kết hợp với các lực lượng của NATO.
Minsk nhấn mạnh rằng kế hoạch tập trận chung đã được thống nhất và các cuộc đàm phán với NATO chỉ liên quan đến thảo luận về định dạng và khoa mục cùng tiến hành.
Câu hỏi đặt ra là việc tiến hành các hoạt động quân sự sẽ hướng tới ai, nhất là khi có tính đến việc một bên sẽ được đại diện bởi NATO và Nga có thể trở thành đối tượng tác chiến.
Mặc dù vậy, Tổng tham mưu trưởng quân đội Belarus, ông Oleg Belokonev vẫn lên tiếng trấn an Moskva rằng Nga vẫn là đồng minh chiến lược quan trọng hàng đầu của Minsk.
Nhưng chính xác thì các bên dự định thực hiện như thế nào trong cuộc tập trận đã được lên kế hoạch là điều mà Moskva rất quan tâm, nhất là các khoa mục tác chiến nhằm chống lại một kẻ thù giả định.
Thực tế Belarus là một trong những đồng minh quan trọng nhất của Nga tại khu vực này tiến hành cuộc tập trận cùng NATO mà không tham vấn, điều này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng mối quan hệ giữa Nga và Belarus.
Hiện tại Nga vẫn chưa chính thức phản ứng trước tuyên bố của Tổng tham mưu trưởng quân đội Belarus. Theo các chuyên gia, hành vi của Minsk có liên quan đến các cuộc đàm phán thất bại với Nga trong thời gian gần đây.
Các chuyên gia quân sự và những nhà phân tích tình hình quốc tế rất chú ý đến việc hành động như vậy của Minsk, sẽ rất nguy hiểm đối với an ninh quốc gia của Nga, vì biên giới giữa Belarus và Nga chỉ cách đó vài trăm km.
Viễn cảnh Belarus sẽ gia nhập NATO hiện vẫn chưa được nhắc tới và được xem là khá xa vời, nhưng việc Minsk đang thực hiện chính sách hướng Tây nhằm thắt chặt quan hệ với EU rõ ràng là diễn biến mà Moskva chẳng thể xem thường.
Nếu muốn giữ chân đồng minh, chắc chắn Nga sẽ phải thực hiện những chính sách mới chứ không thể ở vị thế "cửa trên" trước Belarus như trong suốt thời gian qua.
