Giao dịch thật hay chiêu trò thổi giá?
Thú chơi lan hiện khá phổ biến, người chơi lan khá đông đảo từ nông thôn tới các đô thị lớn. Nhiều câu lạc bộ chơi lan được thành lập với hàng chục nghìn người tham gia như CLB lan đột biến, Hội chơi lan quý lan đột biến… Đáng nói, các thành viên trong hội nhóm hoạt động khá tích cực, giao dịch sôi động.
Sẽ không có gì đáng nói nếu như những giò lan đột biến gene được giao dịch với đúng giá trị thực. Nhưng, những thương vụ mua bán lan bạc tỷ, thậm chí là hàng chục tỷ đồng một giò lan đột biến gene lại được lan truyền rầm rộ trên mạng xã hội và các trang báo mạng điện tử. Thậm chí, nhiều tít bài rất hấp dẫn được giật “đôi bạn thân chung vốn 400 triệu đồng, sau vài tháng có gia tài cả chục tỷ đồng”… kích thích sự tò mò cũng như nhiều người bắt đầu tìm hiểu với ý định chơi để làm giàu.
Giữa tháng 6/2020, một thương vụ mua bán lan lên tới 12 tỷ đồng một giò lan với tên gọi Bảo Duy 5 cánh trắng diễn ra ở Bình Phước đã khiến dư luận sững sờ. Rồi ngày 2/7, một kie (mầm con phát triển từ mắt của cây mẹ) từ chậu lan đột biến có tên gọi "Huyền thoại bướm đại ngàn" đã được bán thành công với giá 15 tỷ đồng càng khiến dư luận sốt xình xịch.
Rồi theo đó là những câu chuyện chia sẻ của một vài đại gia chơi lan, sở hữu những giỏ lan được cho là hàng tỷ đồng, chậm chí vài chục tỷ đồng, rằng chơi lan là làm kinh tế, bán cây theo cm để tính tiền… khiến nhiều người ham muốn.
Theo các chuyên gia nông nghiệp, lan đột biến là những giò lan rừng đột biến gen, có mặt hoa, hình dáng độc, lạ. Lan giả hạc là có nhiều dạng đột biến nhất (giả hạc trắng, giả hạc châu như, giả hạc 5 cánh trắng…).
Đột biến là quá trình xảy ra đột ngột, riêng rẽ, ngẫu nhiên, vì vậy, một giống hoa lan đột biến có được màu sắc đẹp, cấu trúc bông chặt chẽ, hương thơm quyến rũ.
Quý hiếm nhưng không có giá cả chục tỷ đồng một giò
Tuy lan đột biến rất quý nhưng nhiều người cho rằng thương vụ mua bán lan đột biến gần cả trăm tỷ như vậy là ảo. Thậm chí, những giò lan đột biến giao dịch ở mức 100 triệu đồng là cao và hiếm có giao dịch lên tới 1 tỷ đồng. Thực tế, trên các trang thương mại điện tử, chợ ảo, mức giá lan đột biến thường dao động trong khoảng vài triệu đến vài chục triệu đồng.
Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực sinh vật cảnh, thậm chí cả nhà khoa học đang nghiên cứu về lĩnh vực lan cũng thừa nhận, lan đột biến là quý và hiế, nhưng giá trị không lớn như những thương vụ mua bán rầm rộ gần đây. Không loại trừ khả năng, một số người chơi lan cố tình dùng chiêu trò, đẩy giá lên gây ảo thị trường.
Trao đổi về việc này, TS Nguyễn Văn Tỉnh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển hoa, cây cảnh (Viện Nghiên cứu Rau quả, Bộ NN&PTNT) cho biết, thực ra đột biến rất đơn giản, hai cây lai với nhau tạo ra một giống khác, có đặc điểm khác với cây bố mẹ thì là lan đột biến.
Tuy vậy, để đột biến ra được giống hoa có màu sắc đẹp nhiều người thích thì không phải dễ, đó là xác suất may mắn, có khi hàng nghìn con lai, hàng triệu con lai mới ra được giống đẹp.
“Để lai tạo giống mới thì không khó nhưng để tạo ra được cây đặc biệt, màu sắc hài hoà, đẹp thì hiếm. Lan đột biến gene đắt ở chỗ hiếm”, ông Tỉnh cho hay.
Dù vậy, TS Nguyễn Văn Tỉnh cũng cho rằng, giá trị thực của lan đột biến đến nay chưa ai đánh giá được cụ thể, hay những thương vụ mua bán lan lên tới chục tỷ đồng cũng không ai kiểm chứng, nhưng nó không sát với giá trị và thực tế, cũng không quý đến mức bỏ ra vài chục tỷ đồng để mua một mầm lan như vậy.
“Dưới con mắt của nhà khoa học, thậm chí là đơn vị có sản xuất, kinh doanh lan, tôi khuyên mọi người trước khi bỏ tiền ra đầu tư hãy tìm hiểu kỹ càng, thấu đáo. Đừng nghe những thông tin bị thổi phồng về các thương vụ mua bán lan bạc tỷ để lao vào chơi lan với mục đích kinh tế, làm giàu sau này rất dễ ôm “quả đắng”- TS Nguyễn Văn Tỉnh khuyến cáo.
Cũng ông Tỉnh lấy ví dụ, bài học về cây cảnh như cây sanh, cây si… trước đây cũng bị thổi phồng so với giá trị thực, nhiều người “lao” vào sau đó đã “ăn quả đắng”.
